Διαφάνεια το αντίδοτο στη χρηματοπιστωτική κρίση

H χρηματοπιστωτική κρίση διευρύνεται. Από τη «φούσκα» των στεγαστικών δανείων στις Ηνωμένες Πολιτείες έχει επεκταθεί σε ολόκληρο το χρηματοπιστωτικό τομέα. Αρκούν τα μέτρα της FED για να αντιμετωπιστεί η κρίση;

Όλο και περισσότερες τράπεζες ανακαλύπτουν «ξαφνικά» ότι έχουν ανοίγματα δισεκατομμυρίων στα βιβλία τους. Και είναι ορατός πλέον ο κίνδυνος για επέκταση της κρίσης και σε άλλους τομείς πέραν των τραπεζών, με τεράστιες επιπτώσεις για την πορεία της οικονομίας τόσο στις Ηνωμένες Πολιτείες όσο και στην Ευρώπη.

Η Αμερικανική Κεντρική Τράπεζα αντέδρασε με «ενέσεις» μείωσης των επιτοκίων, που δεν φτάνουν να αντιμετωπιστεί η κρίση. Το μεγαλύτερο πρόβλημα της σημερινής χρηματοπιστωτικής κρίσης είναι η απώλεια εμπιστοσύνης μεταξύ των τραπεζών. Καμία τράπεζα δεν γνωρίζει ποια και πόσα επισφαλή συμβόλαια έχει η άλλη στα βιβλία της, τι ρίσκα έχει πάρει. Ως εκ τούτου, ευθέως ανάλογα μειώθηκε και η προθυμία να φροντίσουν οι ίδιες οι τράπεζες να αυξήσουν μεταξύ τους τη ρευστότητα. Αποφεύγουν τις πιστώσεις σε άλλες τράπεζες και αυτό έχει επιπτώσεις βεβαίως και στoυς υπόλοιπους τομείς της οικονομίας.

Η FED αναλαμβάνει τα ρίσκα

Δύο δυνατότητες έχουν οι κεντρικές τράπεζες να αντιμετωπίσουν τη σημερινή κατάσταση: να μειώσουν το προεξοφλητικό επιτόκιο με το οποίο τράπεζες δανείζονται χρήματα από την κεντρική τράπεζα. Επίσης μπορούν, εκτός της χρηματοπιστωτικής αγοράς, να προσφέρουν εκτάκτως χρήμα με ιδιαίτερα ευνοϊκούς όρους. Η Αμερικανική Κεντρική Τράπεζα FED έκανε χρήση και των δύο αυτών δυνατοτήτων. Επανειλημμένα μείωσε τα επιτόκια και έριξε στην αγορά δισεκατομμύρια δολαρίων για να διασφαλίσει τη ρευστότητα. Και από το ρευστό χρήμα δεν πηγαίνει μόνον στα πιστωτικά ιδρύματα, αλλά και στους μεγάλους χρηματιστές της Γουόλ Στριτ. Και αυτό αποτελεί πρεμιέρα. Οι κινήσεις της FED δείχνουν ότι η Αμερικανική Κεντρική Τράπεζα είναι έτοιμη να αναλάβει όλα τα ρίσκα που έχουν συσσωρευτεί επί χρόνια από τις επισφαλείς κινήσεις των αμερικανικών τραπεζών.

Η διαφάνεια και μάλιστα σε πολλούς τομείς των χρηματοπιστωτικών αγορών είναι το μεγάλο πρόβλημα και πρέπει να αντιμετωπιστεί. Αυτό τονίζει ο αντιπρόεδρος της Παγκόσμιας Τράπεζας Rüdiger von Kleist. Απορρίπτει δε κατηγορηματικά σκέψεις να αναλάβει το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο τα «επισφαλή» πιστωτικά πακέτα καθώς υπάρχουν πολύ σημαντικότερα προβλήματα, η λύση των οποίων επείγει.

Βάρος στα αίτια της κρίσης

«Η διεθνής συνεργασία για τον έλεγχο και την εποπτεία των χρηματοπιστωτικών αγορών, που, για να το πω συγκρατημένα, πρέπει να βελτιωθεί» λέει ο Rüdiger von Kleist. Η γερμανική κυβέρνηση στην τελευταία σύνοδο κορυφής της G8 στο Χάιλιγκεν Νταμ επισήμανε ότι σε πολλούς τομείς των αγορών δεν υπάρχει η απαιτούμενη διαφάνεια. Και αναφορικά με την τωρινή κρίση θα πρέπει να αντιμετωπίσουμε τα αίτια της κρίσης και όχι να σώσουμε τις τράπεζες που έπεσαν έξω και να αναλάβουμε τα ρίσκα που έχουν πάρει».

Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα EZB έριξε στην αγορά πρόσφατα περί τα 15 δισεκατομμύρια δολάρια, αλλά δεν φαίνεται διατεθειμένη να ακολουθήσει το παράδειγμα της FED για τα επιτόκια. Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα δεν θεωρεί εαυτόν αρμόδια για την αναπτυξιακή πολιτική, παρά αποκλειστικά για την αντιμετώπιση του πληθωρισμού. Τους ευρωπαίους τραπεζίτες στη Φραγκφούρτη ανησυχούν περισσότερο οι ανατιμήσεις στις πρώτες ύλες, γι΄ αυτό και αναθεώρησε προς τα πάνω την πρόγνωσή της για τον πληθωρισμό την επόμενη χρονιά.