Έφυγε ο σκηνοθέτης Κρίστοφ Σλίνγκενζιφ

Ήταν το enfant terrible της γερμανικής καλλιτεχνικής σκηνής. Ο σκηνοθέτης Κρίστοφ Σλίνγκενζιφ, το περασμένο Σάββατο έχασε τη μάχη με τον καρκίνο πριν καλά-καλά συμπληρώσει τα 50 του χρόνια. Με το έργο του επηρέασε το γερμανόφωνο θέατρο και κινηματόγραφο όσο λίγοι Γερμανοί σκηνοθέτες και παραγωγοί.

Προκαλούσε όχι για την πρόκληση

Ο Κρίστοφ Σλίνγκενζιφ δεν έκρυψε ποτέ την ασθένειά του. Δήλωσε δημόσια ότι προσβλήθηκε από καρκίνο στον πνεύμονα προκαλώντας τη συμπάθεια του κοινού.

Τα όρια ανάμεσα στην τέχνη και τη ζωή τα είχε υπερβεί συχνά προκαλώντας κάποιες φορές τεράστιες αντιδράσεις. Τον έλουζαν διαρκώς με κοσμητικά επίθετα αλλά και τον αποκαλούσαν enfant terrible της γερμανικής καλλιτεχνικής σκηνής. Και εκείνος συνέχιζε να προκαλεί. «Τοποθετήστε από βορρά προς νότο τα ακόλουθα στρατόπεδα συγκέντρωσης, Άουσβιτς Μπεργκεν-Μπέργκεν, Νταχάου Ράβενσμπρουκ» είχε πει κάποτε.

Όμως ο Σλίνγκενζιφ δεν προκαλούσε για την πρόκληση. Στην παραγωγή Κουίζ 3000 στην Volksbühne του Βερολίνου αντιτάχθηκε στην υπερπληθώρα των τηλεοπτικών παιγνιδιών και έθεσε ερωτήματα που πλήγωναν το γερμανικό δημόσιο αίσθημα. «Γνωρίζω πολύ καλά ότι έμαθα τη στρατηγική της πρόκλησης από τον πατέρα μου που ήταν φαρμακοποιός και ότι οι άνθρωποι δηλητηριάζονται με μια μικρή δόση δηλητηρίου», έλεγε με αυτογνωσία. «Μια μικρή δόση δηλητηρίου χτυπά ξαφνικά το σώμα και μετά αυτό αρχίζει να αντιδρά. Θεωρώ ότι είναι μια πολύ σοβαρή υπόθεση γιατί κι εγώ έχω συνεχώς να αντιμετωπίσω το δηλητήριο της αυτοκαταστροφής μου».

Αυτό δυστυχώς λίγοι το αντελήφθησαν. Στη γερμανική κοινή γνώμη ο Σλίνγκενζιφ έμοιαζε με έναν τρελό, ένα μεγάλο παιδί, που του άρεσε να προκαλεί χωρίς να καταλαβαίνει τι προκαλεί με τα λόγια του. Κι όμως τις προκλήσεις του τις σχεδίαζε με μεγάλη ακρίβεια.

«‘Έξω οι ξένοι»

'Οταν το 2004 δίπλα στην Όπερα της Βιέννης έβαλε σε ένα κοντέινερ τη φράση « Έξω οι ξένοι» και καλούσε τους περαστικούς να ψηφίσουν ποιους από τους ξένους κατοίκους της Αυστρίας ήθελαν να διώξουν, θέλησε να προκαλέσει συζήτηση για την πολιτική των απελάσεων στη Αυστρία. «Τότε το θέμα ήταν να φτιάξουμε ένα χωριό από κοντέινερ στο κέντρο της πόλης. Εκεί που οι Ιάπωνες παίρνουν φωτογραφίες, εκεί όπου οι ξένοι θέλουν να θαυμάσουν την όμορφη Βιέννη, ξαφνικά ξεφυτρώνει η επιγραφή «Έξω οι ξένοι» και ένας χώρος με βρωμερά κοντέινερ γεμάτα με ξένους, για τους οποίους έπρεπε δια της ψήφου τους να αποφασίσουν οι περαστικοί την απέλαση τους ή όχι. Μια εξαιρετικά βίαιη εκδήλωση, μια εικόνα που λείπει στην πραγματικότητα. Υπάρχει στο αεροδρόμιο όχι όμως στο κέντρο μιας πόλης».

Στη πρώτη του σκηνοθεσία στη Volksbühne οι ηθοποιοί είχαν ξυρισμένα τα κεφάλια τους. Η προσταγή «σκοτώστε τον Χέλμουτ Κολ» ανήκε επί χρόνια στις πιο προβεβλημένες προκλήσεις του. Και πάντα ο Σλίνγκενζιφ έκανε διαφορετικά πράγματα, γύριζε ταινίες, σκηνοθετούσε κομμάτια για το θέατρο, παρουσίαζε εκπομπές στην τηλεόραση. Με το τζιπ του γύριζε σαν τρελός τη Ναμίμπια και πλημμύριζε την έρημο με μουσική από όπερες του Βάγκνερ. Το 2004 αποδέχθηκε την πρόσκληση να σκηνοθετήσει στο Μπάιρόιτ την όπερα Πάρσιφαλ. Η τελευταία του καλλιτεχνική πράξη ήταν η κατασκευή ενός κτιρίου όπερας σε ένα χωριό της Μπουρκίνα Φάσο. Μάζεψε χρήματα και έδωσε εντολή σε ένα ντόπιο αρχιτέκτονα να ξεκινήσει το χτίσιμο. Το έργο δεν είναι ακόμη έτοιμο, αλλά οι εργασίες συνεχίζονται.

Oliver Kranz/Ειρήνη Αναστασοπούλου

Επιμέλεια Σύνταξης: Μαρία Ρηγούτσου