Žan Klod Junker: Vjerujte u evro!

Dok na svjetskim tržištima raste strah da evropske vlade neće moći da odbrane stabilnost evropske ekonomije od uticaja dužničkih kriza u pojedinim zemljama članicama, evro je nastavio da pada. Iako je EU prošle nedjelje poručila da će “braniti evro po svaku cijenu“ i tim povodom usvojila fond u okviru „Evropskog stabilizacionog mehanizma“, vrijedan 750 milijardi evra, nastavak pada evra na svjetskim tržištima govori o strahu investitora da preduzete evropske mjere možda neće biti i dovoljne. Samo tokom ovog vikenda evro je oslabio za gotovo dva centa i sada se nalazi na nivou od 1,23 u odnosu na dolar.

Početkom godine vrijednost evra je iznosila 1,43 dolara. Ipak govoreći o vrijednosti zajedničke evropske valute, predsjednik evrozone, Žan Klod Junker je izjavio da je evro kredibilna valuta. „Stabilnost cijena je u evrozoni održana tokom jedanaest godina i tako će biti i u godinama koje dolaze. To je značajna odlika evra i značajna procjena za investitore”, kazao je Junker.

Rješenje se kroji po mjeri svake zemlje ponaosob

Pored nepovjerenja prema evropskim ekonomskim mjerama, svjetska tržišta ne pokazuju ništa više vjere ni u najavljene aktivnosti pojedinačnih država, Španije, Portugala, Italije i Francuske, koje bi trebalo da vode smanjenju državnih deficita. Pred početak sastanka ministara evrozone, švedski ministar finansija, Anders Borg, pozvao je Španiju i Portugal, zemlje koje se poslije Grčke navode kao “najugroženije” zbog velikog državnog duga, da javno objave koje mjere preduzimaju u cilju smanjenja deficita. Švedska, koja nije članica evrozone, imala je prošle godine najbolje rezultate u EU u pogledu ekonomske stabilnosti, sa deficitom od samo 0,5 procenata BDP. Ključ za dugoročnu stabilnost Šveđani vide u rješavanju pitanja javnog finansiranja.

Evropski komesar za ekonomska i monetarna pitanja, Oli Ren, je poslije sastanka ministara evrozone, izjavio da su pozdravljene mjere španske i portugalske vlade, najavljene u cilju brže fiskalne konsolidacije. Međutim, iako je ubrzanje fiskalne konsolidacije neophodno, Ren ističe da se ona mora primjenjivati po mjerilima svake zemlje ponaosob. “Napori u pravcu fiskalne konsolidacije moraju se razlikovati među zemljama članicama na osnovu njihovih fiskalnih prostora i ostalih slabih tačaka. Zemlje sa malim ili nepostojećim fiskalnim prostorom moraju da ubrzaju svoje mjere, dok one koje ga imaju, moraju da održe i primjene postojeće budžetske planove”, naveo je Ren.

U evrozoni takođe smatraju da je Grčka na dobrom putu, kao i da će ispuniti sve preuzete obaveze.

Deficit ograničiti sankcijama i ustavom?

Istovremeno i najjača evropska ekonomija, Njemačka, poziva članice evrozone da posegnu za drastičnim mjerama kako bi zaustavile pad povjerenja tržišta u zajedničku evropsku valutu. Berlin tako svojim partnerima predlaže zakon o “balansiranim budžetima”, sličan onome koji već postoji u njemačkom ustavu i kojim se vladi zabranjuje prekoračenje deficita BDP od 0,35 odsto od 2016. godine. Upravo velike razlike u razvijenosti ekonomija i veličini državnog duga zemalja članica Berlin vidi kao razlog posljednjih spekulacija protiv evra.

Trenutno se u evrozoni zahtijeva od država članica da ne prijeđu deficit od tri procenta BDP, a da svoja dugovanja drže ispod 60 procenta BDP. One članice koje prekrše ova pravila trebalo bi da budu sankcionisane, poručuju iz francuskog ministarstva finansija. Francuski prijedlog pod sankcijama podrazumijeva uskraćivanje pomoći iz strukturalnih fondova EU, ali i oduzimanje evropskog prava glasanja.

Autorka: Marina Maksimović

Odg. urednica: Marina Martinović