Απογοήτευση για το γαλλικό «όχι»

Παρά το γεγονός ότι το αποτέλεσμα αυτό αναμενόταν, από χθες το βράδυ κυριαρχεί αμηχανία στην Ευρώπη. Η Γαλλία, ένα από τα ιδρυτικά μέλη της ΕΕ, η πατρίδα του αρχιτέκτονα του ευρωσυντάγματος Βαλερί Ζισκάρ Ντ΄ Εστέν, είπε «όχι». Σε διάγγελμά του ο πρόεδρος της χώρας Ζακ Σιράκ δήλωσε ότι σέβεται την κυρίαρχη απόφαση των πολιτών, καλώντας παράλληλα σε ενότητα το λαό. Σημείωσε δε ότι η απόρριψη της συνθήκης «δημιουργεί μια δύσκολη κατάσταση για την υπεράσπιση των συμφερόντων μας στην Ευρώπη».

«Η Γαλλία ψήφισε δημοκρατικά», υπογράμμισε στο διάγγελμά του ο Ζακ Σιράκ. «Εσείς, οι πολίτες, ταχθήκατε στην πλειονότητά σας κατά του συντάγματος, είναι μία κυρίαρχη απόφασή σας και έχει καταγραφεί. Ωστόσο τα συμφέροντα μας, οι στόχοι μας παραμένουν στενά συνδεδεμένοι με την ΕΕ. Η Γαλλία, ιδρυτικό μέλος της ΕΕ, παραμένει φυσικά στην Ένωση. Θέλω να πω σε εσάς αλλά και στους ευρωπαίους εταίρους μας ότι η Γαλλία θα κρατήσει τη θέση της εντός της ΕΕ και πως θα συνεχίσει να ανταποκρίνεται στις υποχρεώσεις της».

Πανηγυρίζουν οι ακροδεξιοί

Πανηγυρισμούς είχαμε χθες το βράδυ στο στρατόπεδο της άκρας δεξιάς. Ο ακροδεξιός ηγέτης, επικεφαλής του Εθνικού Μετώπου Ζαν Μαρί Λεπέν, χαρακτήρισε την ευρωπαϊκή συνθήκη «νεκρή» και κάλεσε τον πρόεδρο Σιράκ να αναλάβει τις ευθύνες του:

«Το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος ανοίγει νέους δρόμους στο μέλλον της Γαλλίας εάν ο πρόεδρος αναλάβει τις ευθύνες του και παραιτηθεί. Δεν έχανε ευκαιρία να παρεμβαίνει στο ζήτημα αντί να μείνει ουδέτερος, όπως το επιβάλει το αξίωμά του. Αφιέρωσε όλες τις δυνάμεις του σε αυτόν τον αγώνα και γι΄ αυτό δεν είναι πλέον σε θέση ούτε ο ίδιος αλλά ούτε και η κυβέρνησή του να οδηγήσουν αυτή τη χώρα».

Οι λόγοι του «όχι»

Οι λόγοι που οδήγησαν τους περισσότερους Γάλλους να πουν «όχι» στο ευρωσύνταγμα έχουν λιγότερο σχέση με την ίδια τη συνθήκη. Τον σημαντικότερο ρόλο έπαιξε η υψηλή ανεργία, η ανησυχία των πολιτών μπροστά σε μία νεοφιλελεύθερη Ευρώπη, ο φόβος από τα φθηνά εργατικά χέρια των χωρών της ανατολικής Ευρώπης. Μέρος των Σοσιαλιστών, οι Συντηρητικοί αλλά και η άκρα δεξιά εκμεταλλεύτηκαν αυτή την ανησυχία των πολιτών ελπίζοντας να επωφεληθούν στις επόμενες εκλογές. Το ακροδεξιό στρατόπεδο συνέδεσε μάλιστα το ευρωσύνταγμα με το ζήτημα ένταξης της Τουρκίας στην ΕΕ, που δεν έχει ουδεμία σχέση με τη συνθήκη. Οι λιγότεροι φαίνεται να κατάλαβαν το περιεχόμενο αυτού του συντάγματος, όπως μας είπε ένας πολίτης έξω από ένα εκλογικό τμήμα:

«Όλα έγιναν λάθος. Κανείς δεν καταλαβαίνει περί τίνος πρόκειται εδώ. Το σύνταγμα αυτό έρχεται για να γεμίσει και πάλι τις ίδιες τσέπες και εμείς οι ‘μικροί’ πρέπει να δούμε πως θα τα βγάλουμε πέρα».

Για πολλούς Γάλλους ήταν όμως και ένα «ξεκαθάρισμα λογαριασμών» με την κυβέρνηση, μία ψήφος διαμαρτυρίας για την ακολουθούμενη πολιτική, κυρίως σε οικονομικό επίπεδο. Δεν είναι η πρώτη φορά που οι Γάλλοι «εκμεταλλεύονται» ένα δημοψήφισμα για να εκφράσουν τη δυσαρέσκειά τους, μας είπε ένας άλλος ψηφοφόρος:

«Είναι ένα τυπικό γαλλικό φαινόμενο να είσαι επί της αρχής εναντίον και να μην απαντάς στο ερώτημα που σου θέτουν. Εδώ έγινε η γαλλική επανάσταση, μας αρέσει να ‘κόβουμε κεφάλια’. Στην προκειμένη ήταν το κεφάλι του φαντάσματος της ανεργίας και της γενικότερης δυσαρέσκειας που θέλαμε να κόψουμε».

