ΕΔΑΔ: Θύμα της τεράστιας επιτυχίας του

Το ΕΔΑΔ, που ιδρύθηκε το 1959, έχει γίνει στο μεταξύ θύμα της τεράστιας επιτυχίας και της αποδοχής του: στην έδρα του στο Στρασβούργο έχουν προσφύγει τα τελευταία χρόνια περισσότεροι από 200 χιλιάδες πολίτες καταγγέλλοντας παραβίαση των θεμελιωδών δικαιωμάτων τους.

Σειρά προτάσεων για τη μεταρρύθμιση του ΕΔΑΔ έχει καταθέσει ήδη στο προοίμιο της σημερινής συνόδου στο Ιντερλάκεν της Ελβετίας ο πρόεδρος του δικαστηρίου Ζαν Πολ Κόστα. Βασικός του στόχος να απαλλαγεί το δικαστήριο από τον ολοένα και αυξανόμενο όγκο των προσφυγών χωρίς όμως να περιοριστεί στο ελάχιστο το ατομικό δικαίωμα της αγωγής. Παρόμοιες προσπάθειες είχε καταβάλει ήδη πριν από 3 χρόνια ο προκάτοχός του Λούτσιους Βίλντχαμπερ:

"Όλα τα χρόνια που υπηρέτησα εκεί προσπαθούσαμε να απλοποιήσουμε και να επιταχύνουμε τις διαδικασίες. Προχωρήσαμε επίσης σε αναγκαστική κατάργηση συγκεκριμένων διαδικασιών. Υπό το βάρος των χιλιάδων αγωγών αποφασίσαμε για παράδειγμα να απαντάμε με στάνταρ επιστολές σε προσφυγές που δεν γίνονται δεκτές, χωρίς να τις αιτιολογούμε αναλυτικά. Παλαιότερα γίνονταν πιο αναλυτικά και αυτό ικανοποιούσε φυσικά περισσότερο τους ενάγοντες και τους δικηγόρους τους".

Οι περισσότερες απορρίπτονται…

Κατά τον τελευταίο χρόνο της θητείας του στο ΕΔΑΔ στο Στρασβούργο κατατέθηκαν 50 χιλιάδες προσφυγές: "Απορρίψαμε το 90 % εξ' αυτών", λέει ο κ. Βίλντχαμπερ, "επειδή ήταν απλώς αβάσιμες, στηρίζονταν για παράδειγμα σε δικαιώματα που δεν αναφέρονται καν στη Συνθήκη. Υπήρχαν επίσης υποθέσεις που χρονολογούνταν πριν την επικύρωση της Συνθήκης από την καταγγελλόμενη χώρα - μέλος".

Στο μεταξύ περισσότερες από 100 χιλιάδες υποθέσεις περιμένουν την εκδίκασή τους. Ο αριθμός τους ίσως περιοριστεί τώρα σημαντικά, ιδίως εάν περάσει η πρόταση του νυν προέδρου Κόστα που ζητά να μπορεί να αποφασίζει ένας και μοναδικός δικαστής για την απόρριψη προφανώς αβάσιμης προσφυγής, χωρίς να χρειάζεται να συνεδριάζει κάθε φορά ένα από τα τρία τμήματα του δικαστηρίου. Αυτά και άλλα μέτρα έγιναν αντικείμενο εκτεταμένων συζητήσεων και αναλύσεων τα τελευταία 6 χρόνια ανάμεσα στις 47 χώρες - μέλη του Συμβουλίου της Ευρώπης.

Ρεκόρ προσφυγών…από τη Ρωσία

Οι περισσότερες προσφυγές, και συγκεκριμένα τα 2/3, προέρχονται από 21 χώρες της ανατολικής Ευρώπης που εντάχθηκαν στους κόλπους του Συμβουλίου μετά το τέλος του Ψυχρού Πολέμου. Οι 30 από τις 100 χιλιάδες μάλιστα προέρχονται από τη Ρωσία:

"Εντάχθηκαν κράτη", λέει ο κ. Βίλντχαμπερ, "όπου υπάρχει ελάχιστη εμπιστοσύνη στη δικαιοσύνη, όπου οι πολίτες εμπιστεύονται ελάχιστα τα εθνικά τους δικαστήρια. Έτσι καταλήγουν στο Στρασβούργο, όπου συχνά δικαιώνονται. Υπάρχουν επίσης κράτη, όπου συναντούμε πολλά άλυτα προβλήματα, όπως η συχνά πολύ μεγάλη διάρκεια της ακροαματικής διαδικασίας αλλά και η μή εφαρμογή δικαστικών αποφάσεων. Πρόκειται για προβλήματα που συναντούμε στις μισές από τις χώρες - μέλη. Μιλάμε για επαναλαμβανόμενα διαρθρωτικά προβλήματα".

Τα προβλήματα αυτά όμως δεν αφορούν μόνον τις χώρες της ανατολικής Ευρώπης. Η Ιταλία για παράδειγμα κατέχει το ρεκόρ όσον αφορά τη διάρκεια ακροαματικών διαδικασιών. Την ίδια ώρα η Γερμανία αλλά και άλλες χώρες-μέλη της ΕΕ κωλισιεργούν στην εφαρμογή αποφάσεων του ΕΔΑΔ ή δεν τις εφαρμόζουν πιστά.

Με ιδιαίτερο ενδιαφέρον αναμένεται στο Ιντερλάκεν η αντίδραση των χωρών – μελών στην πρόταση του προέδρου Κόστα να ισχύουν αποφάσεις που έχει λάβει το δικαστήριο για μια συγκεκριμένη χώρα αυτομάτως και για παρόμοιες υποθέσεις στις υπόλοιπες 46 χώρες μέλη.

Zumach, Andreas/Κώστας Συμεωνίδης

Υπεύθ. σύνταξης: Βιβή Παπαναγιώτου