Διαθέτουν τα φυτά νευρικό σύστημα;
26 Μαΐου 2009
«Τα φυτά είναι πρωτόγονοι οργανισμοί, κάτι μεταξύ νεκρής ύλης και ζωντανού οργανισμού», πίστευαν οι αρχαίοι Έλληνες. Μια θέση που καθορίζει ακόμα τον τρόπο με τον οποίο αντιμετωπίζουμε τον φυτικό κόσμο. Κι όμως τους τελευταίους δύο αιώνες οι επιστήμονες απέδειξαν ότι τα φυτά διαθέτουν σεξουαλικότητα και ανοσοποιητικό σύστημα. Και τώρα προσπαθούν να απαντήσουν στο ερώτημα αν τα φυτά έχουν νευρικό σύστημα ή κάτι που μοιάζει με εγκέφαλος. Ο Σλοβάκος επιστήμονας Φράντισεκ Μπάλουσκα που εργάζεται στο Πανεπιστήμιο της Βόννης κατέληξε κατά τη διάρκεια πειραμάτων με ρίζες αραβόσιτου στο εξής ενδιαφέρον συμπέρασμα: «Σε συνεργασία με ομάδα επιστημόνων από τη Φλωρεντία διαπιστώσαμε ηλεκτρική κινητικότητα στις ρίζες των φυτών. Η κυτταρική δομή τους μοιάζει με εκείνη του εγκεφάλου των ζώων. Οι έρευνές μας βρίσκονται ωστόσο ακόμα στην αρχή. Αποφεύγουμε συνεπώς να μιλάμε για εγκέφαλο. Προτιμούμε τον όρο: Κέντρο λήψεως αποφάσεων».
Σημαντική επιστημονική ανακάλυψη
Κατά την άποψη του Σλοβάκου ειδικού η κορυφή της ρίζας των φυτών, με τα οποία πειραματίζεται, αντιδρούν στο φως ή σε ένα δηλητήριο. Για το λόγο αυτό αλλάζουν πορεία μέσα στο υπέδαφος. Από την κορυφή της ρίζας η πληροφορία περνά στη ζώνη ανάπτυξης του φυτού και έτσι το φυτό προσαρμόζει την πορεία του. Ο τρόπος λειτουργίας των φυτών δεν διαφέρει ιδιαίτερα από εκείνο των ζώων. Με την άποψη αυτή συμφωνεί και ο βοτανολόγος Ντίτερ Φόλκμαν από το Πανεπιστήμιο της Βόννης: «Μέχρι σήμερα δεν ήταν γνωστή η σχέση μεταξύ ηλεκτρικών μηνυμάτων και των απαραίτητων δομών. Η ανακάλυψη των Φράντισεκ Μπάλουσκα και Στέφανο Μανκούσο μας επιτρέπουν πλέον να συνδέσουμε ηλεκτρικά μηνύματα με δομές, που έχουν πολλές ομοιότητες με εκείνες ενός εγκεφάλου».
Με διαφορετικές ταχύτητες…
Τα μηνύματα αυτά όμως μεταδίδονται σε υπερβολικά αργές ταχύτητες. Μέσα σε ένα δευτερόλεπτο για παράδειγμα το ηλεκτρικό μήνυμα του φυτού διανύει λιγότερο από ένα εκατοστό. Στον ίδιο χρόνο ένα μήνυμα στο νευρικό σύστημα ενός θηλαστικού διανύει χωρίς πρόβλημα 100 μέτρα. Τα φυτά έχουν 10.000 φορές χαμηλότερη ταχύτητα, υπογραμμίζουν οι επιστήμονες και ξεκαθαρίζουν ότι τα φυτά δεν υστερούν σε εξυπνάδα. Απλά λειτουργούν σε διαφορετικό χρόνο.
Lange / Γεωργακόπουλος
Υπεύθ. σύνταξης: Βιβή Παπαναγιώτου