„Ekonomska kriza završava 2010.“

U svom ažuriranom Svjetskom ekomskom prospektu MMF je pooštrio prognoze od prije samo mjesec dana predviđajući da će svjetska privreda pasti za 1,3 odsto u 2009. i vratiti se na samo 1,9 odsto rasta u 2010. MMF je u martu predvidio domet od 0,5 do 1 odsto negativnog rasta za ovu godinu. Svi uglovi planete osjećaju posljedice, uključujući zemlje u razvoju u Aziji, Africi i Južnoj Americi, od kada je finansijska kriza koja je nastala u SAD pogodila mnoge banke širom svijeta i najjače svjetske privrede.

Samo od 17 zemalja od ukupno 185 članica MMF, čiji će se ministri finansija sastati u Vašingtonu u toku ove sedmice, očekuje se da imaju veći privredni rast u ovoj nego u prošloj godini. Mnoge vlade se suočavaju sa velikim nedostatkom budžetskih sredstava dok se njihovi građani bore sa veoma rasprostranjenom nezaposlenošću.

Tanma se nadvija nad obazrivi optimizam

Svjetski promet će se smanjiti za 11 odsto ove godine, razarajući ekonomije koje pokreće izvoz kao što su u Njemačkoj i Japanu, dok potrošači i preduzeća pokušavaju zadržati novac i domaću industriju u pokretu. MMF takođe upozorava da vlade ohrabruju pristrastnost prema domaćim proizvodima kroz polise koje mogu u dogledno vrijeme smanjiti trgovinu. Loša vijest dolazi nakon gotovo najgorih šest mjeseci u globalnoj istoriji. Svjetska privreda potonula je više od šest odsto u četvrtom kvartalu 2008, a slično smanjenje se očekuje u prvom kvartalu 2009.

„Gotovo sve zemlje svijeta još pate od energičnih efekata tog ogromnog šoka“, rekao je glavni ekonomista MMF Oliver Blanšard (Olivier Blanchard).

MMF je takođe ponudio neku nadu za budućnost uvjeravajući da se snažne odluke vlada o stabilizaciji svjetskog finansijskog sektora mogu podstaći oporavak do sredine 2010, a možda čak i do kraja 2009. Tama se takođe nadvija i nad obazrivi optimizam - ono što u MMF zovu „probne indikacije“ - sunovrat bi mogao širom svijeta početi da dostiže donju granicu. Povjerenje preduzeća i trošenje potrošača pokazalo je skroman napredak. Razvijene privrede ukupno će se smanjiti za 3,8 odsto 2009. i većina od najbogatijih zamalja na svijetu ća dostići dvocifreni postotak nezaposlenosti u nadolazećim godinama. Ali, rast bi se mogao vratiti na „nešto kao normalni tok“-do kraja 2010., tvrdi Blanšar.

Kod zemalja u razvoju još se očekuje rast do 1,6 odsto ove godine, ali to je smanjenje za tačno 6,1 procenat u poređenju sa 2008. Njihova sudbina mnogo zavisi od dešavanja u zamljama sa razvijenom privredom., ističe Blanšard.

Svijetla tačka na karti svijeta

Ipak svijetla tačka je Kina, gdje su pouzdano domaće tržište i velika potrošnja od strane Vlade spriječili pad u trgovini i održali privredni rast na 6,5 odsto ove godine. Ekonomista MMF Čarls Kolins (Charles Collins) kaže da Kina nudi pozitivnu podršku regionu. Slika u Evropi je postala posebno mračna. Odvojene krize u britanskim naseljima. Veći dio istočne Evrope pogođen je slomom bankarskog sistema. Privrede 16 evropskih zemalja koje koriste valutu evro opašće za 4,2 odsto u 2009. i 0,4 odsto u 2010., kažu u MMF smanjujući martovska predviđanja za još jedan procenat. Njemačka, država sa najjačom privredom u Evropi, doživjeće pad od 5,6 odsto ove godine i još za jedan procenat 2010. Privreda Britanije, države koja je ostala izvan evro zone, smanjiće se za 4,1 odsto ove godine i za 0,4 naredne godine. Nevolje u kojima se našla Evropa postale su daleko gore od onih u SAD. SAD će doživjeti pad privrede za 2,8 odsto ove godine prije nego što se ustali na 0 procenata u 2010. Ali, MMF upozorava da će nezaposlenost u SAD dostići 10 odsto naredne godine, dok će očekuje pad cijena nekretnina još za 10-15 procenata.

Sekretar američkog državnog trezora Timoti Gajtner (Timothy Geithner) kaže da je prepoznao da svijet još očekuje od SAD da riješi njegovu bankarsku krizu. „Ostataku svijeta je potrebno da se oporavi privreda i finansijski sistem SAD kako bi oživio. Mi ostajemo u centru globalnih ekonomskih aktivnosti sa finansijskim i trgovinskim čvorovima u svakom regionu u svijetu.“

Uprkos seriji dramatičnih intervencija američke i evropskih vlada da stabilizuju finansijski sektor od septembra, u MMF kažu da do sada nisu uspjeli „spriječiti opadajuću skalu“. „Stanje nije sjajno, ali je moglo biti i krajnje loše“, rekao je na kraju vodeći economista MMF Oliver Blanšar.

Autor: AFP / Sanja Srdić

Odg. urednik: Svetozar Savić