Ένας γερμανός μετανάστης στη Θεσσαλονίκη

«Δεν είχα πλέον καμία όρεξη να μείνω στο Βερολίνο», λέει στην DW ο Φλόριαν Σμιτς από τη Θεσσαλονίκη. Ο 35χρονος γερμανός φιλόλογος και μπλόγκερ ζει εκεί από το 2013. Οι εργασιακές συνθήκες στο Βερολίνο ήταν δύσκολες, επισημαίνει. «Εκεί υπήρχαν πολλοί σαν εμένα και άλλοι δέκα είχαν τις ίδιες ιδέες». Η δυσαρέσκειά του τον οδήγησε βαθμιαία σε κατάθλιψη.

Αρχικά σκέφθηκε να πάει στην Αργεντινή. Είχε άλλωστε ασχοληθεί με τη λογοτεχνία της Λατινικής Αμερικής κατά τη διάρκεια των σπουδών του. Ωστόσο, στο μεταξύ γνώρισε στο Βερολίνο τον έλληνα σύντροφό του και τον ακολούθησε στην Ελλάδα τον Δεκέμβριο του 2013. Ο Φλόριαν Σμιτς ήταν ένας από τους 140.000 Γερμανούς που έφυγαν από την πατρίδα τους εκείνη τη χρονιά. Η περίπτωσή του ταιριάζει στο προφίλ των περισσότερων γερμανών μεταναστών, όπως το σκιαγράφησε έρευνα του Συμβουλίου Εμπειρογνωμόνων των Γερμανικών Ιδρυμάτων για την Ενσωμάτωση και τη Μετανάστευση (SVR), του Ομοσπονδιακού Ινστιτούτου Πληθυσμιακής Έρευνας (BiB) και του Πανεπιστημίου Ντούισμπουργκ-Έσεν.

Περισσότερα χρήματα αλλά λιγότεροι φίλοι στο εξωτερικό

Η δυσαρέσκεια για τις επαγγελματικές συνθήκες και τη ζωή στη Γερμανία, η περιέργεια για νέα βιώματα, αλλά και οι συντροφικές σχέσεις είναι οι συχνότεροι λόγοι που ωθούν τους Γερμανούς να εγκαταλείψουν τη χώρα τους. Το μορφωτικό επίπεδο των μεταναστών υπερβαίνει το μέσο όρο, ενώ πρόκειται κατά κύριο λόγο για νέους ανθρώπους. Πτυχιούχοι ανώτατης εκπαίδευσης και υψηλόβαθμα στελέχη επιχειρήσεων καταλαμβάνουν μεγάλο ποσοστό σύμφωνα με την έρευνα, στο πλαίσιο της οποίας ρωτήθηκαν 1700 γερμανοί μετανάστες που έφυγαν ή επέστρεψαν στην πατρίδα τους από το εξωτερικό. Τα δύο τρίτα εξ αυτών δήλωσαν ότι το εισόδημά τους είναι καλύτερο έως πολύ καλύτερο συγκριτικά με τη Γερμανία, ενώ μόλις το 13% παρατήρησε μείωση των εισοδημάτων του. Ωστόσο, στις περισσότερες περιπτώσεις η ζωή στο εξωτερικό δυσχεραίνει τις κοινωνικές συναναστροφές. Για όσους επιστρέφουν στην πατρίδα τους από το εξωτερικό συμβαίνει συνήθως το ακριβώς αντίθετο: έχουν λιγότερα χρήματα αλλά περισσότερους φίλους.

Ο Νόρμπερτ Σνάιντερ, διευθυντής του Ομοσπονδιακού Ινστιτούτου Πληθυσμιακής Έρευνας, επισημαίνει ότι «είναι λάθος να πιστεύει κανείς ότι όσοι φεύγουν από τη Γερμανία έχουν αποτύχει. Το ίδιο ισχύει και για όσους επιστρέφουν».

Η μετανάστευση των Γερμανών έχει προσωρινό χαρακτήρα

Μεταξύ 1967 και 2013 εγκατέλειψαν τη Γερμανία 1,4 εκατομμύρια περισσότεροι Γερμανοί από όσους επέστρεψαν στην πατρίδα τους από το εξωτερικό. Συνηθέστεροι προορισμοί των γερμανών μεταναστών ήταν η Ελβετία, οι ΗΠΑ, η Αυστρία, η Πολωνία, η Μ. Βρετανία, η Ισπανία και η Γαλλία. Ο αριθμός των Γερμανών που έφευγαν αλλά και επέστρεφαν στην πατρίδα τους σε αυτό το διάστημα αυξανόταν χρόνο με το χρόνο. Αυτό είναι κυρίως απόρροια της διεθνούς κινητικότητας, επισημαίνουν οι γερμανοί ερευνητές. Όπως διευκρινίζουν, δεν υπάρχουν ενδείξεις διαρκούς εξόδου υψηλά καταρτισμένων Γερμανών. Η έρευνα καταλήγει στο συμπέρασμα ότι η μετανάστευση των Γερμανών έχει προσωρινό χαρακτήρα και μπορεί να περιγραφεί με τον όρο «κυκλοφορία» και όχι «διαρροή εγκεφάλων» (σ.σ. braindrain).

Περίπου το 41% των Γερμανών που ζουν στο εξωτερικό επιθυμούν, σύμφωνα με τη έρευνα, να επιστρέψουν στην πατρίδα τους κάποια στιγμή. Ένα τρίτο θέλουν να μείνουν στη χώρα όπου μετανάστευσαν, ενώ το ένα τέταρτο των ερωτηθέντων είναι αναποφάσιστοι.

Ο Φλόριαν Σμιτς δεν σκέφτεται προς το παρόν καθόλου την επιστροφή στα πάτρια εδάφη. Στη νέα του πατρίδα συμμετέχει αυτό το διάστημα στις εργασίες προετοιμασίας του 17ου Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ της Θεσσαλονίκης (13-22 Μαρτίου) και γράφει στο μπλογκ Eudyssee. «Έχει νόημα να διατηρεί κανείς εδώ ένα μπλογκ», λέει ο ίδιος, εκτιμώντας ότι εν μέσω της ευρωκρίσης πολλά πράγματα καταγράφονται με λανθασμένο τρόπο από τα ΜΜΕ.

Bernd Gräsler / Άρης Καλτιριμτζής