Jedinstvo u razlicitostima

U savremenom, prije svega geopolitičkom značenju, najrasprostranjeniju definciju ujedinjene Evrope, brzo nakon Drugog svjetskog rata, uz brojne prethodnike među evropskim utopističkim filozofila, imali su upravo visoki državnici - bivši francuski predsjednik Šarl de Gol/Charles de Gaulle, njegov njemački kolega Konrad Adenauer i konzervativni brtitanski premijer Vinston Čerčil/Winston Churchil. Tada su zanosno govorili o “Evropi od Urala do Atlantika”, zalažući se za stvaranje zajednice zapadnoevropskih država, kako bi se zauvijek izbjeglo vraćanje stravične ratne prošlosti, koja se između Francuske i Njemačke u toku od 80-tak godina ponavljala tri puta. Prije njih, još u periodu između dva svjetska rata, sličnu Evropu, i još veću, priželjkivao je i Adolf Hitler, ali on je do takvog cilja, kao što će ostati zapamćeno – umjesto saradnje, usaglašavanja i zajedničkih organa upravljanja novom zajednicom, bezuspješno pokušao doći ‘vatrom i mačem’.

Od svih ranijih tipova društvene zajedniced, novi tip zapadnoevropske društvene strukture se od samog svog nastajanja radikalno razlikovao od ostalih - prvenstveno po tome što je apriorno odbacivao (starorimski) hegemonistički, autokratski model vladanja. Umjesto toga izabran je put formiranja potpuno novog tipa vladalaca koji su opstajali samo ako su umjeli da koordiniraju impulse većine, odnosno impulse koji su dolazili “odozdo” – iz baze kako bi kazali bivši komunistrički prvaci.

U tom viševjekovnom zrijenju latinskog Zapada, dolazi i do logičnog razdvajanja religije, države i društva, odnosno do sekularizacije kao temeljnog preduvjeta za dalji razvoj demokratskog modela zapadnoevropske društvene zajednice.

Sve od tada do danas protezala su se duboka i neminovna svekolika podvajanja između Istoka i Zapada jednog te istog Kontinenta. Takve razlike u društvenoj organizaciji, vladanju, privrednom sistemu, kulturi, obrazovanju i svemu ostalome - tek od sredine 90-tih godina pokušavaju se trajno razriješiti novom strategijom razvijenog Zapada prema zaostalom Jugoistoku.

U političkim aktima Evropske unije taj se proces jednostavno i kratko danas naziva proširenjem. Krajnje pozitivne konsekvence tog epohalnog procesa već se rasprostiru čak i do najdubljih pora društvenog bića, sve do prije desetak godina, potpuno marginalizirane Bosne i Hercegovine.

Ovaj istorijsko-politički traktat o nastanku Evrope kakvu živimo ili priželjkujemo danas (ovisno o tome da li ste na sjevero-zapadu ili na jugoistoku), ima zapravo za cilj ukazati na težinu posla koji se nalazi pred građanstvom Bosne i Hercegovine i drugih država čije se milenijske različitosti između Evrope i njih, žele i pokušavaju, prevladati za svega nekoliko godina.

Da li je to uopšte reaalno ?

Ako se strukturalne, političke, ekonomske, kulturološke i druge promjene žele radi promjena – svakakva stvarnost se može prikazivati kao velika reforma. Za takve pothvate ne treba veliko vrijeme. Ako, međutim, promjene nisu same sebi svrha, već smisao života svakog pojedinca koji je spreman da se na istoriju podsjeća, a da od budućnosti živi – u tom slučaju ni državnim administracijama neće biti preteško breme da vode tehničke poslove radikalnih reformi.

Moje poimanje evropskih integracija, dakle, polazi od stava da se Evropska unija mora željeti samo onakvom kakva ona suštinski jeste – Zajednica država i naroda koji i propovijedaju i praktikuju mir, nezaustavni prosperitet svojih građana, jednakost, red i solidarnost. Svaka naša osobna (i drugačija) percepcija Evropske unije je egoizam koji ne vodi zbližavanju toliko različitih svjetova, već odlaganju suštine za ko zna koja vremena. Za evropske integracije treba raditi iskreno i na svakom mjestu - kao što su to početkom pedesetih radili Francuzi i Nijemci ili kasnih 80-tih Poljaci, za njima Mađari, pa Česi i Slovaci, ubrzo Slovenci i tako redom. Bosni i Hercegovini je, kako često ponavljam, potreban pokret, ili pro-evropski ustanak građana, kojima će vlada biti samo servis u ispunjavanju zahtjerva za što brže zaživljavanje evropskih standarda života – od socijalne sigurnosti za nemoćne do ulaganja u naučno-tehnološki razvoj i nove tehnologije. Tek ćemo tada biti sigurni da smo na kursu Evrope koju trebamo – ne kao formu, već kao golu golcatu suštinu svakodnevnog življenja.

Da li sam u ovom momentu spreman za takve reforme ? Zapitaj se, dragi čitaoče, sam!