1. Μετάβαση στο περιεχόμενο
  2. Μετάβαση στο κύριο μενού
  3. Μετάβαση σε περισσότερους ιστοτόπους της DW

Δυο χρόνια στην εξουσία το PiS στην Πολωνία

25 Οκτωβρίου 2017

Πριν από δυο χρόνια το εθνικιστικό κόμμα Νόμου και Δικαιοσύνης κέρδισε την απόλυτη πλειοψηφία των εδρών στο πολωνικό Κοινοβούλιο. Έκτοτε εκμεταλλεύεται απροκάλυπτα την πολιτική του ισχύ. Ένας απολογισμός.

https://p.dw.com/p/2mSI9
Polen Warschau Parlament Übersicht
Εικόνα: picture-alliance/NurPhoto/M. Wlodarczyk

Προεκλογικά το εθνικιστικό συντηρητικό κόμμα Νόμου και Δικαιοσύνης (PiS) του Γιάροσλαβ Καζίνσκι είχε υποσχεθεί μια κατακόρυφη αύξηση των κοινωνικών δαπανών αλλά και την εκ βάθρων μεταρρύθμιση των κρατικών δομών. Δυο χρόνια μετά τη συντριπτική νίκη του κόμματος στις εκλογές (έλαβε το 37,6% των ψήφων εξασφαλίζοντας 235 από τις 450 έδρες) το PiS κατάφερε όντως να υλοποιήσει το μεγαλύτερο μέρος των δεσμεύσεών του. Για πρώτη φορά μετά το 1989 οι οικογένειες λαμβάνουν επίδομα τέκνων το οποίο στη βάση της αγοραστικής δύναμης είναι μάλιστα υψηλότερο από εκείνο της Σουηδίας. Επίσης μειώθηκε το όριο ηλικίας συνταξιοδότησης από τα 67 στα 65 έτη. Για τις γυναίκες ισχύουν μάλιστα τα 60 έτη.

Προσλήψεις «ημέτερων»

Πέρα από τα αμιγώς κοινωνικά ζητήματα όμως η κυβέρνηση προχωρά στην υλοποίηση και εκείνων των υποσχέσεων που συνταράσσουν τα δημοκρατικά θεμέλια της χώρας. Τα μέχρι πρότινος δημόσια μέσα ενημέρωσης (ραδιόφωνο, τηλεόραση αλλά και το πρακτορείο ειδήσεων PAP) έχουν γίνει πλέον φερέφωνο της κυβέρνησης. Μολονότι η Πολωνία διαθέτει ένα αρκετά ισχυρό ιδιωτικό δίκτυο μέσων ενημέρωσης, η εξέλιξη συνιστά αναμφίβολα ισχυρό πλήγμα για την ελευθερία του τύπου.

Από διαδήλωση κατά του PiS τον Μάιο του 2017
Από διαδήλωση κατά του PiS τον Μάιο του 2017Εικόνα: Getty Images/AFP/J. Skarzynski

Την ίδια ώρα υποτάχθηκε πλήρως στα συμφέροντα του κυβερνώντος κόμματος τόσο το Συνταγματικό Δικαστήριο όσο και ο ευρύτερος δημόσιος τομέας. Πλην ελαχίστων εξαιρέσεων οι περισσότερες προσλήψεις γίνονται στη βάση της (σωστής) κομματικής ταυτότητας. Και παρότι η Κομισιόν έχει κινηθεί ήδη κατά της Βαρσοβίας, η κυβέρνηση PiS δεν φαίνεται να πτοείται. Και γι΄ αυτό έχει τους λόγους της. Η Πολωνία γνωρίζει ότι μπορεί να στηριχθεί στο βέτο της Ουγγαρίας όπου κυβερνούν ήδη από το 2010 επίσης εθνολαϊκιστές.

Οι Πολωνοί δεν αντιστέκονται

Η απροκάλυπτη υπονόμευση του κράτους δικαίου εκ μέρους της εθνικιστικής συντηρητικής κυβέρνησης όμως δεν φαίνεται να προκαλεί μέχρι στιγμής την ουσιαστική αντίδραση των πολιτών. Μαζικές ήταν οι διαδηλώσεις μόνον με αφορμή την αυστηροποίηση της νομοθεσίας περί αμβλώσεων τον Οκτώβριο του 2016 αλλά και τη μεταρρύθμιση στο χώρο της Δικαιοσύνης τον Ιούλιο του 2017. Δυο χρόνια μετά τη νίκη του, το PiS φαίνεται να συνεχίζει να απολαμβάνει της ευρείας στήριξης των πολιτών. Σύμφωνα με πρόσφατη δημοσκόπηση το κόμμα φαίνεται να αυξάνει μάλιστα οριακά τα ποσοστά του σκαρφαλώνοντας στο 38,4% της προτίμησης των ψηφοφόρων.

Πολλοί διερωτώνται γιατί δεν αναλαμβάνει ο ίδιος ο Καζίνσκι αφού ουσιαστικά υπαγορεύει στη Σίντβο την πολιτική που ακολουθεί
Πολλοί διερωτώνται γιατί δεν αναλαμβάνει ο ίδιος ο Καζίνσκι αφού ουσιαστικά υπαγορεύει στη Σίντβο την πολιτική που ακολουθείΕικόνα: picture-alliance/epa/J. Turczyk

Το δημοσκοπικό ιντιτούτο CBOS όμως θέτει εν αμφιβόλω αυτή και άλλες δημοσκοπήσεις. Τον Μάρτιο 58% των Πολωνών δήλωναν ότι είναι μάλλον καλύτερα να μην εκφράζει κανείς δημόσια τις πολιτικές του πεποιθήσεις. Το 37% αντίθετα, δήλωνε ότι δεν αισθάνεται να περιορίζεται το δικαίωμα της ελευθερίας της έκφρασης. Πριν από 25 περίπου χρόνια, το 1993, μετά την κατάρρευση δηλαδή του ανατολικού μπλοκ, τα σχετικά ποσοστά ήταν ακριβώς αντίστροφα.

Παρά τις φαινομενικά ευνοϊκές για το κόμμα δημοσκοπήσεις όμως, τις τελευταίες εβδομάδες καλλιεργείται μια έντονη φημολογία περί επικείμενου ανασχηματισμού. Ορισμένοι αναλυτές εκτιμούν ότι «τρίζουν» πολλές καρέκλες, μεταξύ αυτών ακόμη και εκείνη της έμπιστης του Καζίνσκι πρωθυπουργού Σίντβο. Κύκλοι ακόμη και εντός του PiS υποστηρίζουν ότι θα ήταν καλύτερα να αναλάβει τα ηνία και επίσημα ο Καζίνσκι, παρά να συνεχίσει να κινεί τα νήματα από τα παρασκήνιο.

Πάουλ Φλύκιγκερ / Κώστας Συμεωνίδης