Ακρίβος εναντίον Ακρίβου

Μέρες βιβλίου και πάλι την επόμενη εβδομάδα στη Φρανκφούρτη. Την Τρίτη το βράδυ εγκαινιάζεται η 64η Διεθνής Έκθεση Βιβλίου με τα τεράστια μεγέθη της. Και πάλι πάνω από 7.000 εκθέτες από 100 και πλέον χώρες, και πάλι αναμένονται γύρω στους 300.000 επισκέπτες. Τιμώμενη χώρα φέτος η μακρινή Νέα Ζηλανδία. Παρούσα στην έκθεση όπως πάντα και μια άλλη μικρή δύναμη στον χώρο του βιβλίου, η Ελλάδα. Το εθνικό περίπτερο για λόγους οικονομίας θα είναι φέτος το μισό του περσινού και μέσα του θα παρουσιάσουν τα προϊόντα τους 21 εκδότες. Ανάλογες τάσεις, δηλαδή συστέγαση στο εθνικό περίπτερο για να περιοριστεί το κόστος, εμφανίζονται φέτος και στις τάξεις των Ισπανών και Ιταλών εκδοτών.

Αγορές και πωλήσεις

Τα προϊόντα όμως εκπληρούν τον λόγο ύπαρξής τους όταν πωλούνται. Ποια ελληνικά βιβλία πουλήθηκαν σε γερμανικούς οίκους πέρυσι και κυκλοφορούν τώρα στα γερμανικά; Στην ουσία μόνο ένα, η «Περαίωση» του Πέτρου Μάρκαρη που εδώ και πάνω από μια δεκαετία κάνει λαμπρή γερμανική καριέρα μέσω του οίκου της Ζυρίχης Diogenes. Νωρίτερα φέτος εκδόθηκε στα γερμανικά και το πρωτοποριακό για την εποχή του, τη δεκαετία του 70 δηλαδή, εγχειρίδιο πικρής αυτογνωσίας του Νίκου Δήμου «Η δυστυχία του να είσαι Έλληνας». Αυτό το δεύτερο διαβάζεται σήμερα στη Γερμανία σαν επικρότηση της απαξίωσης των Νεοελλήνων και άρα δεν μπορεί να παίξει τον καθαρτικό ρόλο που επιδίωκε στην ίδια την Ελλάδα μετά την πτώση της χούντας. Ο Μάρκαρης αντίθετα έχει κατακτήσει με τον αστυνόμο Χαρίτο ένα μεγάλο γερμανόφωνο κοινό γιατί παρουσιάζει την Ελλάδα του σήμερα με όλα τα πάθη, τις ιδιαιτερότητες και τις αρετές της δίνοντας έμμεσα απαντήσεις στα μεγάλα ερωτήματα για την κακοδαιμονία μας.

Επιδοτήσεις για τους μικρούς οίκους

Αυτά τα ολίγα περί Ελλήνων συγγραφέων σε μεγάλους και μεσαίους εκδοτικούς οίκους. Αν πάμε στους λιλιπούτειους, τότε γινόμαστε μάρτυρες μιας ιδιότυπης διαμάχης ανάμεσα σε δύο βιβλία ενός και του αυτού συγγραφέα, του Κώστα Ακρίβου. Χωρίς επιδότηση της μετάφρασης ένας μικρός οίκος δυσκολεύεται να εκδώσει ξένη πεζογραφία όσο και να θέλει. Ο μικρός ελβετικός οίκος Waldgut θέλει πολύ εδώ και χρόνια να εκδώσει δίπλα στα άλλα αστυνομικά του και το «Πανδαιμόνιο» του Ακρίβου, αλλά η επιδότηση έχει μπλεχτεί στα γρανάζια πρώτα του πρώην και τώρα και του νυν ελληνικού προγράμματος ενίσχυσης των μεταφράσεων, του λεγόμενου «Φράσις». Ένα άλλο βιβλίο του Ακρίβου, το «Ποιος θυμάται τον Αλφόνς» ζήλεψε τις γερμανικές βλέψεις του «Πανδαιμόνιου» και το αντιστρατεύθηκε μέσα από τον επίσης μικρό οίκο της Φρανκφούρτης Größenwahn που σημειωτέον σημαίνει μεγαλομανία.

Ένα βιβλίο με κακή συμπεριφορά

Έφθασαν και τα δύο ενώπιον της κριτικής επιτροπής του προγράμματος επιδοτήσεων Φράσις και νίκησε το «Ποιος θυμάται τον Αλφόνς». Δεν ορρώδησε μάλιστα, προκειμένου να εκδοθεί πρώτο και επιδοτημένο στα γερμανικά, ακόμα και ψέματα να πει στην επιτροπή. Ισχυρίσθηκε ότι είναι βιβλίο βραβευμένο, γνωρίζοντας ότι το καταστατικό της επιτροπής προβλέπει ότι πρέπει να προτιμούνται βιβλία βραβευμένα. Το ψεύδος είναι ότι το «Ποιος θυμάται τον Αλφόνς» κατάφερε να μπει στη βραχεία λίστα για το Κρατικό Βραβείο Μυθιστορήματος και για το βραβείο του περιοδικού Διαβάζω, αλλά δεν πήρε ούτε το ένα ούτε το άλλο. Αλλά και τη μικρή αυτή πρόκριση την εκμεταλλεύθηκε το άτιμο για να συντρίψει οικονομικά το άλλο βιβλίο που έγραψε το χέρι του ίδιου συγγραφέα. Αυτό που δεν γνωρίζει είναι ότι η νίκη του είναι πύρρειος. Γιατί ο οίκος Größenwahn είναι η φιλότιμη προσπάθεια μιας παρέας Ελλήνων χωρίς αντίκρισμα όμως στον ευρύτερο χώρο του βιβλίου και πόσο μάλλον στην πνευματική ζωή της Γερμανίας.

Σπύρος Μοσκόβου

Yπεύθ. σύνταξης: Δήμητρα Κυρανούδη