POSAO VRIJEDAN NA MILIJARDE EURA/ U Evropi pocinje trgovima emisionim

Sasvim je svejedno da li je u pitanju graditelj aviona Airbus,
kompanija za preradu mlijeka Meggle ili cementara Heidelberg Cement.
Potpuno j nevazno radi li se o celicani, rafineriji ili elektrani.
Nijedna veca firma u Njemackoj ne moze izbjeci trgovinu takozvanim
emisionim pravima. Time je obuhvaceno ukupno 1700 preduzeca u Njemackoj.
Ona, za narednu godinu, emisiju uglicnog dioksida u atmosferu moraju
reducirati sa 505 na 495 miliona tona.

Pri tome svako pojedinacno preduzece ima tacne smjernice o tome koliko
ugljicnog dioksida smije emitovati u atmosferu. Ukoliko recimo jedna
kompanija izbacuje previse ugljicnog dioksida u atmosferu, ona je
prinudjena da kupi dodatna emisiona prava. Pri tome ona ih moze kupiti
direktno od druge firme i to putem posrednika brokera, ili na veliko, na
posebnoj, za to predvidjenoj berzi. O tome portparol evropske strujne
berze European Energy Exchange sa sjedistem u Leipzigu Stefen Niesen,
dakle evropske berze koja je napravila anketu sa firmama iz 13 evropskih
zemalja kaze:

Stefen Niesen

"Preduzeca polaze od toga da bi u 2005-oj godini trgovinski volumen
mogao iznositi 150 miliona tona ugljicnog dioksida. To znaci da
trgovinom na teritoriji Evropske Unije ocekujemo obrt od 1, 4 do 1,5
milijardi eura."


Polovina od desetak evropskih berzi nada se da ce ovom trgovinom
dobiti i sama dio kolaca. Medju njima je i berza European Climate
Exchange sa sjedistem u Amsterdamu, koja je zajednicki projekat
londonske naftne berze i americke berze Chicago Climate Exchange.
Leipziska berza European Energy Exchange je na pocetku svog rada i cilj
joj je postati berza broj 1 na evropskom trzistu, kaze portparol Stefan
Niesen i dodaje:

"Vjerujemo da imamo dobru polaznu bazu, jer trgovinu emisionim pravima
nudimo po veoma niskim cijenama. Troskovi transakcije kod nas ce
iznositi polovinu od sume, koja je do sada za to uzimana. Vjerujem da
smo vec pridobili zapadne ucesnike u trgoviniu emisionim pravima i
doveli ih na nasu platformu. Vjerujem da smo time veoma dobro
pozicioniraní."

Od marta 2004-te European Energy Exchange iz Leipzig svaki dan nudi
cijenu za jednu tonu CO2. U decembru 2004-te cijena je iznosila 8 eura
i 50. Trgovina se za sada jos uvijek ne odvija putem berze, vec putem
neovisnih trgovaca. Osim toga, dodaje portparol Leipziske berze Stefan
Niesen:

"Uz to, Njemacka ima najveci broj stanovnika i predstavlja najvece
trziste za trgovinu emisionim pravima. 25% svih emisionih prava u EU
bice dodjeljeno Njemackoj."

Prodaja emisionih prava na Leipziskoj berzi istinski moze poceti
medjutim tek krajem februara, kada profukcionira Zavod za registraciju
emisionih prava pri njemackom ministarstvu za zastitu covjekove okoline.
Tek tada ce se prava sa jedne firme moci prebacivati na drugu. U nekim
evropskim zemljama trgovina emisionim pravima itekako zaostaje. Devet
drzava, medju njima Grcka, Italija i Poljska uopste nisu ni dodijelili
emisiona prava firmama u svojim zemljama.

Trgovina emisionim pravima u buducnosti odnosice se i na certifikate,
koje ce njemacke ili druge zapadne firme dobijati ukoliko budu
investirale u projekte zastite covjekove okoline a time i klime u
nerazvijenim zemljama i zemljama u razvoju.Tako je recimo holandski
energetski koncern Essent ulozio novac u vjetrenjace na Costa Rici, sa
ciljem proizvodnje elektricne struje. Stoga ce ovaj koncern dobiti
dragocjene emisione certifikate, koje kasnije moze prodati onim firmama
koje proizvode vise ugljicnog dioksida u atmosferu nego sto im je to, u
obliku certifikata dozvoljeno. I njemacki hemijski koncern BASF, jedan
od najvecih u svijetu, podrzava projekte u zemljama u razvoju, ne
doduse direktno ali preko jednog fonda Svjetske banke. Evo sta kaze
saradnik BASF, zaduzen za trgovunu emisionim pravima Dirk Drechsel:

"Potpuno je svejedno gdje stedimo na emisijama ugljicnog dioksida u
atmosferu. Ukoliko ustedim dto jest sprijecim da tona CO2 ode u vazduh u
Kini, onda je to podjednako vrijedno kao i u Evropi. Osnovni princip
trgovine emisionim pravima je pronaci najpovoljniji put redukcije i
naravno pokusati ga naci globalno. Trgovina emisionim pravima nije
bjezanje od obaveza unutar Evrope, vec je to zapravo posao na
integraciji cijelog svijeta."

zakljucio je saradnik BASF-a, zaduzen za trgovinu emisionim
certifikatima i pravima Dirk Drechsel.