Δημοσκόπηση για την δημοκρατία στη Γερμανία

«Περισσότεροι από τους μισούς Γερμανούς δεν είναι ευχαριστημένοι από τη δημοκρατία», ακούγονταν πριν από λίγες ημέρες στην τηλεόραση και το ραδιόφωνο, με αφορμή δημοσκόπηση του ινστιτούτου δημοσκοπήσεων Infratest Dimap. Εύλογο λοιπόν το ερώτημα αν η πλειοψηφία των Γερμανών απορρίπτει πλέον την δημοκρατία ως πολίτευμα. Λαμβάνοντας υπόψη το ιστορικό παρελθόν της Γερμανίας το ενδεχόμενο αυτό προκαλεί τουλάχιστον ανησυχία. Είναι ωστόσο δικαιολογημένη;

Μια ενδιαφέρουσα δημοσκόπηση για το πώς βλέπουν οι γερμανοί πολίτες τη λειτουργία του δημοκρατικού πολιτεύματος είδε πριν από μερικές μέρες το φως της δημοσιότητας. Τα μέσα ενημέρωσης έσπευσαν να διατυμπανίσουν ότι «περισσότεροι από τους μισούς Γερμανούς δεν είναι ευχαριστημένοι από τη δημοκρατία», ένα συμπέρασμα που προκαλεί ανησυχία, για να μην πούμε ότι παραπλανεί την κοινή γνώμη.

Πριν όμως περάσουμε στην ανάλυση των αποτελεσμάτων θα πρέπει να δούμε πρώτα ποια ήταν η ερώτηση που απευθύνθηκε από το Ινστιτούτο δημοσκοπήσεων στους γερμανούς πολίτες. Ο διευθύνων σύμβουλος της Infratest Dimap Ρίχαρντ Χίλερ επισημαίνει: «Η ερώτημα ήταν: Είστε ευχαριστημένοι από τον τρόπο με τον οποίο λειτουργεί η δημοκρατία στην Γερμανία; Και οι πιθανές απαντήσεις ήταν: ευχαριστημένος, λιγότερο ευχαριστημένος, καθόλου ευχαριστημένος. Θα πρέπει όμως να διευκρινίσουμε ότι δεν ζητήσαμε από τους πολίτες να αξιολογήσουν την δημοκρατία ως πολίτευμα, αλλά το πώς κρίνουν τα αποτελέσματα που έχει η λειτουργία του δημοκρατικού πολιτεύματος στην ζωή τους. Εστιάζουμε επομένως στα αποτελέσματα, τα οποία αξιολογούνται από τους γερμανούς πολίτες διαφορετικά και τολμώ να πω όχι και πολύ θετικά».

Το σημαντικότερο αποτέλεσμα της δημοσκόπησης είναι ότι περίπου το 80% των δυτικογερμανών είναι ευχαριστημένοι με τον τρόπο λειτουργίας της δημοκρατίας. Στην ανατολική Γερμανία το ποσοστό είναι κατά τι χαμηλότερο και κυμαίνεται στο 75%. Ο καθηγητής Χανς Ματίας Κέπλινγκερ που διδάσκει Πολιτική Επιστήμη και Κοινωνιολογία στο Πανεπιστήμιο του Μάινς θεωρεί ότι σε καμία περίπτωση οι Γερμανοί δεν απορρίπτουν την δημοκρατία: «Τα τελευταία χρόνια παρατηρούμε μια γενικότερη έλλειψη εμπιστοσύνης στους θεσμούς του κράτους. Σε παρόμοιο συμπέρασμα καταλήγουμε όταν εξετάζουμε την αποδοχή και άλλων θεσμών όπως της εκκλησίας, των συνδικάτων και των μέσων ενημέρωσης. Πρόκειται για μια τάση. Ο κόσμος εκφράζει έτσι περισσότερο την δυσαρέσκειά του για τον τρόπο που λειτουργούν, που εμφανίζονται, που αποδίδουν οι θεσμοί και λιγότερο για τη δημοκρατία στο σύνολό της. Δεν υπάρχει για παράδειγμα σχέση της δυσαρέσκειας και καχυποψίας που επιδείκνυαν οι Γερμανοί στη δεκαετία του ΄20 με εκείνη του σήμερα».

Ένα ενδιαφέρον στοιχείο της δημοσκόπησης για την λειτουργία της δημοκρατίας στη Γερμανία είναι ότι λίγο πριν από τις εκλογές, όταν οι πολίτες γνωρίζουν πως θα κάνουν χρήση του θεμελιώδους δικαιώματος του εκλέγειν και εκλέγεσθαι η στάση των πολιτών έναντι της δημοκρατίας είναι πολύ πιο θετική για να μην πούμε θερμή. Ο διευθύνων σύμβουλος της Infratest Dimap Ρίχαρντ Χίλερ τονίζει: «Η πλέον θετική στάση απέναντι στην λειτουργία της δημοκρατίας καταγράφηκε το 1998 λίγο πριν από την κυβερνητική αλλαγή από τον χριστιανοδημοκράτη Χέλμουτ Κολ στον σοσιαλδημοκράτη Γκέρχαρντ Σρέντερ, όταν οι πολίτες αισθάνονταν ότι επηρεάζουν με την ψήφο τους το πολιτικό γίγνεσθαι. Σε αντίθεση σήμερα, καταγράψαμε το υψηλότερο ποσοστό απογοήτευσης των πολιτών από την λειτουργία της δημοκρατίας»