Βήμα-βήμα το Ελληνογερμανικό Ίδρυμα Νεολαίας

Πέρυσι η Ελλάδα και η Γερμανία υπέγραψαν μια διακήρυξη προθέσεων για τη σύσταση ενός Ελληνογερμανικού Ιδρύματος Νεολαίας. Όπως αναφέρεται σε αυτήν, στόχος του νέου φορέα θα είναι η προώθηση της γνωριμίας και της εμβάθυνσης των σχέσεων μεταξύ των νέων των δύο χωρών στη βάση της ανταλλαγής σε σχολικό, εξωσχολικό, επαγγελματικό και σε επίπεδο εθελοντών. Οι δύο πλευρές εξέφρασαν επίσης την πρόθεση να διαπραγματευτούν διακρατική συμφωνία, που θα καθορίζει τους συγκεκριμένους σκοπούς, τη νομική μορφή, τα όργανα και τα μέσα χρηματοδότησης.

Οι όροι της Αθήνας

Για αρκετό διάστημα η κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ έδινε την εντύπωση ότι δεν ενδιαφέρεται για τη δημιουργία αυτού του ιδρύματος. Αυτή η εικόνα δεν φαίνεται να ευσταθεί πλέον. Κατά την επίσκεψη του γερμανού υπουργού Εξωτερικών Φρανκ Βάλτερ Στάινμαϊερ στην Αθήνα στα τέλη Οκτωβρίου, η ελληνική πλευρά διαβεβαίωσε ότι και αυτή θέλει τη λειτουργία ενός Ελληνογερμανικού Ιδρύματος Νεολαίας. Μιλώντας στο Βερολίνο με τη Deutsche Welle, η αναπληρώτρια υπουργός Παιδείας, Έρευνας και Θρησκευμάτων Σία Αναγνωστοπούλου εξηγεί τους λόγους της καθυστέρησης.

«Περάσαμε μια περίοδο μη κανονικότητας στην Ελλάδα. Το τελευταίο πράγμα που θα μπορούσε να σκεφτεί ο οποιοσδήποτε με τα τόσα σημαντικά προβλήματα που έχουμε να αντιμετωπίσουμε ήταν ένα ίδρυμα νεολαίας. Καταλαβαίναμε όλοι την ανάγκη αυτών των ανταλλαγών ή, αν θέλετε, τον εμπλουτισμό των ανταλλαγών, γιατί έχουμε πάρα πολλές ανταλλαγές με τη Γερμανία σε επίπεδο πανεπιστημιακό και σε οποιοδήποτε άλλο επίπεδο, αλλά δεν είχαμε όμως τον χρόνο να δουλέψουμε ένα θέμα για το οποίο ξεκινάμε τώρα», επισήμανε.

Στη γερμανική πρωτεύουσα η κ. Αναγνωστοπούλου συναντήθηκε με την καθ' ύλην αρμόδια για το ίδρυμα νεολαίας υφυπουργό Οικογένειας, Τρίτης Ηλικίας, Γυναικών και Νεολαίας Κάρεν Μαρκς. Στη συνομιλία μαζί της κατέστησε σαφές ότι η ελληνική κυβέρνηση δεν πρόκειται να αποδεχθεί έτοιμο σχέδιο συμφωνίας όπως αυτό που παρουσίασε ο γερμανός υφυπουργός Εξωτερικών Μίχαελ Ροτ κατά την πρόσφατη επίσκεψη του στην Αθήνα, πόσο μάλλον που αυτό το σχέδιο ήταν σχεδόν πανομοιότυπο με τη συμφωνία για τη σύσταση και λειτουργία του Γερμανοπολωνικού Ιδρύματος Νεολαίας.

Όπως δήλωσε η κ. Αναγνωστοπούλου η ελληνική πρόταση είναι «βήμα προς βήμα να φτάσουμε σε ένα θεσμικό πλαίσιο βάση του οποίου ο νέος φορέας θα είναι ένα ίδρυμα που θα είναι δικό του, δηλαδή νέο. Ένα ελληνογερμανικό ίδρυμα που θα παίρνει από άλλα αντίστοιχα ιδρύματα αυτές τις εμπειρίες που μπορούν να βοηθήσουν στη συγκρότηση του».

