Protiv glasina, špekulacija i negiranja

Najnoviji broj časopisa "Kulture i konflikti" objavio je analize osmoro francuskih istoričara, filozofa, profesora univerziteta i naučnih istraživača o izvještajima i istraživanjima zbivanja u Srebrenici u julu 1995., koje su u posljednjih deset godina sačinile međunarodne i državne institucije Ujedinjenih nacija, Francuske, Holandije i Bosne i Hercegovine. Upoređujući te izvještaje, oni nastoje da utvrde u kojoj mjeri je istina o srebreničkom masakru i političkoj i moralnoj odgovornosti za taj zločin utvrđena i definisana.

Autori tekstova su u jednom saglasni: samo je Haški tribunal ostvario prava, temeljna i nepristrana istraživanja srebreničkog masakra.

Mada se odmah nakon masovnih egzekucija u Srebrenici, pronio glas da je počinjen ratni zločin usred zone pod zaštitom Ujedinjenih nacija, tek su istražitelji Tribunala precizno rekonstruisali sve faze akcije snaga Republike Srpske u julu 95., rekla je profesor filozofije na univerzitetu Monpelje (Monpellier) Izabel (Isabelle) Delpla i dodala:

"Bez istraživanja Haškog Tribunala, u kojima su otkrivena mjesta zločina i masovne grobnice, sudbina ljudi iz Srebrenice i broj ubijenih i danas bi bili puka špekulacija, proglašavani bi glasinama i negirani. Njihov posao bio je od ogromnog značaja za istinu o Srebrenici. Međutim, Tribunal utvrđuje samo krivicu počinilaca zločina, a ne i političku i moralnu odgovornost na međunarodnom nivou za pad Srebrenice, koja je bila zaštićena zona Ujedinjenih nacija".

Po mišljenju doktora Delpla, koja je uredila ovaj temat o Srebrenici, Ujedinjene nacije i parlamenti Francuske i Holandije su, pod pritiskom javnog mnijenja i nevladinih organizacija za otkrivanje političke i moralne odgovornosti za srebrenički masakr, morali da otvore istrage.

"Mada su te istrage uzdržane u utvrđivanju međunarodne odgovornosti za pad zaštićene zone Srebrenica, njihov pozitivan rezultat je što su otklonile negiranje, dezinformacije i glasine o broju ubijenih i potvrdile organizovan karakter tog zločina. Podaci o broju srebreničkih žrtava – između sedam i osam hiljada – identični su u izvještajima Ujedinjenih nacija, francuskog i holandskog parlamenta i vlade Republike Srpske", rekla je doktor Delpla, pomenuvši da takve saglasnosti nema o zločinima u Zvorniku, Prijedoru ili Višegradu.

Jedan od autora, Gzavje Bugarel (Xavier Bougarel) iz francuskog Nacionalnog centra za naučna istraživanja (CNRS) koncentrisao je svoju analizu na tezu da je vlada u Sarajevu 95. prepustila Srebrenicu Republici Srpskoj, što je pomenuto u debati u Skupštini BiH još 1996. godine.

"Eventualna odgovornost tadašnje bosanske vlade za napuštanje Srebrenice zbog teritorijalnih cjenkanja sa srpskom stranom niukoliko ne umanjuje krivicu onih koji su naredili i počinili srebrenički masakr. U svojoj analizi, nisam ustanovio da je teza o odgovornosti tadašnjeg Sarajeva za pad Srebrenice utemeljena, ali ona će se i dalje pojavljivati dogod u vezi sa Srebrenicom bude bilo tabu tema, kuloarskih glasina, ličnih obračuna i kleveta", rekao je doktor Bugarel za radio Deutsche Welle.

U specijalnom broju časopisa "Kulture i konflikti" objavljeno je još šest stručnih analiza izvještaja o Srebrenici, koje su, kako je navedeno u uvodu, francuski istoričari, politolozi i profesori univerziteta počeli na desetogodišnjicu, a završili uoči dvanaestogodišnjice srebreničkog masakra.