Έκθεση ECRI: Κριτική, αλλά και έπαινοι για την Ελλάδα

Η έκθεση διαπιστώνει πάντως σημαντική βελτίωση σε σχέση με την προηγούμενη αντίστοιχη έκθεση του 2003.

Ετερόκλητα τα σχόλια στον ελληνικό Τύπο: άλλοι βλέπουν μεγάλη πρόοδο, άλλοι κάνουν λόγο για «ράπισμα στην πολιτική της Ελλάδας για τη μετανάστευση».

Η αλήθεια μάλλον είναι κάπου στη μέση, εκτιμά ο γραμματέας της ECRI Στέφανος Σταύρου: «Υποχρέωση του ECRI είναι να τονίσει και τα θετικά και τα αρνητικά σε κάθε χώρα. Η Ελλάδα πιστεύω ότι κάνει σημαντικές προόδους τα τελευταία χρόνια, η νομοθεσία έχει εκσυγχρονιστεί. Βεβαίως υπάρχουν και άλλα πράγματα, στα οποία υστερεί και τα οποία η Επιτροπή συνιστά να διορθωθούν. Τα σημεία αυτά αφορούν κυρίως την εφαρμογή του νόμου. Για παράδειγμα του νόμου κατά του φυλετικού μίσους, ο οποίος υπάρχει, αλλά δεν εφαρμόζεται όσο αποτελεσματικά θα μπορούσε να εφαρμοστεί...».

Το δικαίωμα αυτοπροσδιορισμού ισχύει για όλους

Η έκθεση κάνει εκτεταμένες αναφορές σε μειονοτικά θέματα, χωρίς όμως να χρησιμοποιεί συστηματικά τον όρο «μειονότητα». Αναφέρεται πάντως σε «τουρκική κοινότητα», καθώς και σε «Μακεδόνες» που ζουν στην Ελλάδα. Ο Στέφανος Σταύρου δηλώνει ότι δεν είναι δουλειά της Επιτροπής να αποφανθεί αν υπάρχουν μειονότητες, αλλά ότι πρέπει να αναγνωριστεί και το «δικαίωμα αυτοπροσδιορισμού»:

«Στο θέμα αν οι άνθρωποι αυτοί έχουν δικαίωμα αυτοπροσδιορίζονται ως Τούρκοι, βεβαίως η Επιτροπή λέει το προφανές: ότι ισχύει το δικαίωμα του αυτοπροσδιορισμού. Δηλαδή αν κάποιος θεωρεί ότι είναι εθνικά Τούρκος, παρ’ όλο που ανήκει στη μουσουλμανική μειονότητα, τότε έχει το δικαίωμα να λέει ότι είναι Τούρκος και έχει και το δικαίωμα να φτιάχνει σωματεία, τα οποία περιέχουν τον όρο «Τούρκος». Το ίδιο ισχύει και γι’ αυτούς που στην Ελλάδα ονομάζουμε Σλαβομακεδόνες...»

Το Συμβούλιο της Ευρώπης δεν επιβάλλει τον όρο «μειονότητα», αλλά επιμένει στον σεβασμό της διαφορετικότητας, έστω και με άλλη ονομασία. Χαρακτηριστικό είναι το σχόλιο του προέδρου της Κοινοβουλευτικής Συνέλευσης του Συμβουλίου της Ευρώπης Λουίθ Μαρία ντε Πουίγκ στην Deutsche Welle:

«Είναι ευαίσθητο το ζήτημα της ονομασίας. Είναι δύσκολο να αποφασίσεις αν θα μιλήσεις για μειονότητα ή κοινότητα. Το έχουμε συζητήσει (στο Συμβούλιο της Ευρώπης), αλλά πρόκειται για εσωτερική υπόθεση κάθε κράτους-μέλους.

Για παράδειγμα στην πατρίδα μου, την Ισπανία, έχουμε μία περίπλοκη κρατική υπόσταση: υπάρχει το κράτος-μέλος, αλλά υπάρχουν και οι αυτόνομες κοινότητες – έτσι τις ονομάζουμε στην Ισπανία. Αλλού τις λένε περιφερειακές κοινότητες. Δεν υπάρχει ενιαίος όρος για όλη την Ευρώπη...»

Σοβαρά τα προβλήματα υποδομής στην Ελλάδα

Η έκθεση της ECRI για την Ελλάδα διαπιστώνει μεγάλα προβλήματα στην ενσωμάτωση των μεταναστών δεύτερης γενιάς. Επιπλέον επαναλαμβάνει τη γνωστή κριτική για τις συνθήκες διαβίωσης των λαθρομεταναστών και την παροχή ασύλου. Επισημαίνει ωστόσο ότι δεν υπάρχουν και οι απαραίτητοι πόροι για μία σωστή πολιτική μετανάστευσης:

«Τα προβλήματα στην Ελλάδα είναι καθαρά προβλήματα υποδομής. Δεν υπάρχουν οι απαραίτητοι πόροι για να λειτουργήσουν αυτοί οι θεσμοί σωστά...», δηλώνει ο γραμματέας της ECRI Στέφανος Σταύρου στην Deutsche Welle.

Η Επιτροπή κατά του Ρατσισμού και της Μισαλλοδοξίας έχει ασκήσει κριτική και σε χώρες «υπεράνω υποψίας», όπως τη Γαλλία και την Ελβετία. Θεωρεί αυτονόητο καθήκον της να επισημάνει τα κακώς κείμενα και στην Ελλάδα.

Όμως και οι επόμενες εκθέσεις της Επιτροπής θα έχουν ιδιαίτερο ελληνικό ενδιαφέρον, τονίζει ο Στέφανος Σταύρου: «Υπάρχει μία ομάδα του ECRI, δηλαδή μέλη του ECRI και της Γραμματείας, τα οποία επισκέπτονται την Πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας.

Στη συνέχεια θα είμαστε στην Τουρκία και μετά στη Γεωργία. Δηλαδή έχουμε χώρες, οι οποίες φαντάζομαι ότι θα προκαλέσουν μεγάλο ενδιαφέρον...»

Γιάννης Παπαδημητρίου, Στρασβούργο

Υπεύθ. σύνταξης: Βιβή Παπαναγιώτου