Eventualne perspektive EU

Trenutno je tesko osjecati sazaljenje sa Zakom Sirakom. Niko ga nije tjerao da odluci da ne ratificira evorpski ustav glasanjem u parlamentu, vec referendumom. Sirak je, naime, bio tako siguran u pozitivan ishod, i htio je i ovim da da doprinos osnovnim principima demokratije. Medjutim, izgleda da ce vecina francuskih glasaca opaliti snazan samar Siraku i cijeloj EU.

Uzrok tome je s jedne strane difuzna organizacija referenduma u kom se samo djelimicno radi o sustini stvari. Kritikuju se dijelovi Ustava, koji su u cijelosti kopirani iz ugovora koji su vec odavno na snazi. Tu dolazi i do emocionalnih izliva po pitanju recimo pristupa Turske EU, sto ni u kom slucaju nece biti cvrsto zacrtano u Evropskom ustavu.. Brojni gradjani ce glasati protiv, jer im dosadasnji prijedlog ustava nije dovoljno opsiran. Umjesto jacih argumenata za ustav cuje se od Siraka i njegovih saradnika, prije svega kakve ce nevolje zadesiti Francusku i Evropu ako ustav ne bude prihvacen na referendumu.

Iz Brisela stizu isto tako bespomocne parole: niko ne treba da misli da ce se o Evropskom ustavu naknadno raspravljati. I uopste nema alternative, „nema plana B“. Sta ce biti nakon francuskog NE, sefovi drzava i vlada ce razmatrati tek kad/ako to NE bude izreceno.

Pri tome je jasno da su moguce perspektive ogranicene: insistirati na ratifikaciji se ne isplati jer ce ustav stupiti na snagu tek kad ga svih 25 zemalja prihvate, a nakon Francuza moglo bi se dogoditi da i Holandjani i Englezi kazu NE.

Jedno rjesenje moglo bi rasparcati ovaj prijedlog ustava i napraviti novi korak po korak, na susretima u vrhu. Npr. mogli bi imenovati ministra vanjskih poslova EU i diplomatskog predstavnika Unije. Onda bi bio spasen sadrzaj ustava, bez ponovnog referenduma. To bi medjutim dalo povoda onima koji kritikuju da u EU vec godinama postoje demokratski deficiti. A imali bi i pravo.

Jasno je jedno: ukoliko Francuzi, Holandjani ili britanci odbiju Ustav, projekat je de facto mrtav. EU bi se godinama morala baviti stetnim posljedicama. Neuspjeh ustava bio bi jasan dokaz da 25 drzava ne mogu funkcionisati u zajednici.

A to bi dalo i novu inicijativu onima koji sanjaju o „matici Evropi“. Cak i ako Francuzi referendumom odbiju Ustav, francuska vlada bi se zalozila za „Maticu Evropu“- ili kako bi se nova zajednica drzava vec zvala- sto bi bio jedini izlaz iz potpune samoblokade EU.