Έγινε το πρώτο βήμα για την τραπεζική ένωση

Η συμφωνία χαρακτηρίζεται «ιστορική», καθώς ανοίγει το δρόμο για την συγκρότηση μιας πραγματικής τραπεζικής και οικονομικής Ένωσης, η οποία φιλοδοξεί να αποτρέπει στο μέλλον νέες κρίσεις. O ευρωπαίος επίτροπος Όλι Ρεν έκανε λόγο για «επιτυχία». Ο προεδρεύων του Συμβουλίου των Υπουργών Οικονομικών Βάσος Σιαρλή χαρακτήρισε «χριστουγεννιάτικο δώρο για τους πολίτες της Ευρώπης» την απόφαση του Ecofin.

«Η ΕΚΤ θα πρέπει να ελέγχει όλες τις τράπεζες»

Ο μηχανισμός της ενιαίας εποπτείας των τραπεζών θα λειτουργήσει την 1η Μαρτίου του 2014 και κεντρικό ρόλο σε αυτόν θα διαδραματίζει –άμεσα ή έμμεσα- η ΕΚΤ, μετά τον συμβιβασμό που επετεύχθη μεταξύ Γαλλίας και Γερμανίας. Το συμβιβαστικό σχέδιο αφορά κατ' αρχήν 150 τράπεζες στην Ευρώπη από τις συνολικά 6 χιλιάδες που θα πρέπει να τεθούν υπό εποπτεία. Ο πρόεδρος των Φιλελευθέρων στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο Γκι Φερχόφσταντ εκφράζει αμφιβολίες για την αποτελεσματικότητα του σχεδίου. «Δεν είναι δυνατόν να δημιουργηθεί μια τραπεζική ένωση όταν η ΕΚΤ μπορεί να ελέγξει μόνο 150 τράπεζες. Θα πρέπει να έχει τη δυνατότητα να ελέγχει και τα βιβλία των υπόλοιπων τραπεζών», τόνισε σε δηλώσεις του προς την Deutsche Welle ο βέλγος πολιτικός.

Πράγματι, μετά από σθεναρή αντίσταση του Βερολίνου, οι μικρότερες τράπεζες και κυρίως τα ταμιευτήρια και οι συνεταιριστικές τράπεζες θα ελέγχονται έμμεσα. Ωστόσο, όπως υπογραμμίζει ο Γκι Φερχόφσταντ: «σε πολλές περιπτώσεις τα προβλήματα προκύπτουν από τις μικρές τράπεζες στην Ευρώπη και όχι από τις μεγάλες».
Στην Ισπανία, για παράδειγμα, την τραπεζική κρίση προκάλεσαν σε μεγάλο βαθμό οι περιφερειακές τράπεζες, οι οποίες χρηματοδότησαν ριψοκίνδυνες επενδύσεις στον τομέα των ακινήτων.

Παράλληλα θα δημιουργηθεί ένα νέο εποπτικό όργανο

Σε κάθε περίπτωση μέχρι τον Μάρτιο του 2013 θα πρέπει το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο να εγκρίνει την εποπτεία των τραπεζών. Σύμφωνα με την ΕΚΤ, θα απαιτηθεί περίπου ένας χρόνος μέχρι να ολοκληρωθούν οι διαδικασίες συγκρότησης της εποπτικής Αρχής. Παράλληλα θα δημιουργηθεί ένα νέο εποπτικό όργανο, με διαμεσολαβητικό ρόλο, το οποίο θα εγκατασταθεί στην Ευρωπαϊκή Τραπεζική Αρχή (ΕΒΑ), στο Λονδίνο. Έτσι θα διατηρηθεί ο νομικά πολύπλοκος διαχωρισμός μεταξύ των 17 χωρών του κοινού νομίσματος και των άλλων δέκα χωρών της ΕΕ, καθώς η ΕΚΤ είναι αρμόδια μόνο για την ευρωζώνη. Για τον λόγο αυτό ο βρετανός πρωθυπουργός Ντέιβιντ Κάμερον διευκρίνισε εξαρχής ότι η χώρα του δεν θα συμμετάσχει σε μια συγκεντρωτική τραπεζική εποπτεία.

Πάντως, παρά την σύνθετη διάρθρωση της τραπεζικής εποπτείας, ο κύπριος υπουργός Οικονομικών Βάσος Σιαρλή δηλώνει αισιόδοξος ότι το νέο σύστημα θα λειτουργήσει σύντομα. Το σημαντικότερο είναι ότι με τη συμφωνία ανοίγει ο δρόμος για την απευθείας χρηματοδότηση των προβληματικών τραπεζών από τον μόνιμο μηχανισμό στήριξης ESM, χωρίς να επιβαρύνονται οι κρατικοί προϋπολογισμοί.

«Έτσι θα σπάσει ο φαύλος κύκλος μεταξύ τραπεζών και κρατικού χρέους», λέει ο κύπριος υπουργός.

«Θα απαιτηθούν τουλάχιστον δύο με τρία χρόνια μέχρι να λειτουργήσουν όλα»

Η ρύθμιση αυτή μάλλον δεν θα ισχύσει αυτόματα για την Κύπρο, εκτιμά ο πρώην πρωθυπουργός του Βελγίου Γκι Φερχόφσταντ. «Θα απαιτηθούν τουλάχιστον δύο με τρία χρόνια μέχρι να λειτουργήσουν πραγματικά όλα. Για τον λόγο αυτόν θα πρέπει να αποφασίζεται κατά περίπτωση πώς θα χορηγείται η βοήθεια. Για την Ισπανία έχει ήδη αποφασιστεί αυτός ο τρόπος. Τωρα θα πρέπει να γίνει το ίδιο με την Κύπρο. Αλλιώς θα έλθουμε αντιμέτωποι με μια μεγάλη τραπεζική κρίση στην Ευρώπη», τονίζει ο Γκι Φερχόφσταντ.

Η εποπτεία των τραπεζών που αποφάσισαν οι υπουργοί Οικονομικών της ΕΕ συνιστά ένα πρώτο βήμα για την τραπεζική ένωση. Το επόμενο βήμα θα είναι η συγκρότηση ενός ευρωπαϊκού ταμείου για την εκκαθάριση των προβληματικών τραπεζών. Ωστόσο ακόμη δεν έχει διευκρινιστεί ποιος θα καταβάλλει εισφορές στο εν λόγω ταμείο. Θα είναι τα κράτη ή οι ίδιες οι τράπεζες; Προς το παρόν η εγγύηση των καταθέσεων παραμένει στα χέρια των εθνικών κρατών και των εθνικών εποπτικών Αρχών. Μακροπρόθεσμα, θα πρέπει να περάσουν και αυτές οι αρμοδιότητες στην τραπεζική ένωση.

Bernd Riegert / Σταμάτης Ασημένιος

Υπεύθ. Σύνταξης: Δήμητρα Κυρανούδη