Srbija na putu ka EU

U svijesti građanina Srbije evropske integracije ne znače bolji život, ističu stručnjaci u Beogradu analizirajući pad povjerenja građana u EU. Direktorka Centra za evroatlanske studije Jelena Milić kaže da pad povjerenja građana nije dobra vijest, ali da je očekivana.

“Vjerujem da građani Srbije shvataju da će država Srbija morati da prizna činjenicu da na Kosovu postoje institucije i da će sa njima morati da sarađuju. Drugi razlog je samoodbrambeni, jer građani vide probleme u eurozoni i u Grčkoj, i možda misle da EU neće Srbiju i onda u tipično srpskom maniru žele da to preduprijede i kažu da ni oni ne žele u EU”, rekla je ona za Dojče vele.

Prema riječima glavnog urednika stručnog časopisa "Izazovi evropskih integracija" Nikole Jovanovića, evropske integracije su uvijek i u političkim kampanjama i u svijesti građana povezivane sa boljim životom i većim ekonomskim standardom.

“U posljednje vreme taj pomak je koincidirao sa svjetskom ekonomskom krizom, tako da je paradoksalno da se taj formalni pomak koji je Srbija napravila na putu ka EU nije osjetio na standardu građana, šta više”, kaže on i dodaje da više u svijesti građana ne postoji veza između ulaska u EU i boljeg života.

Došlo do prezasićenja

Osim toga, prema njegovim riječima, kampanje uoči posljednjih nekoliko izbora su se zasnivale i na evropskim integracijama, tako da je kod građana došlo do prezasićenja, jer je tema evropskih integracija bila u vrhu agende stranaka, iako je realno to tema koja će biti aktuelna tek u narednim godinama.

Istraživanje je pokazalo je da osim što pada podrška ulasku u EU, raste broj građana koji smatra da bi reforme koje od Srbije zahtjeva Evropska unija trebalo sprovesti ne zbog EU, već radi stvaranja boljih uslova za život u Srbiji. Prema ovom istraživanju 85 odsto ispitanika smatra da reforme treba da se sprovedu zbog građana Srbije.

Jelena Milić smatra da nije dobro što građani razdvajaju proces evropskih integracija i proces reformi. “Vjerovali smo i zagovarali evropske reforme kao način da se upristoji politička i poslovna scena i smanji korupcija, a još uvijek ne vidimo rezultate, tako da mislim da zbog toga pada povjerenje u proces evropskih integracija. Evropske integracije su jedini način na koji mi možemo da se reformišemo i dobro je što to građani Srbije i dalje žele ali nije dobro što su razdvojili te dvije stvari - reforme i ulazak u EU”, rekla je ona.

Katalizator unutrašnjih reformi

Nikola Jovanović smatra da je istraživanje pokazalo da građani polako shvataju da se evropske integracije mogu iskoristiti samo onoliko koliko država zna da ih iskoristi. “Taj proces građani sada vide onako kako treba da ga vide, kao katalizator unutrašnjih reformi i zato je podrška tom djelu povećana u posljednjem istraživanju”.

Za pad povjerenja građana u evropske integracije, odgovorna je vladajuća elita, tvrdi Jelena Milić: „Bojim se da je ona izlizala tu auru evropskih integracija kod javnosti i da bi morala dosta toga da uradi tokom ljeta u smislu zakonodavstva i privođenja kraju nekih procesa vezanih za pogrešne privatizacije i korupciju koji bi kod građana povratili vjeru u sam proces evropskih integracija kao reformskih mehanizama”.

Jovanović kaže da vladajuća elita ima jedan dio odgovornosti jer je proces evropskih integracija bio predstavljen kao Eldorado, kao jedna vrsta „dimne zavese iza koje mogu da se rade mnoge neevropske stvari“. “Često se taj proces svodio na parole i političke floskule, umjesto na suštinu, a to su unutrašnje reforme. Često se govorilo i o milijardama eura bespovratne pomoći, pa su ljudi zamišljali EU kao neku džinovsku blagajnu iz koje će Srbija dobijati sredstva bez obzira šta radi”, rekao je on.

Prema njegovim riječima, tek se u posljednjih nekoliko mjeseci proces evropskih integracija objašnjava kao partnerski odnos sa EU u kome je brže i kvalitetnije moguće sprovesti proces reformi. “Da se to ranije ljudima predstavljalo na taj, pravi način, mislim da bi sada podrška bila veća”, rekao je on za Dojče vele.

Prema istraživanju, ako bi sutra bio održan referendum o ulasku Srbije u EU, 53 odsto građana bi se izjasnilo "za", 24 odsto „protiv", 19 odsto ne bi glasalo, a 4 odsto nije željelo da odgovori na to pitanje. Među građanima Srbije i dalje preovladava mišljenje da ulazak Srbije u EU najviše otežava politika stalnog uslovljavanja i ucjena koju primjenjuje EU. Direktorka Kancelarije za evropske integracije Milica Delević rekla je da su stavovi građana o evropskoj integraciji "mnogo zreliji i racionalniji" nego ranije.

Autor: Vesna Rajković

Odg. urednik: Azer Slanjankić