Ένας Έλληνας σε καθολικό οικοτροφείο

«Οι Έλληνες δεν τα καταφέρνουν.» Να μια πρόταση που δεν θα εξέπληττε σήμερα κανέναν στη Γερμανία, καθώς το διαρκές ελληνικό δημοσιονομικό πρόβλημα της τελευταίας πενταετίας προσλαμβάνει πάλι αυτές τις μέρες, από τη χαμηλή σκοπιά της επικαιρότητας, χαρακτήρα αιωνιότητας. Ας μην γίνουμε όμως χαμαιλέοντες. Ας διατυπώσουμε μια έννοια που δεν ταιριάζει στο κλίμα των ημερών. Για παράδειγμα: « Ένας Έλληνας τα κατάφερε», ή ακόμα πιο προκλητικά «Ένας Έλληνας τα κατάφερε στη Γερμανία», ή ακόμα πιο θριαμβευτικά «Ένας βραβευμένος Έλληνας στη Γερμανία». Δεν το κάνουμε απλά ψάχνοντας αντίδοτο στην πικρόχολη δημόσια συζήτηση, αλλά αναζητώντας μια μικρή ρωγμή στη μονολιθική πρόσληψη της πραγματικότητας. Και δεν το φανταζόμαστε, δεν το επινοούμε αυτό το αντιπαράδειγμα, το βρίσκουμε, ίσως κάπως παραμελημένο, αλλά πάντως δίπλα μας.

Η γερμανική ιστορία στην ταβέρνα

Το όνομά του: Αλέξανδρος Στεφανίδης, γιος ταβερνιάρηδων, γεννημένος το 1975 στην Καρλσρούη, σήμερα αναγνωρισμένος Γερμανός δημοσιογράφος, επί χρόνια συντάκτης στο δημοφιλέστατο ένθετο της Παρασκευής της εφημερίδας του Μονάχου Süddeutsche Zeitung, σήμερα επικεφαλής του ρεπορτάζ στο περιοδικό Focus. Το 2007 εξελέγη «δημοσιογράφος της χρονιάς» από το περιοδικό Medium Magazin, τo 2008 πήρε το βραβείο του CNN για τους καλύτερους νέους δημοσιογράφους στον γερμανόφωνο χώρο, το 2013 τιμήθηκε με το γερμανικό βραβείο για το καλύτερο ρεπορτάζ. Παράλληλα με τη δημοσιογραφική σκληραγωγία ο Στεφανίδης καταθέτει και σαν συγγραφέας τη δική του μαρτυρία της μετανάστευσης, από τη σκοπιά της δεύτερης γενιάς. Το 2010 εξέδωσε το βιβλίο «Στον Έλληνα . Πώς ο πατέρας μου έγραψε ιστορία στην ταβέρνα μας» που έγινε μπεστ-σέλερ. Μέσα από την ιστορία του εστιατορίου, σαν μέσα από δοκιμαστικό σωλήνα, ο Στεφανίδης αναδείκνυε την ίδια την ιστορία της Δυτικής Γερμανίας τη δεκαετία του 80 μέσα από τις σχέσεις της πλειονότητας με τους ξένους. Το ιδιωτικό και ειδικό διαχεόταν σε έναν πολύ ευρύτερο περίγυρο και αποκτούσε έτσι απελευθερωμένο γενικότερη σημασία.

Μια εφηβεία στο οικοτροφείο

Πρόσφατα ο συγγραφέας εξέδωσε το δεύτερο σχετικό βιβλίο του από τις εκδόσεις τσέπης rororo με τίτλο «Τι γίνονται οι μάγκες της αλάνας; Τα νιάτα μου στο καθολικό οικοτροφείο». Όταν η οικογένεια Στεφανίδη διαισθάνθηκε ότι ο μικρός Αλέξανδρος το παράκανε στο ποδόσφαιρο με την παρέα του στην αλάνα της γειτονιάς και γι αυτό η βαθμολογία του στο σχολείο ήταν άθλια, τον έστειλαν πού, οι αθεόφοβοι ορθόδοξοι; Στο καθολικό οικοτροφείο του Αγίου Πιρμινίου εκτός Καρλσρούης. Και το δεύτερο αυτό βιβλίο είναι γραμμένο χωρίς τους συνηθισμένους ολολυγμούς για τη μοίρα των δύστυχων μεταναστών, αλλά αντίθετα με μια αφοπλιστική ειλικρίνεια απέναντι στο καλό και το κακό. Χωρίς την παραμικρή πρόθεση να αποδοθούν ευθύνες για κάποιο ανύπαρκτο στην ουσία έγκλημα. Εδώ έχουμε να κάνουμε με μια ιστορία άνδρωσης, με αγώνες επιβολής στον πιο δυνατό συμμαθητή, με τις πρώτες αγάπες, με αποτυχίες και επιτυχίες, μια ιστορία όμως εμπλουτισμένη με μια πρόσθετη προοπτική: αυτήν ενός παιδιού μεταναστών που μπαίνοντας στο οικοτροφείο χάνει το όνομά του, αφού κανείς δεν τον φωνάζει Αλέξανδρο αλλά Έλληνα. Και εξελίσσεται σε μια ιστορία πρακτικής προσαρμογής, επιβίωσης, και τελικά ανάδειξης. Από την εκδίκηση του Αλέξανδρου απέναντι στον δάρτη του οικοτροφείου, την οποία μαθαίνουμε στο βιβλίο, μέχρι τη δημοσιογραφική εδραίωση του Στεφανίδη, την οποία γνωρίζουμε εκτός μυθιστορήματος. Τελικά μια θετική ιστορία μετανάστευσης.

Σπύρος Μοσκόβου