Διπλωματική κινητικότητα στο θέμα της ονομασίας

Διπλωματική κινητικότητα παρατηρείται τις τελευταίες ημέρες γύρω από το θέμα της ονομασίας της Πρώην Γιουγκοσλαβικής Δημοκρατίας της Μακεδονίας. Σειρά επαφών για το ζήτημα είχε τις τελευταίες ημέρες στη Νέα Υόρκη η υπουργός Εξωτερικών Ντόρα Μπακογιάννη, η οποία συναντήθηκε μεταξύ άλλων με τον ειδικό διαμεσολαβητή του ΟΗΕ Μάθιου Νίμιτς – ο οποίος υπογράμμισε ότι δεν σκοπεύει να παρουσιάσει προσεχώς νέα πρόταση – αλλά και με τον υφυπουργό Εξωτερικών των ΗΠΑ Νίκολας Μπερνς. Ο τελευταίος δήλωσε ότι η Ουάσιγκτον θα ασκήσει την επιρροή της στα Σκόπια για μία συμβιβαστική λύση στο θέμα του ονόματος. «Θέμα για το οποίο έφτασε η ώρα να λυθεί ενόψει και της εξέτασης του αιτήματος ένταξης της χώρας στο ΝΑΤΟ».

Πού οδηγείται το ζήτημα υπό το πρίσμα των τελευταίων αυτών εξελίξεων; Υπάρχουν δυνατότητες εξεύρεσης κοινά αποδεκτής λύσης ή βρισκόμαστε εκ νέου μπροστά σε ένα νέο αδιέξοδο; Απαντήσεις ζητήσαμε από τον γερμανό πολιτικό επιστήμονα Χάινς Γιούργκεν Άξτ, καθηγητή στο πανεπιστήμιο του Ντουίσμπουργκ – Έσσεν:

«Αφενός θα πρέπει να συγκρατήσουμε ότι ολοένα και περισσότερα κράτη αναγνωρίζουν τη FYROM με το συνταγματικό της όνομα, η τελευταία ήταν ο Καναδάς. Θα πρέπει να πούμε με σαφήνεια ότι ο χρόνος τρέχει υπέρ της Μακεδονίας. Αφετέρου θα πρέπει να δούμε τη στάση της Ελλάδας. Αυτή τη στιγμή κανένα ελληνικό κόμμα δεν φαίνεται να μπορεί να προχωρήσει σε ένα συμβιβασμό με τα Σκόπια που να ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα, μία πραγματικότητα που θέλει ολοένα και περισσότερα κράτη να αναγνωρίζουν τα Σκόπια ως Δημοκρατία της Μακεδονίας. Πιστεύω ότι γι΄ αυτό το λόγο ο κ. Καραμανλής είπε δημόσια ότι η Ελλάδα θα μπλοκάρει τις διαδικασίες ένταξης. Εάν δούμε το θέμα προσεκτικά θα καταλήξουμε στο συμπέρασμα ότι ο χρόνος λειτουργεί υπέρ της Μακεδονίας, η Ελλάδα θα πρέπει να φροντίσει ώστε να μην πληγεί η εικόνα της και κυρίως να περιορίσει το πολιτικό κόστος στο εσωτερικό».

Μετά από συνάντησή του με την υπουργό Εξωτερικών Ντόρα Μπακογιάννη ο Μάθιου Νίμιτς έκρινε ότι δεν θα ήταν χρήσιμο να καταθέσει αυτή τη στιγμή την τελική του πρόταση για το όνομα, υπογραμμίζοντας ότι προς το παρόν οι διαδικασίες συνεχίζονται σύμφωνα με τα όσα προβλέπουν τα ψηφίσματα του ΣΑ του ΟΗΕ. Κατά πόσον είναι – υπό αυτό το πρίσμα - ρεαλιστικό το σενάριο να υπάρξει προσεχώς ένας συμβιβασμός, ρωτήσαμε τον καθηγητή;

«Λύση θα πρέπει να βρεθεί με τον ένα ή τον άλλο τρόπο. Πιστεύω ότι το ελληνικό υπουργείο Εξωτερικών, ο πρωθυπουργός, ενδιαφέρονται για την εξεύρεση λύσης. Άλλωστε η ένταξη της Μακεδονίας σε ΝΑΤΟ και ΕΕ δεν αμφισβητείται επί της αρχής. Θα ήταν πολύ δύσκολο για την Ελλάδα να ασκήσει βέτο ή να μπλοκάρει τις διαδικασίες ένταξης στην ΕΕ των 27. Θα πρέπει να συνεχισθεί η αναζήτηση κοινά αποδεκτής λύσης ωστόσο θα πρέπει να τονίσουμε ότι η κυβέρνηση των Σκοπίων – και αυτό είναι εμφανές το τελευταίο διάστημα – πιστεύει ότι έχει τη στήριξη τρίτων και γι΄ αυτό δεν φαίνεται ιδιαίτερα πρόθυμη για συμβιβασμούς. Έχετε λοιπόν δίκιο όταν μιλάτε για αδιέξοδο, τουλάχιστον μεσοπρόθεσμα».

Ο καθηγητής αναφέρεται και στο θέμα της μετονομασίας του αεροδρομίου των Σκοπίων, εκτιμώντας ότι δεν ήταν μία έξυπνη κίνηση. «Και στις δύο χώρες», όπως λέει χαρακτηριστικά, «πρέπει να ικανοποιηθούν οι εθνικιστικές τάσεις και στα Σκόπια αυτό έγινε μέσω της μετονομασίας του αεροδρομίου», κάτι που όμως σύμφωνα με τον κ. Αξτ, δεν βοηθά στην κατεύθυνση ενός εποικοδομητικού διαλόγου.

Ο ίδιος εκτιμά ότι και οι δύο πλευρές θα προσπαθήσουν να κρατήσουν χαμηλούς τους τόνους, τυχόν αναζωπύρωση της διαμάχης δεν θα εξυπηρετούσε κανέναν: «Οι διμερείς οικονομικές σχέσεις είναι αυτή τη στιγμή πολύ καλές και τυχόν αναζωπύρωση της διαμάχης θα οδηγούσε σε απώλειες. Προσωπικά πιστεύω ότι το status quo της μη επίλυσης της ονομασίας θα διαιωνίζεται. Ολοένα και περισσότεροι θα συνεχίσουν να αναγνωρίζουν τα Σκόπια ως Δημοκρατία της Μακεδονίας και τότε θα τεθεί το ερώτημα για την Ελλάδα ΄θέλουμε να διακυβεύσουμε τις καλές οικονομικές σχέσεις και να μπλοκάρουμε τις διαδικασίες΄ - κάτι που δεν νομίζω ότι είναι δυνατόν, ή ‘να δούμε ποια συμβιβαστική πρόταση θα μπορούσαμε να περάσουμε στους πολίτες;΄ Δεν είναι δυνατόν όμως να βρεθεί μία λύση, ένας συμβιβασμός που θα ικανοποιεί πλήρως τις ελληνικές θέσεις και αυτό έχει αρχίσει να γίνεται κατανοητό».

Ο Χάιντς Γιούργκεν Αξτ εκτιμά ότι δεν υπάρχουν πλέον πολλές εναλλακτικές προτάσεις για το όνομα, ίσως υπογραμμίζει χαρακτηριστικά, να πρέπει να επιστρέψουμε σε κάποια από τις παλιές προτάσεις.