Početak uspostave Prometne zajednice EU-Balkan

Na prvom sastanku između eksperata EU i ministara saobraćaja iz zemalja balkanskog područja dogovoreni su principi za dalje pregovore koji će na tehničkom nivou biti nastavljeni na jesen. Cilj Europske komisije je da ugovor o Prometnoj zajednici EU-Balkan u idealnom slučaju bude finaliziran do kraja ove, a u realnom tokom naredne godine.

Ugovorom se želi uspostaviti jedinstvena infrastrukturna mreža za kopneni i pomorski promet, kako između EU i zemalja zapadnog Balkana, tako i između Albanije, Bosne i Hercegovine, Crne Gore, Hrvatske i Srbije, što uključuje i potpuno usklađivanje zakonodavstva u tom sektoru sa europskim propisima. Uvođenjem evropskih standarda u saobraćajna pravila na Zapadnom Balkanu predviđeno je da se i broj nesreća na putevima u sljedećih pet godina smanji za jednu četvrtinu.

Ideja je da se balkanskim zemljama olakša protok roba

Potpredsjednik Evropske komisije koji je donedavno obavljao i dužnost evropskog komesara za saobraćaj, Žak Baro (Jacques Barrot), cijeli projekat obrazlože ovako:

„Ideja je da se balkanskim zemljama prvenstveno pomogne kroz stvaranje pravnog okvira iz ove oblasti, jer je to jedini stabilan i pravi put za strane privatne i javne investicije u sektor saobraćajne infrastrukture“.

Barrot ističe da je takođe cilj da se konačno realizuju ideje o interoperabilnoj saobraćajnoj mreži na cijelom prostoru Evrope. Tako robe koje putuju prema Balkanu ne bi bile zaustavljane na svakoj granici. „To bi takođe mogao biti simbol pripreme za ulazak balkanskih zemalja u Evropsku uniju“, izjavio je Baro i zaključio da „Prometna zajednica predstavlja konkretno sredstvo za poticanje saradnje, stabilnosti i mira u regionu".

Transportna zajednica sastavni dio EU integracija

Zajedničkim sporazumom se predviđa „i pravno i faktičko“ povezivanje prometnih mreža EU i zemalja Balkana na području sigurnosti, zaštite životne sredine i usluga.

Prijedlog o formiranju Transportne zajednice sa zemljama Zapadnog Balkana, Evropska komisija je objavila 10. maja. Vrlo ambicioznim planom je predviđeno da se generalni pregovori završe do kraja godine, tokom francuskog predsjedavanja Unijom. Time bi region, nakon energetskog ujedinjavanja sa EU preko nedavnog formiranja Energetske zajednice, u skoroj budućnosti postao i saobraćajno reintegrisan sa Transevropskom transportnom mrežom kopnenih i morskih saobraćajnica (TEN).

U Briselu ističu da su pregovori o Transportnoj zajednici, kao i pregovori o liberalizaciji viza, sastavni dio procesa evropskih integracija zapadnog Balkana i dokaz “odlučne namjere EU da i sektor saobraćaja što više približi vlastitim standardima”.

Skoro cijeli Balkan na dnu saobraćajne ljestvice

Potpisivanjem sporazuma o Transportnoj zajednici, svim zemljama regiona se povećavaju šanse za ubrzaniju obnovu zapuštene saobraćajne mreže ili za izgradnju novih puteva, željezničkih pruga i morskih pristaništa. U sva tri navedena sektora, sve balkanske zemlje, osim Hrvatske, su na dnu evropske ljestvice. Većina zemalja nema ni jedan kilometar željezničkih pruga koje zadovoljavaju standarde Evropske unije. Na drugoj strani su, međutim, solidni standardi u riječnom transportu Savom i Dunavom, ali kapaciteti nisu dovoljno iskorišteni.