Lekcija iz dicipline

25 telefonskih razgovora koje je njemačka kancelarka Angela Merkel u posljednjih nekoliko dana vodila sa evropskim kolegama, po svemu sudeći su urodili plodom. Šefovi država i vlada zemalja članica EU sinoć su imali dugu noć. Kancelarka Merkel je pred novinar izašla oko pola dva.

“U ime Njemačke mogu reći da je veliki broj naših prijedloga pozitivno prihvaćen. Također smo prihvatili akcioni plan za dugoročno garantovanje stabilnosti zajedničke evropske valute.”

Evropski lideri su također odlučili pooštriti evropski Pakt stabilnosti što znači da će prezadužene države biti kažnjene - prije ili kasnije. Radi se o najvećoj reformi od uvođenja zajedničke evropske valute 1999. godine.

Stvoriti mehanizam za rješenje kriza

Do sada su sankcije bile predviđene samo za zemlje koje imaju suviše visoke budžetske deficite. Od sada one mogu biti primijenjene i na zemlje koje sprovode ekonomsku politiku koja se smatra opasnom. Prvi put će sankcije (blokiranje bankarskih depozita i uskraćivanje evropskih subvencija) moći da se primjene preventivno, čak i prije nego što je neka zemlja premašila evropski limit za budžetski deficit od tri odsto bruto društvenog proizvoda.

Šefovi država i vlada zemalja članica EU smatraju "potrebnim" stvaranje "mehanizma za rješavanje kriza" prema kojem će se formirati jedna vrsta stalnog fonda za podršku zemljama euro-zone, po ugledu na privremeni fond uveden za pomoć Grčkoj. O uspostavljanju stalnog fonda još treba da se raspravlja zato što Njemačka, uz podršku Francuske, smatra da je za osnivanje fonda neophodno izmijeniti Lisabonski ugovor. Planom je pored ostalog predviđeno da u slučaju krize, teret trebaju snositi i privatni investitori i banke, a ne samo poreske platiše u Evropi. Pri tome bi važnu ulogu trebao imati i Međunarodni monetarni fond.

Oduzimati pravo glasa onima koji krše disciplinu

Od predsjednika Evropskog vijeća Hermana Van Rompuya (Rompej) zatraženo je da do odražavanja samita EU u decembru ove godine, pripremi izvještaj o eventualnim promjenama ugovora. Njemačka i Francuska žele da se u Lisabonski ugovor ugradi mogućnost oduzimanja prava glasa onim članicama koje krše proračunsku disciplinu, ali to nije dobilo podršku ostalih zemalja.

Premijer Luksemburga Žan Klod-Junker je rekao da “većina zemalja nije za oduzimanje glasova i misli da takva vrsta sankcija nije prihvatljiva”.

Autor: Mehmed Smajić

Odg. urednik: Svetozar Savić