«Εκβουλγαρίζονται» τουρκικά τοπωνύμια;

Μετονομασία τουρκικών τοπωνυμίων στα βουλγαρικά; Η αντιπαράθεση δεν είναι άγνωστη στη γειτονική μας χώρα. Στη δεκαετία του ΄80 το κομμουνιστικό καθεστώς είχε αποπειραθεί κάτι ανάλογο πιέζοντας την τουρκική μειονότητα να αλλάξει ή να καταργήσει τοπωνύμια, θρησκεία και παραδόσεις. Το αποτέλεσμα ήταν βίαια επεισόδια και η μαζική «έξοδος» εκατοντάδων χιλιάδων στην Τουρκία. Η κρίση συντάραξε το κομμουνιστικό καθεστώς και συνέβαλε στην κατάρρευσή του το 1989.

Η σημερινή Βουλγαρία ανήκε επί 500 χρόνια στην Οθωμανική Αυτοκρατορία. Πολλές τουρκικές λέξεις και όροι έχουν περάσει πια στην βουλγαρική γλώσσα. Όταν οι Βούλγαροι αγοράζουν τρόφιμα ή μαγειρεύουν χρησιμοποιούν συχνά χωρίς να το συνειδητοποιούν τουρκικές λέξεις.
Σε αρκετές περιοχές της χώρας καταβάλλεται σήμερα προσπάθεια να «εκβουλγαριστούν» εκατοντάδες τουρκικά τοπωνύμια. Ο λόγος είναι ότι η περίοδος της τουρκοκρατίας συνδέεται στη συλλογική συνείδηση των Βουλγάρων με τη βία, τη ντροπή και τον θυμό.
Ο Γερμανός καθηγητής Ιστορίας Στέφαν Τρέμπστ υπενθυμίζει την ερμηνεία του οθωμανικού παρελθόντος της χώρας, που εμφανίστηκε μόλις τον 19ο αιώνα και από τότε περνά από γενιά σε γενιά. Η άποψη αυτή θέλει ο,τιδήποτε το τουρκικό ως πηγή κακού, και έτσι η αλλαγή των τοπωνυμίων μοιάζει λογική, συνεπής και επιθυμητή.

Λάδι στη φωτιά…από τους πολιτικούς

Πρόσφατα ανακάλυψαν το ζήτημα των τουρκικών τοπωνυμίων ορισμένοι πολιτικοί και το έφεραν στο βουλγαρικό κοινοβούλιο. Ο Λγιούτβι Μεστάν, βουλευτής του κόμματος της τουρκικής μειονότητας, διαμαρτυρήθηκε για την προσπάθεια μέρους της τοπικής αυτοδιοίκησης να προχωρήσει σε μετονομασία, χωριών, πλατειών και περιοχών.
Οι αλλαγές ονομάτων ξεκίνησαν το 2011, όταν ο δήμος Μπουργκάς αποφάσισε να αλλάξει 100 τοπωνύμια. Τότε όμως κανείς δεν προέβαλε αντίθετη άποψη. Φέτος όμως αναζωπυρώθηκε η αντιπαράθεση, όταν εθνικιστές πολιτικοί πρότειναν αλλαγές τοπωνυμίων και σε πόλεις όπως η Βάρνα και το Πλόβντιβ. Έτσι η γνωστή παραλία της Βάρνας Καμπακούμ θα μεταλλασσόταν σε «Ρωμαϊκή οδό».

Σε μια πρώτη παρέμβαση στη δημόσια αντιπαράθεση ο Τούρκος πρέσβης δήλωσε σίγουρος ότι η «διαδικασία μετονομασίας θα γίνει με δημοκρατικό τρόπο», υπενθυμίζοντας έμμεσα τις προσπάθειες του πρώην κομμουνιστικού καθεστώτος να προωθήσει τον «εκβουλγαρισμό» με τη βία.
Όπως όλα δείχνουν πάντως δεν θα υπάρξουν προς το παρόν άλλες αλλαγές. Ο πρωθυπουργός Μπόικο Μπορίσοφ συνέστησε δημόσια στους κομματικούς συνοδοιπόρους του στην τοπική αυτοδιοίκηση να παγώσουν το ζήτημα. Και επειδή το κόμμα του πρωθυπουργού GERB ήταν ο μεγάλος νικητής των τελευταίων εκλογών είναι μάλλον απίθανο οι κομματικοί του φίλοι στην τοπική αυτοδιοίκηση να επιμείνουν σε σύγκρουση με τον πρωθυπουργό. Έτσι λοιπόν και φέτος οι τουρίστες θα απολαύσουν την παραλία της Βάρνας που θα ονομάζεται ακόμα Καμπακούμ.

Alexander Andreev / Στέφανος Γεωργακόπουλος
Υπεύθυνος σύνταξης: Σπύρος Μοσκόβου