Ko šta plaća u Evropi?

Zajednički budžet 27 članica Evropske Unije ove godine iznosi 129 milijardi eura. Koristi se da bi se subvencionisao evropski poljoprivredni sektor, programi na polju nauke, istraživanja, kulture, industrije i kao strukturalna i sektorska pomoć. Između ostalog, budžet bi morao da pokrije troškove EU institucija kao što su Evropska komsija, sudovi, Evropski parlament i brojne manje organizacije. Otprilike 80 procenata budžeta se vraća nazad državama članicama u vidu subvencija.

Doprinosi 27 država članica pune EU kasu, kao i dohoci od carine i poreza na dodatnu vrijednost. Ovi doprinosi sada čine najveći dio EU prihoda i u stalnom su porastu, dok su takozvani kapitalni resursi od carine u padu.

Preraspodjela između siromašnih i bogatih

Članice su podjeljene u dva tabora u pregovorima oko budžeta. Postoji 12 neto davalaca i 15 neto primalaca. Neto davaoci primaju manje novca od Brisela nego što plate u zajednički budžet. Neto primaoci primaju više pomoći i olakšica nego što plate Briselu. Prema Evropskoj komisiji, najveći neto davalac je Njemačka (9 milijardi eura), Francuska (6,4 milijarde eura), Italija (5,9 milijardi), Velika Britanija (5,6 milijardi) I Holandija (2,2 milijarde eura). Vodeći neto primaoci su Poljska (11 milijardi), Grčka (4,6 milijardi), Mađarska (4,4 milijarde), Španija (2,9 milijardi) i Portugal (2,9 milijarde). No kada se računa po glavi EU građanina, stvari stoje drugačije: Danci uplaćuju najviše u EU budžet, čak 150 eura svaki, dok Mađarska prima najveću isplatu - 442 eura pomoći od Brisela po glavi stanovnika.

Neto davaoci žele da naprave rez

Ovaj sistem preraspodjele je stalni izvor svađa unutar EU. Od kraja 1980-ih, članice dogovaraju višegodišnji budžet sa prihodima i rashodima za vremenski okvir od sedam godina. Trenutno, EU lideri pregovaraju o budžetu za 2014-2020. Evropska komsija traži budžet od 1075 milijardi eura za sedmogodišnji period koji počinje 2014. godine. Neto davaoci, uključujući Njemačku, kažu da je ovo previše i žele da se napravi smanjenje u predlogu Komisije za 100 milijardi eura. Britanski premijer David Cameron želi da napravi korak dalje i smanji sumu za 200 milijardi. Unatoč ovim iznosima koji se mjere milijardama, zajednički budžet je vrlo mali u poređenju sa cjelokupnim ekonomskim učinkom: on uključuje samo otprilike jedna procenat pune ekonomske aktivnosti Evropske unije.

Mnogi dobijaju popuste

1985.godine Velika Britanija je bila u mogućnosti da se cjenka i dobije popust na svoj doprinos, jer je dobijala jako malo poljoprivrednih subvencija. Poslije su i drugi neto davaoci su dobili rabate, uključujući i Njemačku. Ali rabat Ujedinjenom Kraljevstvu je nominalno najveći popust, koji druge države članice moraju da nadoknade. Zato je popust, koji je nametnula bivša britanska premijerka Margaret Tačer uz čuvenu rečenicu: „Želim svoj novac nazad!“, čest predmet rasprava.

Fondovi za spašavanje za nacije u dugovima ne dolaze iz zajedničkog budžeta EU. Zasad, samo mali udio zajmova za spašavanje Grčke dolazi iz fondova EU. Krizni fondovi za pomoć državama u nevoljama (EFS i ESM) finansiraju se posebno od nacija eurozone. Nadalje, postoji i specijalni fond za razvojnu pomoć EU, koji se takođe finansira mimo zajedničkog budžeta.

Autori: Bernd Riegert / Gorana Sekulić

Odgovorni urednik: Azer Slanjankić