Η σκιά των αποζημιώσεων

Η επιμονή της ελληνικής πλευράς προκειμένου η διαδικασία για τη σύσταση του νέου ιδρύματος να ξεκινήσει από το μηδέν σχετίζεται σαφώς και με τις αντιδράσεις που έχει προκαλέσει σε μεγάλο μέρος της ελληνικής κοινής γνώμης το γερμανικό ενδιαφέρον για την ίδρυση ενός κοινού ιδρύματος νεολαίας. Πολλάκις έχει εκφραστεί η υποψία ότι κατά αυτό τον τρόπο η Γερμανία αναζητά ένα είδος συμψηφισμού στο ανοιχτό θέμα των αποζημιώσεων. Παρά το γεγονός ότι το Βερολίνο δηλώνει με κάθε ευκαιρία ότι τα δύο θέματα δεν έχουν καμία σχέση μεταξύ τους, η Αθήνα φαίνεται να επιδιώκει επ' αυτού μια πιο «σθεναρή» γερμανική δέσμευση. Όπως επισημαίνει κ. Αναγνωστοπούλου, τα ανάλογα ιδρύματα νεολαίας της Γερμανίας με τη Γαλλία και την Πολωνία συστάθηκαν σε περιόδους που είχαν κλείσει τα ανοιχτά θέματα των αποζημιώσεων.

«Η Ελλάδα δεν έχει εμπειρία από τέτοιου είδους ιδρύματα. Καλό θα είναι να βάλει το δικό της λιθαράκι σε αυτή την εμπειρία του ιδρύματος. Δηλαδή να δει η ίδια τι θέλει, ποιες είναι οι ανάγκες της, για να μπορέσει να το συγκροτήσει επί ίσοις όροις και σε αμοιβαιότητα με τη Γερμανία. Να μη δεσμευτεί σε πράγματα που δεν μπορεί να κάνει, αλλά να δεσμευτεί σε πράγματα στα οποία μπορεί να ανταποκριθεί», υπογράμμισε η ελληνίδα υπουργός.

Αυτό αφορά και το θέμα της χρηματοδότησης του νέου ιδρύματος. Σύμφωνα με πληροφορίες της Deutsche Welle, η αρχική σκέψη ήταν η κάθε πλευρά να διαθέτει ετησίως ένα πόσο μεταξύ δύο και τριών εκατομ. ευρώ. Δεδομένων όμως των οικονομικών δυσκολιών της χώρας και των περικοπών ακόμη και στην παιδεία, είναι μάλλον ανέφικτο η ελληνική κυβέρνηση να είναι σε θέση να καταβάλει ένα τέτοιο ποσό.

Στην ερώτηση κατά πόσο θα μπορούσε υπό αυτές τις συνθήκες να αναλάβει, τουλάχιστον προσωρινά, η γερμανική πλευρά το μεγαλύτερο μέρος της χρηματοδότησης η κ. Αναγνωστοπούλου απάντησε ότι «εμείς δεν θέλουμε ούτε η Γερμανία να υπερχρηματοδοτήσει και ούτε η Ελλάδα να υποχρηματοδοτήσει. Θέλουμε αυτό το ίδρυμα, όταν φτιαχτεί, να είναι στα πλαίσια της αμοιβαιότητας και της ισότητας για να μπορούν και οι δύο πλευρές να συνεισφέρουν σε αυτή την υπόθεση με τον ίδιο τρόπο».

Συμφωνία για τη διαδικασία

Όπως διαβεβαίωσε η αναπληρώτρια υπουργός, παρά τους αρχικούς ενδοιασμούς η ομόλογος της Κάρεν Μαρκς δέχθηκε τελικά την ελληνική πρόταση να προχωρήσουν στη σύσταση του Ελληνογερμανικού Ιδρύματος Νεολαίας βήμα προς βήμα.

Σε μια πρώτη φάση θα έρθουν την άνοιξη από την Ελλάδα τεχνικά κλιμάκια για να μελετήσουν τον τρόπο λειτουργίας των άλλων ιδρυμάτων, να συζητήσουν τους κοινούς τομείς δραστηριότητας αλλά και θέματα οικονομικής φύσεως.

Μιλώντας στην Deutsche Welle, ο εντεταλμένος της γερμανικής πλευράς για το Ίδρυμα Νεολαίας Ρολφ Στέκελ χαιρέτισε τη συμφωνία που επιτεύχθηκε. Όπως τόνισε, μεταξύ Ελλάδας και Γερμανίας υπάρχει ακόμη ένα έλλειμμα εμπιστοσύνης. Αυτή θα πρέπει να ανακτηθεί σταδιακά μέσα από μια διαδικασία μέτρων εμπιστοσύνης.

Παναγιώτης Κουπαράνης