Evropa na Skenderiji

Jesu li kontrasti u oku posmatrača ili u stvari posmatranoj? Jesu li ove stepenice, na platou Skenderije, kojima se kupac mora popeti do salona Gorenja, krzave, okrunjene, polomljene, izlizane, ishabane, ružne i jadne same po sebi, ili se takvima čine spram napucanog, hajklasnog, elitnog enterijera prodavnice bijele tehnike.

U taj prostor ispunjen pametnim frižiderima i još pametnijim veš-mašinama ulazi mušterija kao u budućnost: ako je bogat bahato a ako nije oprezno. Na trenutak može zaboraviti gdje živi i zamišljati da je gospodar svih tih aparata, u kući kao iz kataloga ili reklame. Nasmijana žena vadi blještavo bijelo rublje osušeno i opeglano u bubnju pete generacije, vesela dječica bosonoga trče po ugrijanoj keramici, u osvijetljenoj pećnici rumeni se bubreći burek...

Put u Evropu

Ući u Gorenje na platou Skenderije je kao ući u Evropu. Sve je uredno, sve se sija, sve je na svom mjestu, sve ima svoju cijenu, svoja uputstva, svoje garancije, svoju tradiciju, svoju sigurnost, svog prodavača, svog kupca. Ali nije lako do Gorenja doći, kad padne snijeg i smrzne se plato, a led zaobli stepenice.

Liči taj prilazak na križni put. Da bi vaskrsao iz ovog mučnog života u bolji, evropski, gorenjski, potrebno je građaninu Dejtonije s kreditom na leđima preći cijeli plato, od Tete Razapete dijagonalno, prema Ledenoj dvorani, pa desno, pored sexy-shopa, uz onih par krnjavih stepenika. Dok hoda, krckaju mu pod nogama napukle i razdrobljene pločice platoa. Pod njima dole je socijalistički limb: zagušljiv i polumračan, pun skvrčenih duša i kineske robe, u lavirintu izloga oblijepljenih avazima i oslobođenjima.

Bogatiji trgovci preselili su robu u moderne bezalkoholne shoping-centre, siromašniji čekaju da se plato sanira, prokišnjavanje zaustavi i kirija smanji. Za taj se poduhvat najzad našao novac: preusmjerena su sredstva namijenjena sanaciji Ledene dvorane, kojoj se već treću godinu ne može naći majstor za krov urušen pod teretom snijega. Tako i trebevićka žičara, tako i Olimpijski muzej, tako i amfiteatar Doma mladih, tako sve što je javno, gradsko, opšte. Ili nema para, ili tender propadne, ili se zakon promijeni. Propadala su carstva, pa što ne bi i jedna dvorana, preče je pogurati rođaka, odužiti se stranci, pripaziti jarana. Javni interes je oksimoron. Koga briga za državni aparat, važno je da radi kućanski.

Je li kontrast u oku euroskeptika, ili je slika ove okrutne indiferentnosti evropske firme za bosansko okruženje ideal koji treba dostići na kraju pristupnog puta? Mirisati božanski sjajan i čist usred prljavštine i siromaštva, moralno superioran nad poniženim i opljačkanim prosjacima, je li to cijela zadaća koju su Visoki predstavnik i plemenitaši iz luksuznih ambasada stavili pred sebe? Šta je uistinu njihova misija ovdje, dok izvode u šetnju zastavice na svojim limuzinama: da zastupaju vrline humanizma ili interese kapitala? Operu li ruke svaki put nakon što se rukuju sa domaćom političkom elitom, ili samo onjuše vrhove prstiju udišući slatki vonj novca?

Po čemu je njihova Evropa hrišćanska, ako u njima vaskrsava Pontije Pilat?