Pet godina Eura

Čestike Sloveniji, koja je od 01.Januara naredne godine 13 član Euro zone. Ovim Slovenija i službeno dobija stabilnu valutu, mada neslužbeno ona odavno igra važnu ulogu, kao u ostalom u svim zemljama jugoistočne Evrope. Od danas se Slovenski Tolar ukida i uvodi Euro kao isključiva valuta. Kada se isto zbivalo prije pet godina u jedanaest zemalja EU, trebalo je savladati velike logističke poteškoće. Sve banke i šredionice snabdjevene su novim novcem koje su one dalje proslijeđivale trgovinama. Istovremeno je u obrnutom smijeru išao stari nacionalni novac. To je međutim odlično funkcionisalo, a Euro je od svog prvog dana prihvaćen kao stabilna valuta u međunarodnom finansijskom tržištu. Tek što su nove novčanice i kovanice dospjele u ruke, Euro se nakon američkog dolara etablirao kao druga najvažnija svjetska valuta.

Prije uvođenje Eura, najvažnija valuta u Evropi je bila njemačka marka, ali Euro se na nju uspješno nadovezao. Razlog: u Euro-zoni su uz izuzetak Velike Britanije, Švedske i Danske, sve zemlje EU, najvećeg i najmoćnijeg svjetskog privrednog prostora. Osim toga, upravo je Njemačka tradicija održavanja stabilnosti valute preuzeta od strane evropske Centralne banke koja se sada brine za snagu Eura. Jednako kao što je nekada njemačka Centralna banka nezavisno od politike štitila stabilnost njemačke marke, tako je sada evropska Centralna banka nezavsna od političkih odluka evropskih vlada. Euro je nakon izvjesnih slabosti u odnosu na dolar u samom početku, sada klasična tvrda valuta, koja nasuprot dolaru demonstrira snagu i stabilnost.

Od početka ove godine, u odnosu na dolar, Euro je ojačao za 12 %. To znači da građani Evrope koji kao turisti posjećuju SAD za svoje Eure dobijaju više dolara. Sa druge strane, to međutim znači da su poskupjeli evropski proizvodi u zemljama u kojima se cijene obračunavaju u dolarima. Tako naprimjer izvoznici njemačkih automobila u SAD, moraju ili povećati svoje cijene u dolarima, što je zbog oštre konkurencije nemoguće, ili moraju računati sa manjim zaradama. Pozitivan efekat je smanjenje cijena robe koja se obračunava u dolarima, što pospješuje održavanje stabilnosti cijena u Evropi.

Stabilnost je najvažnija osobina neke valute, jer se na taj način jača povjerenje u novac. Zbog toga su tvorci Eura, oformili evropski stabilizacijski monetarni pakt. Ironija sudbine je da je upravo Njemačka, koja je najviše insistirala na formiranju tog pakta, nekoliko godina zaredom kršila njegove odredbe o najvećem dopuštenom zaduženju neke zemlje od 3 % bruto nacionalnog proizvoda. Ove godine i Njemačka je uspjela prevazići taj problem.

Zemlje koje su 2004-te godine u okviru proširenja na istok, postale članice EU, imaju upravo stim stabilizacijskim paktom velike probleme: kod jednih je godišnja zaduženost države previsoka, kod drugih je inflacija i suviše visoka. Oni na uvođenje Eura moraju još pričekati. Jedina iznimka je Slovenija.