Απαλλαγή από τα χρέη μέσω δημοψηφίσματος;

Ο Όσκαρ Λόπεζ Ριβέρα αγωνίζεται για την ανεξαρτησία του Πουέρτο Ρίκο εδώ και χρόνια. Τριάντα πέντε χρόνια έμεινε φυλακισμένος. Πρόσφατα ο αρχηγός των αριστερών ανταρτών της οργάνωσης FLAN αφέθηκε ελεύθερος. Σήμρα, ο 74χρονος πολιτικός θα πάρει μέρος στην παρέλαση για το Πουέρτο Ρίκο στην πέμπτη λεωφόρο στη Νέα Υόρκη.

Την ίδια ημέρα οι Πορτορικανοί προχωρούν σε δημοψήφισμα για το μελλοντικό καθεστώς της χώρας τους. Οι εκλογείς καλούνται να ψηφίσουν για την ανεξαρτησία, την προσχώρηση στις ΗΠΑ ως ισότιμη Πολιτεία ή τη διατήρηση του σημερινού καθεστώτος. Το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος δεν είναι δεσμευτικό. Μόνο το αμερικανικό Κονγκρέσο έχει την αρμοδιότητα να αλλάξει το καθεστώς του Πουέρτο Ρίκο. Είναι το πέμπτο δημοψήφισμα για το μέλλον του Πουέρτο Ρίκο. Το κυβερνών Νέο Προοδευτικό Κόμμα τάσσεται υπέρ της πλήρους προσχώρησης του νησιού στις ΗΠΑ ως ισότιμη Πολιτεία.

Το Πουέρτο Ρίκο είναι μεν αμερικανική περιοχή χωρίς όμως να ανήκει επίσημα στις ΗΠΑ. Το καθεστώς είναι λίγο ιδιόρρυθμο. Οι πολίτες του είναι Αμερικανοί πολίτες, ωστόσο δεν έχουν δικαίωμα να ψηφίζουν στις εκλογές και οι εκπρόσωποί του στο αμερικανικό Κονγκρέσο δεν έχουν δικαίωμα ψήφου. Οι επικριτές αυτού του συστήματος κάνουν λόγο για αποικιοκρατία.

Σοβαρά δομικά προβλήματα

«Οι ΗΠΑ έχουν ηθική υποχρέωση να δεχθούν το Πουέρτο Ρίκο ως ισότιμη Πολιτεία» δηλώνει ο πρόεδρος του κοινοβουλίου της χώρας Κάρλος Μέντεζ Νουνιέζ. Την ίδια άποψη έχει και ο Πορτορικανός πρωθυπουργός Ρικάρντο Ροσελό, ο οποίος δηλώνει πως «το Πουέρτο Ρίκο είναι μια νήσος με Αμερικανούς πολίτες χωρίς δικαιώματα».

Από την άλλη πλευρά το Κογκρέσο, στο οποίο την πλειοψηφία έχουν οι Ρεπουμπλικάνοι, δεν δείχνει ιδιαίτερο ενδιαφέρον για την περίπτωση του μικρού κράτους με τα τρία εκατομμύρια πολίτες, μια κι αυτοί πιστεύουν πως αν οι Πορτορικανοί αποκτούσαν δικαίωμα ψήφου θα ψήφιζαν τους Δημοκρατικούς.

Ο κυριότερος λόγος όμως είναι τα χρήματα, αφού το Πουέρτο Ρίκο είναι στην πραγματικότητα χρεοκοπημένο και εάν γινόταν ισότιμη αμερικανική Πολιτεία, τότε οι ΗΠΑ θα αναλάμβαναν τα χρέη του, τα οποία ανέρχονται σε 64 δισεκατομμύρια ευρώ.

Σαν αμερικανική Πολιτεία το Πουέρτο Ρικο θα μπορούσε να κηρύξει πτώχευση, όπως έκανε και το Ντιτρόιτ και τα χρέη του θα αναλάμβανε η Ουάσινγκτον. Μακροπρόθεσμα πάντως ούτε αυτό θα βοηθούσε μια και το Πουέρτο Ρίκο αντιμετωπίζει βαθιά δομικά προβλήματα, όπως είναι ένας μεγάλος δημόσιος τομέας, υψηλές δημόσιες δαπάνες, κακές υποδομές και τη μεταναστευση των νέων.

Ντένις Ντίτμαν / Μαρία Ρηγούτσου