Ένας χρόνος Μέρκελ στην καγκελαρία

Έναν χρόνο στην εξουσία συμπληρώνει σήμερα ο κυβερνητικός συνασπισμός Χριστιανοδημοκρατών και Σοσιαλδημοκρατών στο Βερολίνο. Πρόκειται για έναν «συνασπισμό ανάγκης», ο οποίος υπαγορεύθηκε από το ισόπαλο αποτέλεσμα των εκλογών του Σεπτεμβρίου του 2005. Την ανάληψη της διακυβέρνησης της χώρας από την καγκελάριο Άνγκελα Μέρκελ συνόδευσε η προσδοκία ότι με την υποστήριξη των δύο τρίτων του κοινοβουλίου που διαθέτει, θα επιτευχθεί απρόσκοπτα ο στόχος της προώθησης των υπερήμερων μεταρρυθμίσεων. Κατά πόσον επιτεύχθηκε όμως αυτός ο στόχος;

22 Νεομβρίου του 2005. Η Άνγκελα Μέρκελ γίνεται η πρώτη γυναίκα καγκελάριος της Γερμανίας. Προηγουμένως οι Χριστιανοδημοκράτες είχαν κερδίσει με μικρή διαφορά τις εκλογές. Τη βραδιά των εκλογών ο πρώην καγκελάριος Σρέντερ αποκλείει το ενδεχόμενο σχηματισμού κυβέρνησης μεγάλου συνασπισμού, λέγοντας χαρακτηριστικά: «Αλήθεια, πιστεύεται ότι το κόμμα μου θα συμμετάσχει σε αυτή τη συζήτηση όταν η κ. Μέρκελ λέει ότι θέλει να γίνει καγκελάριος; Στο θέμα του καγκελαρίου η ετυμηγορία των πολιτών ήταν ξεκάθαρη».

Ωστόσο ο Γκέρχαρντ Σρέντερ θα διαψευστεί. Ακολουθούν χρονοβόρες και επίπονες συνομιλίες μεταξύ Σοσιαλδημοκρατών και των Χριστιανικών Κομμάτων. Στις 18 Νοεμβρίου υπογράφεται η συμφωνία συνεργασίας: «Η συμφωνία αυτή», θα πει η Άνγκελα Μέρκελ, δημιουργεί τις κατάλληλες προϋποθέσεις για να απαντήσουμε μετά από 4 χρόνια θετικά στο ερώτημα εάν οι άνθρωποι ζουν καλύτερα».

Η Άνγκελα Μέρκελ δίνει από τις πρώτες ημέρες το στίγμα της στην εξωτερική πολιτική. Την επομένη της εκλογής της υπογραμμίζει στη σύνοδο του ΝΑΤΟ στις Βρυξέλλες ότι η Γερμανία δεν πρόκειται να στείλει στρατεύματα στο Ιράκ. 3 μέρες αργότερα η πρώτη μεγάλη δοκιμασία: η απαγωγή της Γερμανίδας Σουζάνε Όστχοφ στο Ιράκ που θα αφεθεί ελεύθερη μετά από αρκετές εβδομάδες. Ανάλογη τύχη είχαν και δύο Γερμανοί πολιτικοί μηχανικοί.

Θα ακολουθήσει η επίσκεψη της αμερικανίδας υπουργού Εξωτερικών Κοντολίζα Ράις στο Βερολίνο, όπου η κ. Μέρκελ θα θίξει και το ζήτημα της απαγωγής από την CIA του λιβανικής καταγωγής γερμανού πολίτη Κάλεντ Ελ Μάσρι. Για «ευαίσθητα ζητήματα» θα συνομιλήσει αργότερα στη Μόσχα και με τον ρώσο πρόεδρο Πούτιν - στενό φίλο του προκατόχου της Γκέρχαρντ Σρέντερ - όπως για την κατάσταση στην Τσετσενία. Μεγάλη της προσωπική επιτυχία σε διπλωματικό επίπεδο ο συμβιβασμός που πέτυχε στις Βρυξέλλες αναφορικά με τη μελλοντική χρηματοδότηση της ΕΕ μετά την ανοιχτή σύγκρουση Γαλλίας και Μεγάλης Βρετανίας. Η Άνγκελα Μέρκελ κερδίζει την εμπιστοσύνη των ευρωπαίων ομολόγων της, η δημοτικότητά της στη Γερμανία εκτινάσσεται στα ύψη.

