Διαμάχη για το οικονομικό καθεστώς της Κίνας στην ΕΕ

Η κινεζική οικονομία διακρίνεται από ένα βασικό πρόβλημα: Η κυβέρνηση προτίμησε να αναβάλει απαραίτητες διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις «ρίχνοντας» στην εσωτερική αγορά τεράστια χρηματικά ποσά στο διάστημα των τελευταίων ετών. Η στρατηγική φάνηκε αρχικά να έχει επιτυχία, με την Κίνα να ξεπερνά με άνεση τις αναταράξεις της παγκόσμιας οικονομικής κρίσης καταγράφοντας παράλληλα διψήφιους ρυθμούς ανάπτυξης. Ωστόσο, στο μεταξύ καθίσταται σαφές ότι η συνταγή τόνωσης της ανάπτυξης άφησε στο περιθώριο τον παράγοντα «αποτελεσματικότητα». Ως εκ τούτου, η χώρα βαρύνεται από ένα παραγωγικό πλεόνασμα. Χαρακτηριστικό είναι ότι η Κίνα ήταν το 2015 η μεγαλύτερη παραγωγός χάλυβα παγκοσμίως, σύμφωνα με στοιχεία της Παγκόσμιας Ένωσης Χάλυβα, και αυτό ενώ τα κινεζικά εργοστάσια χάλυβα έφτασαν μόνο στο 70% των παραγωγικών τους δυνατοτήτων. Σύμφωνα με μελέτη του Βιομηχανικού Επιμελητηρίου της ΕΕ, η κινεζική παραγωγή χάλυβα «έχει αποσυνδεθεί πλήρως» από την πραγματική ζήτηση.

Παρόμοια προβλήματα αντιμετωπίζει η Κίνα και με προϊόντα όπως το χαρτί, το γυαλί και πετρελαιοειδή. Σύμφωνα με το Βιομηχανικό Επιμελητήριο της ΕΕ, αυτό το πρόβλημα υπερπαραγωγής πλήττει δεκάδες βιομηχανικούς κλάδου και συνιστά «εκτεταμένη ζημιά για την παγκόσμια οικονομία γενικά και ειδικότερα για την κινεζική ανάπτυξη». Χαρακτηριστικό σύμπτωμα είναι οι επανειλημμένες αντιπαραθέσεις με άλλα βιομηχανικά κράτη που επιρρίπτουν στην Κίνα ότι «πλημμυρίζει» τις αγορές τους με πλεονάζοντα προϊόντα. Η Κομισιόν έχει ξεκινήσει έρευνα σχετικά με τις εισαγωγές χάλυβα από την Κίνα προκειμένου να διαπιστώσει εάν πρόκειται για προϊόντα η τιμή των οποίων έχει μειωθεί με τεχνητό τρόπο και ως εκ τούτου προκύπτει ζήτημα αθέμιτου ανταγωνισμού. Εάν διαπιστωθεί κάτι τέτοιο, τότε η Κομισιόν μπορεί να προβεί σε επιβολή δασμών ενάντια σε λεγόμενο ντάμπινγκ τιμών προκειμένου να προστατεύσει τις ευρωπαϊκές επιχειρήσεις.

Έντονες διαμαρτυρίες εκπροσώπων της βιομηχανίας

Γεγονός είναι πάντως ότι τα εμπόδια για την ενεργοποίηση διαδικασιών κατά του ντάμπινγκ ενδέχεται σύντομα να γίνουν ψηλότερα. Η Κομισιόν καλείται έως το τέλος Δεκεμβρίου να λάβει μια απόφαση, η οποία πιθανότατα θα αλλάξει σημαντικά τον τρόπο μεταχείρισης της Κίνας στο πλαίσιο τέτοιων διαδικασιών. Συγκεκριμένα το ζήτημα είναι αν η ΕΕ θα παραχωρήσει στην Κίνα το καθεστώς της οικονομίας της αγοράς (Market Economy Status). Σε τέτοια περίπτωση θα γινόταν αισθητά δυσκολότερη η έναρξη διαδικασιών αντι-ντάμπινγκ κατά της Κίνας, ενώ και το ύψος πιθανών δασμών που θα επιβάλλονταν ως πρόστιμο θα ήταν μικρότερο.

Εκπρόσωποι βιομηχανικών κλάδων που θεωρούν ότι θα θιγούν από μία τέτοια απόφαση διαμαρτύρονται έντονα εδώ και εβδομάδες, αναζητώντας τον διάλογο με την αρμόδια επίτροπο Εμπορίου Σεσίλια Μάλμστρομ. «Η χορήγηση καθεστώτος οικονομίας της αγοράς στην Κίνα θα άνοιγε διάπλατα την πόρτα στο ντάμπινγκ στην Ευρώπη. Αυτό θέτει σε κίνδυνο επενδύσεις και θέσεις εργασίας», υπογράμμισε ο Μίλαν Νίτσκε από τη βιομηχανική ένωση Aegis, στην οποία ανήκει σημαντικός αριθμός βιομηχανικών συνδέσμων, όπως της βιομηχανίας ηλιακής ενέργειας και χάλυβα. Τις θέσεις του Μίλαν Νίτσκε στηρίζουν ορισμένα ευρωπαϊκά κράτη, όπως η Ιταλία και η Γαλλία, αλλά και τα συνδικάτα. Αντιθέτως η Μ. Βρετανία στηρίζει την αναβάθμιση της Κίνας από την ΕΕ.

Όπως επισημαίνει ο Μίκο Χουοτάρι, αναλυτής του Ινστιτούτου Κινεζικών Μελετών Mercator, η απόφαση που καλείται να λάβει η Κομισιόν δεν έχει μόνο οικονομική αλλά και πολιτική διάσταση. «Θα πρέπει να καταβληθεί προσπάθεια διαπραγμάτευσης με την Κίνα. Και να προσπαθήσει κανείς να αποσπάσει παραχωρήσεις σε άλλους τομείς εάν τελικά αναγνωριστεί στην Κίνα το καθεστώς οικονομίας της αγοράς».

Πιθανή κατάληξη θεωρείται ένας συμβιβασμός των δύο πλευρών. Να λάβει η Κίνα το πολυπόθητο οικονομικό καθεστώς και η ΕΕ να επιβάλει ενδεχομένως σε προσωρινή βάση ειδικούς κανονισμούς προκειμένου να διασφαλίσει την προστασία της από φαινόμενα ντάμπινγκ.

Κρίστοφ Ρίκινγκ / Άρης Καλτιριμτζής