Danas presude za ubistvo Đinđića

Premijer Srbije ubijen je u atentatu 12. marta 2003 godine ispred zgrade Vlade Srbije. Organizator ubistva je prema optužnici bivši komandant “crvenih beretki” Milorad Ulemek Legija, a neposredni izvršilac je Zvezdan Jovanović. Optuženi su i pripadnici Jedinice za specijalne operacije Željko Tojaga i Saša Pejaković, kao i radnik Bezbednosno informativne agencije Branislav Bezarević; optužnica tereti i sedmoricu pripadnika takozvanog “zemunskog klana”, od kojih su čak petorica još uvek u bekstvu.

Suđenje je trajalo pune tri i po godine, i obeležile su ga brojne opstrukcije, smene, ostavke, ubistva i zastrašivanja učesnika u postupku. Proces je započelo sudsko veće kojim je predsedavao sudija Marko Kljajević, i već na samom startu usledile su brojne opstrukcije advokata odbrane i zahtevi za izuzećima. Nakon nekoliko meseci pojavili su se svedoci saradnici Ljubiša Buha, Zoran Vukojević i Miladin Suvajdžić, koji su po oceni mnogih izneli neke ključne dokaze o atentatu na premijera. Dolazak na vlast vlade premijera Vojislava Koštunice obeležili su pritisci na sud od strane pojedinih ministara, koji su najavljivali ukidanje Specijalnog suda i negativno komentarisali optužnicu. Upravo u to vreme nastupio je veliki preokret na suđenju predajom prvooptuženog Milorada Ulemeka legije, koji se predao u maju 2004 godine zbog kako je naveo “poverenja u novu vlast”. Detalji te predaje ostali su do danas nerazjašnjeni. Drugi veliki preokret dogodio se u junu iste godine, kada je u Grčkoj uhapšen Dejan Milenković Bagzi, koji je kasnije postao svedok saradnik. Međutim, smene u tužilaštvu, kao i prošlogodišnja ostavka Marka Kljajevića, suđenje su praktično vratili na početak. Sudija Nata Mesarević, koja je preuzela proces, privela je suđenje kraju, ali su na njenu adresu stizale i pretnje ubistvom; tokom procesa, inače, ubijen je jedini očevidac Đuro Kriještorac, kao i svedok saradnik Zoran Vukojević.

Zamenik specijalnog tužioca Jovan Prijić je u svojoj završnoj reči istakao da su nesumnjivo potvrđeni svi navodi optužnice, i predložio da svih 11 optuženih budu proglašeni krivima i kažnjeni po zakonu. Hag je za Ulemeka bio “ultimativni motiv”, naveo je Prijić, jer je mislio da će ubistvom premijera promeniti političke prilike u zemlji, i dovesti na vlast ljude koji će im omogućiti da se nesmetano bave kriminalom. “Motiv za ubistvo Đinđića je kod Jovanovića stvorio Ulemek, upornom pričom da će JSO biti rasformiran i njegovi pripadnici poslati u Hag. Zvezdan Jovanović je priznao ubistvo Đinđića, i zapisnik o saslušanju na sedam strana potpisao dva puta”, stoji između ostalog u prijićevoj završnoj reči.

Advokati odbrane i optuženi su negirali navode optužnice, i zatražili da se optuženi ili oslobode zbog nedostatka dokaza, ili da se obnovi proces. Ulemek i Jovanović su negirali učešće u ubistvu. Ulemek je sebe naveo kao prijatelja Zorana Đinđića, dok je Jovanović rekao da je iskaz potpisao pod pritiskom. Odbrana je iznela i teoriju da su premijera ubili moćnici iz inostranstva koji su ga i doveli na vlast. Advokati oštećenih su sa druge strane insistirali na tome da proces nije odgovorio na pitanje ko su nalogodavci ubistva, i da nije dovoljno rasvetljena politička pozadina ubistva premijera. Politička pozadina će verovatno ostati jedina misterija nakon presude, iako optužnica govori o dovođenju na vlast ljudi koji će omogućiti kriminalno delovanje. Ko su ti ljudi i ko su ti političari za sada su ostali tema van sudnice, kojom su se bavili samo pojedini mediji, pojedine nevladine organizacije i bliski saradnici Zorana Đinđića.