Ništa novo ni nakon 14 godina Dejtona

Potpisivanje Dejtonskog sporazuma donijelo je mir nakon gotovo 4 godine rata u zemlji. Trojica državnika – Slobodan Milošević, Franjo Tuđman i Alija Izetbegović – potpisali su Sporazum. Taj događaj je prenosio cijeli svijet. Tvorcem Dejtonskog sporazuma smatra se američki diplomata Ričard Holbruk (Richard Holbrook), koji je kasnije rekao da je najveća greška tog dokumenta što je njime priznata Republika Srpska.

Za i protiv

14 godina nakon potpisivanja, ovaj dokument i dalje predstavlja Ustav Bosne i Hercegovine, ali njegova dostignuća se veoma različito tumače. Sociolog Ivan Šijaković kaže za naš program da nažalost oko ovog pitanja nema jedinstvenog stava u zemlji pa za predstavnike RS “Dejton” predstavlja garant opstanka tog entiteta, dok je za bošnjačke prevaziđen jer su njegove nedorečenosti omogućile opstrukciju svega što bi jačalo državu. Šijaković dodaje da je to što se u RS potpisivanje Dejtonskog sporazuma smatra glavnim praznikom a u Federaciji se tome ne pridaje značaj, „isto pokazatelj razlika između dva načina shvatanja i razumijevanja odnosa prema BiH.”

Građani se sjećaju

Hrvatski politički predstavnici Dejtonski mirovni sporazum od početka smatraju nepravednim jer je taj narod, kako kažu, ostavio bez prava koja imaju druga dva naroda. Mnogi građani BiH potpisivanje u Dejtonu i sam sporazum posmatraju u drugačijem svjetlu: “Ja nisam ni očekivao ništa, život je farsa, ovo je sve farsa.” , “Sjećam se da je tada bila opšta euforija u kući, da je moj tata gledao sve moguće dnevnike i slušao radio.” , “…ako mislite na pomirenje i ostalo, treba da prođe vremena.” – kažu građani.

Nijedan od potpisnika nije živ, a današnji lideri biju bitke

BiH je svih ovih godina bila bez zvanične verzije ovog sporazuma, čija kopija je tek nedavno dostavljena institucijama BiH, i to posredstvom francuske ambasade. Francuska je institucijama BiH dostavila kopiju originalnog Dejtonskog sporzuma koji je nakon parafiranja u Parizu, pohranjen u francuskom ministarstvu unutrašnjih poslova.

Nijedan od tri potpisnika Dejtonskog sporazuma nije živ, dok današnji lideri biju bitke oko političkih pitanja, koja im je Dejton ostavio kao direktnu posljedicu. Kao i njegove odredbe, i sam karakter ovog događaja se potpuno različito tumači u dva entiteta. Dok je u Federaciji to samo još jedan datum kao i svaki drugi, u RS se on obilježava kao praznik, odnosno neradni dan.

Autor: Dragan Maksimović

Odg. urednica: Marina Martinović