Ο Ζακ Σιράκ δεν κατάφερε λοιπόν να πείσει τους Γάλλους για τα θετικά στοιχεία αυτού του συντάγματος. Δεν πρόκειται όμως να αναλάβει προσωπικά την πολιτική ευθύνη και να παραιτηθεί. Αυτός που θα πληρώσει, όπως όλα δείχνουν, θα είναι ο πρωθυπουργός, Ζαν Πιέρ Ραφαρέν.

Απογοήτευση και στη Γερμανία

Το «όχι» των Γάλλων στην Ευρωπαϊκή Συνταγματική Συνθήκη προκάλεσε απογοήτευση στο Βερολίνο. «Θα πρέπει όμως να σεβαστούμε την απόφαση της πλειοψηφίας του γαλλικού λαού», τόνισε σε μια πρώτη τοποθέτησή του χθες το βραδύ ο γερμανός καγκελάριος Γκέρχαρντ Σρέντερ. «Η απόρριψη του ευρωσυντάγματος συνιστά πισωγύρισμα, αλλά δεν σημαίνει και το τέλος του γαλλογερμανικού ρόλου, ούτε φυσικά το τέλος της ΕΕ», πρόσθεσε ο κ. Σρέντερ που αναμένει τις αναλύσεις του αποτελέσματος για τα περαιτέρω.

«Θα πρέπει να σεβαστούμε το αποτέλεσμα» λέει ο Φίσερ

Ο κ. Σρέντερ είχε καταβάλει φιλότιμες προσπάθειες για την ενίσχυση του μετώπου του «ναι». Με ομιλίες, συνεντεύξεις και άρθρα στα γαλλικά μέσα ενημέρωσης ο γερμανός καγκελάριος έκανε ό,τι μπορούσε προκειμένου οι Γάλλοι να υπερψηφίσουν το ευρωσύνταγμα. Στο ίδιο μήκος κύματος κινήθηκαν και οι δηλώσεις του γερμανού υπουργού Εξωτερικών Γιόσκα Φίσερ:

«Πρέπει να σεβαστούμε το αποτέλεσμα. Ταυτόχρονα όμως θα πρέπει να παραδεχθούμε ότι είναι απογοητευτικό. Η απόφαση των Γάλλων θέτει την διευρυμένη Ευρώπη ενώπιον νέων προκλήσεων. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι έχουμε να κάνουμε με ένα πισωγύρισμα, που σίγουρα δεν καθιστά ισχυρότερη της Ευρώπη. Όμως η Ευρώπη θα συνεχίσει την πορεία της. Οι θεσμοί της θα συνεχίσουν να λειτουργούν και αυτό είναι προς το συμφέρον όλων μας. Το γαλλικό δημοψήφισμα δεν συνιστά το τέλος του ευρωσυντάγματος, δεν είναι το τέλος της ενοποιητικής διαδικασίας», υπογράμμισε ο Γιόσκα Φίσερ.

Φερχόιγκεν: «Οφείλουμε να συνεχίσουμε»

Ο γερμανός κοινοτικός επίτροπος και ένας από τους αρχιτέκτονες της επίμαχης διεύρυνσης, ο Γκίντερ Φερχόιγκεν, εμφανώς απογοητευμένος, τάχθηκε υπέρ της συνέχισης της διαδικασίας επικύρωσης της Ευρωπαϊκής Συνταγματικής Συνθήκης από τις υπόλοιπες χώρες-μέλη:

«Νομίζω ότι θα πρέπει να κάνουμε αυτά που συμφωνήσαμε. Οι χώρες - μέλη θα πρέπει να ανταποκριθούν στις υποχρεώσεις τους και να επιδιώξουν την έγκριση του συντάγματος. Στο τέλος του χρόνου θα ξανασυναντηθούμε και θα αναλύσουμε τι έχει γίνει. Θα πρέπει οι χώρες που δεν κύρωσαν τη συνθήκη να προτείνουν τι θα πρέπει να γίνει. Υπάρχουν διάφορες δυνατότητες, αλλά θα πρέπει να σεβαστούμε την κυριαρχία και τις δημοκρατικές αποφάσεις των εθνών της Ευρώπης και να αποφύγουμε να τους υπαγορεύσουμε τι θα πρέπει να πράξουν», υπογραμμίζει ο κ. Φερχόιγκεν.

Πανευρωπαϊκό δημοψήφισμα προτείνουν οι Πράσινοι

Μια από τις δυνατότητες που βλέπουν οι γερμανοί Πράσινοι είναι να διεξαχθεί ένα πανευρωπαϊκό δημοψήφισμα για το σύνταγμα, έτσι ώστε να μην παίζουν εσωτερικά θέματα των διαφόρων χωρών κυρίαρχο ρόλο στην απόφαση των πολιτών.

Ισχυρό πλήγμα στην ενοποιητική διαδικασία χαρακτήρισε το γαλλικό «όχι» και ο πρόεδρος του κόμματος των Ελευθέρων Δημοκρατών, Γκίντο Βεστερβέλε:

«Πρόκειται για ένα πλήγμα στον στόχο της Γερμανίας που είναι η προώθηση της ενοποιητικής διαδικασίας. Εντούτοις πιστεύω ότι τις αποφάσεις για τέτοιου είδους θεμελιώδη ζητήματα θα πρέπει να λαμβάνουν οι πολίτες με δημοψηφίσματα, δηλαδή ο λαός και όχι τα εθνικά κοινοβούλια»

Τέλος, το μετακομμουνιστικό Κόμμα του Δημοκρατικού Σοσιαλισμού που εκπροσωπείται με δύο έδρες στο Μπούντεσταγκ, είναι το μόνο κόμμα που σήμερα πανηγυρίζει για το γαλλικό «όχι».