«Δεν ζητήσαμε ποτέ εκδίκηση!»

Πρόκειται για την υπόθεση της απαγωγής 11 μελών της αθλητικής αποστολής του Ισραήλ από την παλαιστινιακή οργάνωση «Μαύρος Σεπτέμβρης», το μακελειό που ακολούθησε, καθώς και τις προσπάθειες της ισραηλινής μυστικής υπηρεσίας Μοσάντ να βρει και να εξοντώσει τα στελέχη της οργάνωσης. Ο αμερικανός σκηνοθέτης έχει δεχθεί έντονη κριτική για τον τρόπο προσέγγισης των γεγονότων τόσο από τους Ισραηλινούς όσο και από τους Παλαιστινίους. Η Ιλάνα Ρομάνο, χήρα του άτυχου αρσιβαρίστα Γιόσεφ Ρομάνο, εκπροσωπεί μαζί με την Άνκι Σπίτσερ τους συγγενείς των 11 θυμάτων. Οι δύο γυναίκες είχαν αναγκάσει τις γερμανικές αρχές να ανοίξουν τους φακέλους και να παρουσιάσουν τα στοιχεία που αναφέρονται στην απουσία μέτρων ασφαλείας στους Ολυμπιακούς Αγώνες του Μονάχου. Η Ιλάνα Ρομάνο είχε διεκδικήσει με επιτυχία αποζημιώσεις από τη γερμανική κυβέρνηση, πράγμα που ερμηνεύεται ως παραδοχή των γερμανικών ευθυνών.

Μόνο τον Στίβεν Σπίλμπεργκ δεν μπόρεσαν οι δύο γυναίκες να συναντήσουν κατά τη διάρκεια των γυρισμάτων, μολονότι κατέβαλαν πολλές προσπάθειες. Δεν ήθελαν να επηρεάσουν τον σκηνοθέτη, υποστηρίζουν, αλλά να φροντίσουν για μια αξιοπρεπή παρουσίαση της ιστορίας των ανθρώπων τους. Μόνο λίγες ημέρες πριν από την πρεμιέρα ο σύμβουλος δημοσίων σχέσεων του Σπίλμπεργκ, Εγιάλ Άραντ, αντελήφθη προφανώς ότι οι δύο χήρες θα μπορούσαν με τις διαμαρτυρίες τους στα μέσα ενημέρωσης να κάνουν ζημιά στην ταινία, και τις κάλεσε σε μια ειδική προβολή.

Οι γυναίκες επέμεναν να δουν την ταινία μόνες τους και η Ιλάνα Ρομάνο σχολίασε αργότερα: «Θα πρέπει να καταλάβετε. Για αυτούς είναι μια απλή παραγωγή του Χόλιγουντ, αλλά για μένα είναι η προσωπική μου τραγωδία. Σίγουρα είναι και η τραγωδία του κράτους του Ισραήλ. Περίμενα να δω τρομακτικές φωτογραφίες από πτώματα και άλλα παρόμοια. Οι σκηνές, στις οποίες εμφανίζονται οι αθλητές, είναι αξιοπρεπείς και ιστορικά ακριβείς. Η φυσιογνωμία του συζύγου μου είναι εκείνη που γνώριζα. Ένας άνθρωπος που δεν πάει σαν το πρόβατο στη σφαγή αλλά και δεν αφήνει στην τύχη τους τους τραυματίες φίλους του».

Μία εβδομάδα μετά από το τρομοκρατικό χτύπημα του Μονάχου, η τότε πρωθυπουργός του Ισραήλ Γκόλντα Μεγίρ κάλεσε τους συγγενείς των θυμάτων στο γραφείο της για να τους υποσχεθεί ότι σε λίγο κανείς από τους δράστες δεν θα ζει. Εκδίκηση υποσχέθηκε η γηραιά κυρία, ωστόσο οι συγγενείς ήθελαν δικαιοσύνη, μας είπε η Ιλάνα Ρομάνο: «Δεν ζητήσαμε ποτέ εκδίκηση. Θέλαμε να συλληφθούν και να τεθούν στη διάθεση της δικαιοσύνης. Ίσως όμως τότε να ήμουν και αφελής. Ίσως να ήθελα να πω μια μέρα στις κόρες μου ότι οι δολοφόνοι του πατέρα τους τιμωρήθηκαν από τη δικαιοσύνη. Αλλά όταν η Γερμανία και η Γαλλία άρχισαν να αποφυλακίζουν τρομοκράτες, αρνούμενες να συνεργαστούν με το κράτος του Ισραήλ, κατάλαβα ότι η χώρα μου δεν είχε άλλη επιλογή από το να βρει τους τρομοκράτες προκειμένου να αποτρέψει περαιτέρω τρομοκρατικές επιθέσεις. Η Γκόλντα Μεγίρ μας είχε πει κάποτε ότι εάν είχαμε σηκώσει τα χέρια στην τρομοκρατία κανένας Εβραίος και Ισραηλινός σε όλον τον κόσμο δεν θα ήταν ασφαλής. Όπως φαίνεται η Γκόλντα είχε δίκιο και εγώ τρέφω σεβασμό προς το κράτος του Ισραήλ.

Η Ιλάνα Ρομάνο δεν συμφωνεί με εκείνους που χαρακτηρίζουν την ταινία αντιισραηλινή. Πολλά από τα λάθη που έκανε η Μοσάντ δεν εμφανίζονται στην ταινία. Άλλωστε όπως λέει η κυρία Ρομάνο, «το φιλμ λέγεται Μόναχο και όχι εκδίκηση!»