Βραβείο Καρλομάγνου στη σκιά του ουκρανικού

Για πρώτη φορά στην ιστορία του θεσμού την τιμητική ομιλία δεν την έκανε μια προσωπικότητα αλλά τρεις. Ήταν οι πρωθυπουργοί της Ουκρανίας, της Γεωργίας και της Μολδαβίας, Αρσένι Γιατσένιουκ, Ιρακλί Γκαριμπασβίλι και Γιούριε Λεάνκα αντίστοιχα. Πρόκειται για τρεις ηγέτες, οι χώρες των οποίων χαρακτηρίζονται από τις τεταμμένες σχέσεις τους με τη Ρωσία. Η παρουσία τους στο Άαχεν, όπου λαμβάνει παραδοσιακά χώρα η απονονομή του βραβείου, ερμηνεύεται ως μήνυμα προς τη Ρωσία στα συμφραζόμενα της ουκρανικής κρίσης.

«Κανείς δεν έχει το δικαίωμα να παραβιάζει τον Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών»

Tο μήνυμα του Άαχεν είναι σαφές: η ΕΕ εξακολουθεί να είναι ελκυστική για τις πρώην σοβιετικές δημοκρατίες. Όπως υπογραμμίζει ο Γιόζεφ Γιάνινγκ, πολιτικός επιστήμονας και ερευνητής στη Γερμανική Εταιρεία Εξωτερικής Πολιτικής (DGAP): «Οι Ρώσοι θα διαπιστώσουν πόσο ισχυρές είναι οι προσπάθειες των ανατολικοευρωπαίκών χωρών να συνδεθούν με την ΕΕ, σε μία περιοχή την οποία κατά κάποιο τρόπο θεωρούν ζώνη επιρροής τους. Και αυτό ισχύει και για την Ουκρανία».

Με ιδιαίτερο ενδιαφέρον αναμενόταν η ομιλία του ουκρανού πρωθυπουργού Αρσένι Γιατσένιουκ και φυσικά του προέδρου του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Χέρμαν φαν Ρομπάι. Το ερώτημα ήταν εάν οι δύο άνδρες θα επέκριναν ανοιχτά την προσάρτηση της Κριμαίας στη Ρωσία και την Ευρασιατική Οικονομική Ένωση. Και το έπραξαν. Χωρίς να κατονομάσει τη Ρωσία, ο Γιατσένιουκ υπογράμμισε ότι «κανείς δεν έχει το δικαίωμα να παραβιάζει τον Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών, να χαράσσει νέα σύνορα και να στήνει νέα τείχη στην Ευρώπη».

«Δεν θα αποδεχθούμε κινήσεις αποσταθεροποίησης»

Όπως επισήμανε ο ουκρανός πολιτικός, ζητούμενο δεν είναι μόνο η διεύρυνση προς ανατολάς της ΕΕ αλλά και η διεύρυνση των αξιών της Ουκρανίας. Η χώρα του θα πρέπει να αγωνιστεί υπέρ της ειρήνης και της ελευθερίας «με όλα τα μέσα και τα εργαλεία». Ανάλογη ήταν η τοποθέτηση του Χέρμαν φαν Ρομπάι: «Δεν θα αποδεχθούμε κινήσεις αποσταθεροποίησης από τον κοινό μας γείτονα, τη Ρωσία», είπε ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου.

Οι συμβολισμοί αυτοί, ωστόσο, μάλλον δεν προβληματίζουν ιδιαίτερα τη Μόσχα, εκτιμά ο Γιόζεφ Γιάνινγκ και εξηγεί: «Δεν νομίζω πως η Μόσχα δίνει ιδιαίτερη σημασία στο Βραβείο Καρλομάγνου και δεν το αξιολογεί ως σημαντικό σταθμό στην διαμάχη της με την ΕΕ. Ωστόσο, από την οπτική γωνία εκείνων που καθορίζουν τις τύχες της Ρωσίας, ο συμβολισμός αυτός συνιστά ένα ακόμη πετραδάκι στο μωσαϊκό της πρόσληψης της ΕΕ ως ενός οργανισμού που αντιμάχεται τη Ρωσία».

Jennifer Fraczek / Σταμάτης Ασημένιος

Υπεύθ. σύνταξης: Άρης Καλτιριμτζής