Dogovoreno reprogramiranje duga Grčkoj

„Novi početak“, „Ekstremno važne odluke“, „Uradili smo ono što je bilo neophodno“ prve su ocjene rezultata posljednjeg u nizu vanrednih evropskih samita posvećenih ekonomskoj i finasijskoj krizi. A ova, po mnogima istorijska, bitka za rješavanje krize evrozone vodila se u Briselu sve do ranih jutarnjih časova. Lideri EU i evrozone tražili su održivo rješenje za Grčku, koje će grčki javni dug do 2020. smanjiti na 120 procenata bruto državnog proizvoda. Tako su se na marginama sastanka lidera evrozone, njemačka kancelarka Angela Merkel, francuski predsjednik Nikola Sarkozi (Nicolas Sarkozy) sastali sa predstavnicima bankarskog sektora u pokušaju da nađu rješenje za otpis dijela grčkog duga. Tom prilikom je dogovoreno da privatni sektor, sa dosadašnjih 21 posto, preuzme 50 procenata gubitka na osnovu Grčkog duga. To bi za 100 milijardi evra smanjilo ukupnu zaduženost Grčke, koja sada iznosi 350 milijardi evra. Da ovakvo rješenje vodi održivosti grčkog duga, smatra i premijer Grčke Jorgos Papandreu (George Papandreou): „Grčki narod ulaže nadljudske napore da dovede svoju kuću u red, da svoju ekonomiju učini prosperitetnom i stvori bolju budućnost za grčki narod. Vrijeme je za odluke koje rješavaju nesigurnost i krizu, koje okreću stranicu i prave veliki korak ka boljoj budućnosti evropskih naroda.“

Rješavanje krize je maraton, a ne sprint

Pred sastanka lidera evrozone, šefovi država i vlada EU dogovorili su se i o rekapitalizaciji evropskih banaka. Procijenjeno je da bi u tu svrhu evropskim bankama bilo potrebno ukupno 108 milijardi evra. Prema sporazumu obavezni fondovi banaka treba da dostignu devet posto što bi bankama omogućilo da se odupru finansijskim potresima. Na samitu u Briselu dogovoreno je i da se Evropski fond za finansijsku stabilnost sa 440 milijardi evra proširi na oko 1 bilion evra. „Evropski finansijski kišobran“ je poslije pomoći Irskoj, Portugalu i Grčkoj pao na 270 milijardi evra, a njegovo jačanje trebalo bi da spriječi prelivanje dužničkih kriza na druge zemlje evrozone, na prvom mjestu Italiju i Španiju. Kao prva reakcija na odluku o proširenju Fonda za stabilizaciju evra, pojavilo se pitanje da li će cifra od biliona evra biti dovoljna da povrati povjerenje u evropsku valutu na svjetskim tržištima, ili će pak ovakva brojka biti protumačena samo kao „bacanje magle u oči“. Predsjednik Evropske komisije, Žoze Manuel Barozo, zadovoljan je postignutim, iako dodaje da je rješavanje krize „maraton, a ne sprint“: „Paket mjera oko kojih smo se dogovorili potvrđuje da je Evropa spremna da učini ono što je potrebno kako bi očuvala finansijsku stabilnost. Tehnički detalji ovog plana biće završeni u narednim nedjeljama, a Evropska komisija će predlagati dalje mjere za zajednički izlazak iz krize“:

Od monetarne ka ekonomskoj uniji

EU međutim očekuje nastavak posla, jer ono što Evropi ostaje kao zadatak jeste pronalaženje budućeg izgleda monetarne unije. I dok jedni rješenje za trenutnu, kako je mnogi već zovu “najtežu krizu koja je do sad pogodila EU“ vide u većoj integraciji, za druge je pak prepuštanje Briselu još više ovlašćenja i kontrole nezamislivo: „Potreban nam je pravi zajednički pristup. Moramo da na pravi način integrišemo evrozonu. Moramo da zaokružimo monetarnu uniju pravom ekonomskom unijom“, smatra je predsjednik Evropske komisije, Žoze Manuel Barozo.

Mišljenja stručnjaka su različita. Jedni smatraju da jedino dublje integrisane zemlje EU imaju šansu da se na svjetskim tržištima suprotstave jakim igračima, kao što su SAD i Kina. Drugi pak u trenutnoj krizi vide šansu za jačanje evra, ali i efikasnosti Unije, dok ima i onih koji smatraju da se u ovom trenutku ne može sa sigurnošću pretpostaviti koji je korak pravi, jer se dešava nešto što se nikada ranije nije desilo u evropskoj monetarnoj uniji, i za čije će rješenje biti potrebna i eventualna promjena samog ustava EU.

Autorica: Marina Maksimović

Odg. urednica: Zorica Ilić