Αυτό όμως δεν θα αργήσει να αλλάξει: έρχεται η στιγμή που πρέπει να αφοσιωθεί περισσότερο στα προβλήματα στο εσωτερικό, τα οποία που διογκώνονται. Μέσα από ένα πακέτο μέτρων που προσβλέπει στην αύξηση των επενδύσεων μέσω φοροαπαλλαγών η κυβέρνηση ελπίζει να δώσει ώθηση στην ανάπτυξη της οικονομίας και να μειώσει την ανεργία. «Επιμένουμε στο βασικό τρίπτυχο της πολιτικής μας: επενδύσεις, εξυγίανση της οικονομίας , μεταρρυθμίσεις το οποίο θα πρέπει να αρχίσουμε να υλοποιούμε. Αποφασίσαμε μία σειρά μέτρων που θα δείξουν γρήγορα αποτελέσματα».

Τους επόμενους μήνες ο μεγάλος συνασπισμός θα προωθήσει - πολλές φορές μέσα από συνοπτικές διαδικασίες - μία σειρά μεταρρυθμίσεων, που δεν κρίνονται τόσο δημοφιλείς. Ο λόγος κυρίως για τη μεταρρύθμιση του συστήματος υγείας, αλλά και την αύξηση του ΦΠΑ από το 2007. Συμβιβασμός μεταξύ των δύο κομμάτων θα επιτευχθεί όμως και στη διοικητική μεταρρύθμιση του κράτους, ένα εγχείρημα στο οποίο είχε αποτύχει ο προκάτοχος της Μέρκελ. Η δημοτικότητα της Μέρκελ αρχίζει να υποχωρεί, στις δημοσκοπήσεις τα δύο μεγάλα κόμματα εμφανίζουν αρνητικά ρεκόρ.

Παρόλα αυτά όμως υπάρχουν και καλά νέα: η Γερμανία εμφανίζει καλούς ρυθμούς οικονομικής ανάπτυξης, οι εξαγωγές σημειώνουν ρεκόρ, το ποσοστό των ανέργων μειώνεται, τα φορολογικά έσοδα αυξάνονται κατακόρυφα. Στη χώρα κυριαρχεί κυρίως μετά το καλοκαίρι και την επιτυχή διοργάνωση του Μουντιάλ ένα κλίμα ευφορίας.

Αναλυτές ωστόσο δίνουν ιδιαίτερη έμφαση στον παράγοντα οικονομική συγκυρία και λιγότερο στα κυβερνητικά μέτρα. Η βελτίωση της οικονομικής συγκυρίας, που αποδίδεται στις οικονομικές μεταρρυθμίσεις της προηγούμενης κυβέρνησης υπό τον Γκέρχαρντ Σρέντερ, είναι, θα πουν οι ίδιοι, ο βασικός λόγος για τη μείωση του αριθμού των ανέργων. Γεγονός είναι ότι καμία από τις μεγάλες μεταρρυθμίσεις τις οποίες προωθεί η κυβέρνηση Μέρκελ δεν έχει ολοκληρωθεί στο διάστημα αυτό. Γι΄ αυτό το λόγο πολιτικοί αναλυτές στην γερμανική πρωτεύουσα χαρακτηρίζουν μετά από τον πρώτο αυτό χρόνο το κυβερνητικό σχήμα της καγκελαρίου Μέρκελ «κυβέρνηση χαμηλών προσδοκιών».