EU: Pljuske Rumuniji

Nekada je za rumusnkog diktatora Nikolaja Čaušeskog nabavljao devize. Pored toga je po imenom „Feliks“ za rumunsku tajnu službu Sekuritateu radio kao doušnik i slao izvještaje o koelgama i rodbini. Nakon pada Čaušeskua 1989. postaje jedan od najbogatijih Rumuna: Dan Vojkulesku je vladar moćnog Grivko-Holdinga i medijskog koncerna Intakt sa veoma uticajnom televizijom Antena. Osim toga ovaj 66-godišnjak lider je „Konzervativne partije“, koja se još nikada sopstvenim snagama nije domogla ulaska u parlament već se uvijek uz pomoć neke druge političke snage domogne fotelja u Parlamentu Rumunije.

Ping-pong sa sudstvom

Zbog sumnjivog porijekla njegove imovine, koja se računa milijardama, protiv Vojkoleskua je više puta bila pokretana istraga. Već duže vrijeme proces protiv njega zbog sumnjive trgovine nekretninama i zemljištem, kojom je trebalo da zaradi milione, je blokiran. A „Feliks“ od početka sa sudstvom igra neku vrstu ping-ponga: on kao poslanik može da bude izveden samo pred specijalni sud, ali ukoliko se okonča njegov mandat onda je moguće automatski povesti proces pred bilo kojim sudom. No, ova igra povuci-potegni košta dosta vremena što Vojkulesku koristi kako bi došlo do zastarjevanja procesa. Ponekad je poslanik, pa onda podnese ostavku, što se upravo dogodilo protekle nedjelje. On se odrekao svog mandata u Senatu tako da je za 31. januar proces zakazan pred drugim sudom.

Vojkulesku je simbol korupcije u Rumuniji – čak se i u posljednjem izvještaju EU o stanju pravne države u Rumuniji, kao crvena nit provlači njegov uticaj iako se njegovo ime nigdje ne navodi. U izvještaju se takođe navodi da se borba protiv korupcije mora i dalje voditi konsekventno. Jer, u sadašnjoj valdi su i dvojica ministara koji imaju problema sa sudstvom. U izvještaju se takođe kritikuje jačanje imuniteta parlamentaraca što otežava njihovo krivično gonjenje.

U "Feliksovom" interesu

Prije svega u Izvještaju EU se izražava zabrinutost u vezi sa nezavisnošću sudstva i drugih pravnih institucija. Jer, političari konstantno napadaju institucije poput Ustavnog suda, Vrhovnog kasacionog suda, Nacionalne agencije za integritet ili pak njihove članove. Izvještaj ne navodi naziv koncerna, ali je više nego jasno da se radi o Vojkuleskuovom Intakt koncernu i televiziji Antena 3 koja već odavno objavljuje prljave izvještaje o sudijama, državnim tužiocima a koji su u "Feliksovom" interesu. Te tako Antenini novinari šefa Agencije za integritet, Horia Georgeskua i njegovu porodicu redovono terorišu pričama o alkoholizmu i narkomaniji.

Takođe se pominje i aktuelni konflikt u Vrhovnom savjetu Magistrature. Ovaj Savjet je jedna vrsta parlamenta sudstva koji ima velika ovlašćenja, kao što je izbor visokih sudskih službenika ili u borba protiv korupcije. Trenutno se u ovom gremijumu odigrava borba između više tabora od kojih je jedan vrlo blizak aktuelnoj vladi.

Ljutiti premijer

Rumusnki premijer Viktor Ponta ljutito je reagovao na izvještaj, posebno u dijelu koji se odnosi na ulazak Rumunije u Šengen. Jer, ta zemlja je još daleko od uslova koji su potrebni da bi postala članica, stoji takođe u izvještaju. Ponta se takođe žalio i na to da ga niko nije konsultovao prije objavljivanja izvještaja te da u izvještaju postoje greške. Određenija je bila njegova partijska koleginica, poslanica u Evropskom parlamentu Korina Kretu: „Izvještaj sadrži sve klišee koje o nama već godinama širi bivša vlast“, kazala je Kretu. Politikolog Kristijan Parvulesku koji je prilično naklonjen Ponti, ne slaže se s ovim stavom i kaže da je izvještaj „izbalansiran i umjeren“.

Pravnica i ekspertkinja za korupciju, Laura Stefan kao najvažnije stavke u briselskom izvještaju navodi kampanju određenih medija protiv sudskih službenika i novi zakon koji će poslaniciam dati veći imunitet. Sveukupno gledano, smatra Laura Stefan, rumunska vlada će do sljedećeg izvještaja morati dosta toga da uradi kako bi se osnažila pravna država.

Autori: Keno Fersek / Svetozar Savić

Odgovorni urednik: Zoran Arbutina