Izbor pape počinje u utorak

Događanja u utorak (12.3.) će početi jutarnjom misom u bazilici Svetog Petra, poslije čega će u podne biti prvo glasanje. U proteklih 100 godina, nijedna konklava nije trajala duže od pet dana. Okupljanje kardinala za izbor pape dobilo je naziv od latinske fraze "cum clave" (pod ključem) pošto su nekada kardinale zaključavali da bi izabrali poglavara.

Oštre podjele među kardinalima

Za izbor pape potrebna je dvotrećinska većina, odnosno 77 glasova od 115 okupljenih kardinala. Za sada ne djeluje da postoji favorit za nasljednika Benedikta XVI, a rasprave tokom protekle nedjelje ukazuju na oštre podjele među kardinalima o ključnim problemima s kojima se suočava katolička crkva.

Američki kardinal Timoti Dolan, koji se smatra pretendentom za papu, napisao je na blogu da se većina rasprava kardinala ticala molitvi i učenja katoličke vjere, održavanja katoličkih škola i bolnica, zaštite porodica i nerođenih, kao i podrške sveštenicima. "To su 'velika pitanja'. Možda vam je teško da to povjerujete, pošto se čuju glasine da samo pričamo o korupciji u Vatikanu, seksualnim zlostavljanjima, novcu. Da li su se pojavile ove teme? Da! Da li dominiraju? Ne!", napisao je Dolan.

Izbor pape kroz istoriju

Konklava za izbor poglavara Rimokatoličke crkve stara je institucija koja potiče iz 13. vijeka. Odluka o zatvaranju kardinala donijeta je da bi se ubrzao izbor pape pošto je taj proces nekada trajao i po nekoliko godina, ali i da bi se izbjegli spoljni pritisci koji su bili česti u istoriji Katoličke crkve.

Prva konklava sa zatvorenim kardinalima u teškim uslovima bila je 1241. godine prilikom izbora Selestina IV. Ali, najpoznatija konklava po svom trajanju bila je konklava koja je počela krajem 1268. godine nakon smrti pape Klimenta IV. Suočeni sa blokadom zbog podijeljenosti kardinala, "narod Viterba zatvorio ih je u jesen 1269. godine u Papski dvor, a potom je u junu 1270. godine uklonio krov palate" kako bi ih izložio vremenskim uslovima, piše u arhivama Vatikana. Međutim, tek u septembru 1271, znači dvije godine i devet mjeseci poslije smrti Klimenta IV, komisija od šest kardinala na kraju je uspjela da izabere Grgura X.

Upravo, papa Grgur X uveo je zvanično princip zatvaranja kardinala zbog konklave i uveo suhi hljeb i vodu, poslije pet dana bezuspješnog glasanja. Međutim, njegov nasljednik Jovan XXI ukinuo je ta pravila.

Konjakom protiv stresa

Vijekovima posle suhog hljeba, kardinalima su date mnoge slobode poput flaše konjaka za crkvene prinčeve, deprimirane i pod stresom zbog konklave, a to je zvanično priznato prilikom konklave 1878. godine.

Prema anegdoti, Franko Pizano, budući papa Jovan XXIII, borio se sa stresom uoči izbora 1958. godine uz pomoć konjaka. Iako se kardinali svečano zaklinju da će čuvati tajne sa konklave, zahvaljujući indiskreciji poznato je da su rijeke šampanjca tekle nakon izbora Jovana XXIII i Jovana Pavla Prvog (1978).

Prvi papa

Druga zanimljivost o konklavi je ta da ne postoji nijedan zakon koji propisuje kardinalima da moraju izabrati ličnost koja je prisutna na konklavi. Kardinali bi tako teoretski mogli da za papu izaberu bilo koga ko je kršteni katolik, mada se na to mjesto od 1378. godine biraju samo kardinali.

Po crkvenom učenju, prvog papu u istoriji crkve, Svetog Petra, direktno je "imenovao" Isus Hrist, a potom je on odredio svoje najbliže saradnike za drugog, trećeg i četvrtog papu. Nakon tih prvih papa, poglavare su birali rimski sveštenici uz učešće naroda i intervenciju glavnih evropskih kraljevskih porodica prije nego što je to prešlo na konklave.

Današnja konklava nudi svu neophodnu udobnost kardinalima, pa oni više ne moraju da vrijeme provode u neudobnim ćelijama kao što je to ranije bio slučaj.

Autor: Ivana Ivanović (ap,beta)

Odgovorni urednik: Mehmed Smajić