Δυσαρέσκεια για τη «Μπολόνια»

15 χρόνια συμπληρώνονται σήμερα από τη διακήρυξη της Μπολόνια, με την οποία οι ευρωπαίοι υπουργοί Παιδείας εξέφρασαν τη βούληση να εδραιώσουν μέχρι το 2010 τον Ενιαίο Ευρωπαϊκό Χώρο Ανώτατης Εκπαίδευσης. Διακηρυγμένος στόχος των Ευρωπαίων ήταν, πέραν από την οικονομική και πολιτική ένωση, να προωθήσουν ενιαίες ρυθμίσεις και στο πεδίο της επιστήμης και της ανώτατης εκπαίδευσης. Οι όροι σπουδών στις χώρες-μέλη θα έπρεπε να εναρμονισθούν και να βελτιωθούν οι όροι αναγνώρισης των πτυχιών. Τα περιεχόμενα όφειλαν να λαμβάνουν υπόψη την αγορά εργασίας, ενώ θα έπρεπε να ενισχυθεί η κινητικότητα φοιτητών και ερευνητών εντός της Ευρώπης. Για την εφαρμογή των συμφωνιών, οι περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες συνέστησαν εθνικά όργανα διασφάλισης της ποιότητας, ενώ καθοριστικός ρόλος αναγνωρίστηκε στη διάσκεψη των υπουργών, των πανεπιστημίων και των φοιτητών. Πανεπιστήμια και φοιτητες όφειλαν να συγκαθορίσουν την εξέλιξη της μεταρρύθμισης.

15 χρόνια μετά, η πλειονότητα των γερμανών φοιτητών αντιμετωπίζει με σκεπτικισμό τη «διαδικασία της Μπολόνια». Πολλοί εκφράζουν έντονη διαμαρτυρία για την «χρονική πίεση» και την «εντατικοποίηση των αναλυτικών προγραμμάτων», καταλήγοντας στο συμπέρασμα ότι το πτυχίο Bachelor δεν διασφαλίζει καλές δυνατότητες για ένταξη στην αγορά εργασίας. Σύμφωνα με δημοσκόπηση του ινστιτούτου Allensbach, οι δύο στους τρεις φοιτητές δηλώνουν ότι μετά το Bachelor θα επιδιώξουν Master.

H Μπολόνια ενίσχυσε τον οικονομισμό

Παρόλα αυτά η μεταρρύθμιση της Μπολόνια ήταν επιτυχής, «τουλάχιστον από την οπτική γωνία των ανωτάτων σχολών», υποστηρίζει ο Φραντς Μπόσμπαχ, αντιπρύτανυς στο Πανεπιστήμιο Έσσεν-Ντούισμπουργκ, προσθέτοντας: «Έπρεπε να εφαρμόσουμε ένα νέο σύστημα στις σπουδές που προσφέραμε. Πιστεύω ότι τα πανεπιστήμια κατέδειξαν πως έχουν τις δυνατότητες να αφομοιώνουν νέα συστήματα. Φυσικά και υπάρχουν περιθώρια για βελτιώσεις, ωστόσο, η αλλαγή στέφθηκε με επιτυχία».

Τη θετική «ανάγνωση» της Μπολόνια δεν συμμερίζεται ο Βόλφγκανγκ Λιμπ. Ο γερμανός πολιτικός με πεδίο δραστηριοποίησης την εκπαιδευτική πολιτική ήταν πριν από 15 χρόνια ένθερμος θιασώτης της διαδικασίας της Μπολόνια. Σήμερα έχει απολέσει τον ενθουσιασμό του, εκτιμώντας ότι ο ισχυρός προσανατολισμός των σπουδών στην αγορά εργασίας συνιστά σφάλμα. «Η εκπαιδευτική πλευρά της διαδικασίας της Μπολόνια περιθωριοποιήθηκε υπέρ της οικονομικής της διάστασης. Mε τον τρόπο αυτόν, τα πανεπιστήμια έπεσαν στην ομηρία της οικονομικής σκέψης», λέει ο Λιμπ, προσθέτοντας ότι χάθηκε από τα πανεπιστήμια ο πνευματικός και κοινωνικός προσανατολισμός, «καθώς ενισχύθηκαν μόνο κλάδοι με υψηλή ζήτηση στον επιχειρηματικό κόσμο».

Η Γερμανία έγινε ιδιαίτερα ελκυστική

Ο Φραντς Μπόσμπαχ από την πλευρά του, παραπέμπει στην κινητικότητα των φοιτητών, η οποία αυξήθηκε. Η Γερμανία, επισημαίνει, κατέστη ιδιαίτερα ελκυστική ως χώρα σπουδών και βρίσκεται στην τρίτη θέση των χωρών με την μεγαλύτερη ζήτηση. Όπως υπογραμμίζει ο γερμανός αντιπρύτανης, όλο και περισσότεροι ξένοι φοιτητές θέλουν να σπουδάσουν στη Γερμανία. Αντίθετα, πολλοί γερμανοί φοιτητές διστάζουν ακόμη να σπουδάσουν μερικά εξάμηνα σε πανεπιστήμια του εξωτερικού.

«Εργαζόμαστε, πάντως, στην κατεύθυνση αυτή, προσπαθώντας να πείσουμε τους γερμανούς φοιτητές για τα πλεονεκτήματα που προσφέρει η κινητικότητα», επισημαίνει ο κ. Μπόσχμπαχ υπενθυμίζοντας ότι ο αριθμός των χωρών που μετέχουν στον «χώρο της Μπολόνια» έχει αυξηθεί τα περασμένα 15 χρόνια στις 47 από τις 29 που υπέγραψαν τη διακήρυξη το 1999.

Armin Himmelrath/Σταμάτης Ασημένιος

Υπεύθ. Σύνταξης: Κώστας Συμεωνίδης