ΕΕ: Αναμονή για Τουρκία και ...Brexit

Σε σχέση με την Τουρκία η συζήτηση έγινε στο δείπνο των ηγετών την Παρασκευή το βράδυ, όπου κυριάρχησε η άποψη πως η Άγκυρα έχει απομακρυνθεί από τους ευρωπαϊκούς κανόνες περί κράτους δικαίου και συνεπώς η ΕΕ πρέπει να λάβει μέτρα σε σχέση με την ενταξιακή της πορεία, διατηρώντας όμως ταυτόχρονα σε ισχύ τη συμφωνία για το προσφυγικό. Όπως δήλωσε την Παρασκευή το μεσημέρι ο Πρόεδρος της Κομισιόν Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ οι Ευρωπαίοι ηγέτες ζήτησαν από την Κομισιόν να επαναξιολογήσει και να μειώσει το ύψος της προενταξιακής βοήθειας που χορηγείται από την ΕΕ στην Τουρκία.

Η Κομισιόν θα αναλάβει να υποβάλει προτάσεις προς αυτήν την κατεύθυνση την άνοιξη του 2018, ενώ το μειωμένο ποσό που θα δοθεί θα κατευθύνεται περισσότερο προς τις μη κυβερνητικές οργανώσεις και την κοινωνία των πολιτών. Για την περίοδο 2014-2020 είχαν εγκριθεί ως προενταξιακή βοήθεια 4,45 δισ. ευρώ. Σύμφωνα με τον Πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Ντόναλντ Τουσκ η πόρτα παραμένει ανοικτή για την Τουρκία. Ωστόσο τα πράγματα, όπως είπε, είναι πολύ δύσκολα, γιατί η Άγκυρα πρέπει να σεβαστεί όλες τις υποχρεώσεις της σε σχέση με το κοινοτικό κεκτημένο, καθώς και εκείνες που απορρέουν από τη συμφωνία της τελωνειακής ένωσης. Η βοήθεια για το προσφυγικό που ανέρχεται συνολικά σε 6 δισ. ευρώ θα συνεχίσει να διατίθεται κανονικά και αφορά τη χρηματοδότηση της διαβίωσης των 3 εκατομμυρίων προσφύγων από τη Συρία, που βρίσκονται εντός της τουρκικής επικράτειας.

Ασάφεια για το Brexit           

Αναφορικά με το Brexit στη διάρκεια της συνόδου έγιναν δύο συζητήσεις. H πρώτη ήταν την Παρασκευή το βράδυ στο δείπνο των ηγετών, όπου η πρωθυπουργός της Μ.Βρετανίας Τερέζα Μέι τόνισε με την ανάγκη να υπάρξει μια συμφωνία που θα είναι ικανοποιητική για τις δύο πλευρές. Ωστόσο απέφυγε να γίνει περισσότερο σαφής σε συγκεκριμένα θέματα, όπως το ποσό που καλείται να πληρώσει το Ηνωμένο Βασίλειο για τις υποχρεώσεις που είχε αναλάβει ως χώρα της ΕΕ. Το πρωί της Παρασκευής οι Ευρωπαίοι ηγέτες συζήτησαν το όλο θέμα χωρίς την παρουσία της Τερέζα Μέι. Ο επικεφαλής διαπραγματευτής της ΕΕ μίλησε για αδιέξοδο, κυρίως στο χρηματοδοτικό ζήτημα. Σύμφωνα με τον κ. Τουσκ, αποφασίστηκε τελικά να μετατεθεί για το Δεκέμβριο η απόφαση για την έναρξη της δεύτερης φάσης των διαπραγματεύσεων, που είναι ο καθορισμός της μελλοντικής σχέσης μεταξύ των δύο πλευρών.

Ο επικεφαλής του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου εξέφρασε την ελπίδα ότι στο διάστημα που μεσολαβεί θα σημειωθεί πραγματική πρόοδος σε σχέση με σημαντικά ζητήματα της εξόδου όπως τα δικαιώματα των Ευρωπαίων πολιτών. Ζητήθηκε επίσης από την Κομισιόν να ξεκινήσει την προετοιμασία για την επόμενη φάση. Πάντως, στην παρούσα σύνοδο δεν σημειώθηκε πρόοδος επί της ουσίας και αν δεν υπάρξουν σαφή ανοίγματα τις επόμενες βδομάδες από την πλευρά του Λονδίνου το αδιέξοδο θα συνεχιστεί και τον Δεκέμβριο. Ερωτηθείς σχετικά με την απαισιοδοξία του κ. Μπαρνιέ, ο κ. Τουσκ στήριξε το διαπραγματευτή της ΕΕ, ενώ υπογράμμισε ότι ο ίδιος ως πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου έχει διαφορετικό ρόλο και ενίοτε πρέπει να είναι πιο αισιόδοξος. Αντέκρουσε δε, τόσο ο ίδιος όσο και ο κ. Γιούνκερ, την άποψη ότι η ΕΕ δεν θέλει συμφωνία για το Brexit, υπογραμμίζοντας ότι αυτά ακούγονται από τη βρετανική πλευρά και όχι από τους Ευρωπαίους.

Η μετανάστευση στο επίκεντρο

Για τη μετανάστευση έγινε μια ανάλυση της κατάστασης σχετικά με τα μεταναστευτικά ρεύματα από τις δύο οδούς, δηλαδή την Ανατολική Μεσόγειο και την Κεντρική Μεσόγειο. Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο αποφάσισε να ενισχύσει την πολιτική των επιστροφών παράνομων μεταναστών και για το λόγο αυτό θα δώσει περισσότερες αρμοδιότητες στην Ευρωπαϊκή Συνοριοφυλακή και Ακτοφυλακή, ενώ θα επιδιώξει μια πιο στενή συνεργασία με τους διεθνείς οργανισμούς και τις χώρες καταγωγής και διέλευσης. Το Συμβούλιο ζητήσε επίσης την επίδειξη πλήρους δέσμευσης για τη συνεργασία της ΕΕ με την Τουρκία όσον αφορά τη μετανάστευση, καθώς και για την παροχή στήριξης προς τις χώρες των Δυτικών Βαλκανίων. Ζήτησε επίσης την χωρίς διακρίσεις εφαρμογή της συμφωνίας επανεισδοχής ΕΕ-Τουρκίας με όλα τα κράτη μέλη.

Τέλος το πρωί της Παρασκευής ο κ. Τουσκ παρουσίασε στους Ευρωπαίους ηγέτες το χρονοδιάγραμμα των συνεδριάσεων για τις αλλαγές σε σχέση με το μέλλον της Ευρώπης, το οποίο προετοίμασε σε συνεργασία με τον κ. Γιούνκερ. Το χρονοδιάγραμμα προβλέπει 13 συνεδριάσεις του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου από τώρα μέχρι το Μάιο του 2019. Η αμέσως επόμενη είναι στις 17 Νοεμβρίου στο Γκέτεμποργκ της Σουηδίας, όπου θα συζητηθεί ο ευρωπαϊκός πυλώνας των κοινωνικών δικαιωμάτων, ένας από τους τομείς των προωθούμενων αλλαγών. Θα ακολουθήσει τον Δεκέμβριο η συζήτηση για την εμβάθυνση της Οικονομικής και Νομισματικής Ενωσης. Τόσο ο κ. Τουσκ όσο και ο κ. Γιούνκερ εξέφρασαν την ικανοποίησή τους για τη θετική ανταπόκριση των Ευρωπαίων ηγετών στο προτεινόμενο πρόγραμμα.

Νίκος Μπέλλος, Βρυξέλλες