Ανακυκλώνοντας την κρίση

Προβλήθηκε πρόσφατα στην Αθήνα σε παγκόσμια πρώτη η ταινία του Αστέρη Κούτουλα «Ανακυκλώνοντας τη Μήδεια», ένα φιλμ βασισμένο στο υλικό της αρχαίας τραγωδίας του Ευριπίδη, τη μουσική του Μίκη Θεοδωράκη και τη χορογραφία του Ρενάτο Τσανέλα. Ένα φιλμ βασισμένο επίσης στην κρίση της ελληνικής οικονομίας και κοινωνίας τα τελευταία χρόνια, μια κρίση που παρεμβάλλεται μέσω βίντεο από πρόσφατες διαμαρτυρίες και έκτροπα στην Αθήνα. Στην ουσία το θέμα της ταινίας είναι η κοινωνία που σκοτώνει τα παιδιά της. Διαβάζουμε σε μια κριτική ελληνικής εφημερίδας μεταξύ άλλων: «Το ΄Ανακυκλώνοντας τη Μήδεια΄ είναι μια ταινία αφιερωμένη σε αμήχανους γονείς και ιδίως σε νέους που προσπαθούν να κατανοήσουν τη σκληρή μοίρα που τους επιφυλάσσει το μέλλον. Τους νέους που είδαν τους δρόμους τους να φράζουν από τους ίδιους τους γονείς τους.»

Ελίτ και βασάλοι

Ωστόσο η ταινία δεν θα αρχίσει να προβάλλεται μόνο στους ελληνικούς, αλλά και στους γερμανικούς κινηματογράφους από τις 18 του μηνός. Κι έτσι την πρεμιέρα στην Αθήνα παρακολούθησαν και Γερμανοί κριτικοί. «Η κινηματογραφική αυτή παραβολή του Κούτουλα που χρηματοδοτήθηκε ιδιωτικά και γυρίστηκε στα γερμανικά», γράφει τώρα ο κριτικός της Frankfurter Allgemeine Zeitung, «καθρεφτίζει την αλλαγή της ελληνικής κοινωνίας από το 1990 μέχρι το 2008, μιας κοινωνίας που είχε σαν αποκλειστικό σχεδόν σκοπό της αυτό ακριβώς που συδαύλιζε και στην τραγωδία του Ευριπίδη τον Ιάσωνα, τη δόξα και τον πλούτο. Όταν το διεθνές οικονομικό σύστημα άρχισε να κλυδωνίζεται, τις συνέπειες τις υπέστησαν μεταξύ των πρώτων οι Έλληνες. Μόνο που οι συνέπειες αυτές δεν έπληξαν την ηγετική ελίτ, την μέχρι σήμερα ανέγγιχτη πολιτική και κοινωνική ολιγαρχία, αλλά τους πιστούς της μέχρι της τελικής πτώσεως βασάλους.»

Ερμηνείες και παραινέσεις

Υπάρχει, μας φαίνεται, στις δύο αυτές κριτικές μια διαφορά νοηματικής στίξης. Η ελληνική κριτική σαν να προτιμά να περιορίσει το ζήτημα της κρίσης σε μια άνιση διαπάλη γενεών, η γερμανική κριτική προβάλλει ανενδοίαστα σαν υπόβαθρο αυτής της κρίσης την προκλητική ανισότητα της ελληνικής κοινωνίας. Είναι σίγουρα δυο ερμηνείες διαφορετικής τονικότητας που μας θύμισαν το ανήκουστο που είχε συμβεί κατά την επίσκεψη της καγκελαρίου Μέρκελ στην Αθήνα. Κατά τη συνάντησή της με τον Κάρολο Παπούλια, ενώ ο πρόεδρος επισήμαινε τις δυσβάστακτες θυσίες του ελληνικού λαού η καγκελάριος υπενθύμιζε δημόσια στον ύπατο άρχοντα ότι θα πρέπει κάποια στιγμή όλοι οι Έλληνες να συμβάλουν στην αντιμετώπιση της κρίσης, δηλαδή και οι πολλά έχοντες και όχι μόνον οι ολίγα έχοντες. Αυτά από μια χριστιανοδημοκράτη καγκελάριο προς ένα σοσιαλιστή πρόεδρο. Και από μια γερμανική κινηματογραφική κριτική προς μια ελληνική πρόσληψη μιας ταινίας για τα ημέτερα. Σαν ο κόσμος να το έχει βούκινο κι εμείς κρυφό καμάρι.

Σπύρος Μοσκόβου

Υπεύθ. σύνταξης: Δήμητρα Κυρανούδη