Εκλογές στον αστερισμό του προσφυγικού

Στα τρία γερμανικά κρατίδια Βάδη-Βυρτεμβέργη, Ρηνανία-Παλατινάτο και Σαξονία- Άνχαλτ διεξάγονται την Κυριακή τοπικές εκλογές για την ανάδειξη των εκπροσώπων στα τοπικά κοινοβούλια. Η αναμέτρηση αποκτά ιδιαίτερη βαρύτητα, καθώς σύμφωνα με τις δημοσκοπήσεις είναι βέβαιη η είσοδος του ξενοφοβικού κόμματος Εναλλακτική για τη Γερμανία (AfD) στα κοινοβούλια των τριών κρατιδίων. Κυρίως στη Σαξονία- Άνχαλτ ενδέχεται το κόμμα να επιτύχει ιδιαίτερα υψηλά ποσοστά. Πρόκειται για τις πρώτες τοπικές εκλογές στη χώρα που διεξάγονται μετά το ξέσπασμα της προσφυγικής κρίσης, η οποία κυριάρχησε στην προεκλογική εκστρατεία των κομμάτων.

Πιο συγκεκριμένα στη Βάδη-Βυρτεμβέργη ο Βίνφριντ Κρέτσμαν, ο μοναδικός πρωθυπουργός σε γερμανικό κρατίδιο που προέρχεται από το κόμμα των Πρασίνων, αγωνίζεται για τη δεύτερη πρωθυπουργική του θητεία. Στη Ρηνανία- Παλατινάτο η πρωθυπουργός Μαλού Ντράιερ από το SPD φαίνεται να δίνει μάχη σώμα με σώμα με την υποψήφια του CDU Γιούλια Κλέκνερ. Τέλος στη Σαξονία- Άνχαλτ ο πρωθυπουργός Ράινερ Χάζελχοφ ελπίζει σε διατήρηση στην εξουσία του συνασπισμού Χριστιανοδημοκρατών και Σοσιαλδημοκρατών.

Τον σχηματισμό τοπικών κυβερνήσεων δυσχεραίνει ωστόσο η άνοδος του AfD, το οποίο σύμφωνα με τις δημοσκοπήσεις πρόκειται να λάβει διψήφια ποσοστά και στα τρία κρατίδια. Η πιθανή επιτυχία του κόμματος θα δυσκόλευε τα πράγματα κυρίως στη Βάδη-Βυρτεμβέργη και στη Ρηνανία- Παλατινάτο, όπου οι κυβερνώντες συνασπισμοί φαίνεται να μην κατορθώνουν να κερδίσουν την πλειοψηφία.

Όλα τα ενδεχόμενα παραμένουν ανοιχτά

Το βασικό ερώτημα που απασχολεί τώρα τους αναλυτές είναι το εξής: θα τιμωρηθεί το χριστιανοδημοκρατικό κόμμα της Άγκελα Μέρκελ για το άνοιγμα των γερμανικών συνόρων πριν από έξι μήνες; Κι αν ναι, ποιες πολιτικές δυνάμεις θα επωφεληθούν από αυτό; Θα προκύψει την επόμενη μέρα ένα ισχυρό ευρωσκεπτικιστικό και ξενοφοβικό κόμμα στη Γερμανία;

Σε μεγάλο βαθμό οι απαντήσεις στα παραπάνω ερωτήματα έχουν να κάνουν με τη δυναμική εμφάνιση του AfD στη γερμανική πολιτική σκηνή. Το ακροδεξιό κόμμα, το οποίο μέχρι το καλοκαίρι ήταν απασχολημένο με τις εσωτερικές του ανακατατάξεις, έχει εν τω μεταξύ τοποθετηθεί στα άκρα του πολιτικού φάσματος και απολαμβάνει ένα κύμα επιτυχίας λόγω της προσφυγικής κρίσης. Γύρω στο 10% των ψηφοφόρων κατά μέσο όρο αναμένεται να στηρίξει το κόμμα, ενώ στα ανατολικά της Γερμανίας το ποσοστό ενδέχεται να αγγίξει και το 20%.

Από την πλευρά του χριστιανοδημοκρατικού κόμματος της Άγκελα Μέρκελ όλα τα ενδεχόμενα είναι σύμφωνα με τους αναλυτές ανοιχτά: απόλυτη καταστροφή, εάν στη Βάδη-Βυρτεμβέργη και τη Ρηνανία- Παλατινάτο το κόμμα χάσει την παραδοσιακή του θέση ως ισχυρότερης πολιτικής δύναμης· αλλά και απόλυτη επιτυχία, εάν κατορθώσει να επιβάλει τρεις πρωθυπουργούς από τις τάξεις του.

Ένα «δεξιό-λαϊκιστικό» κόμμα;

Οι πολιτικοί επιστήμονες ερίζουν για το αν το AfD είναι ένα ακραίο «δεξιό-λαϊκιστικό» κόμμα ή όχι. Σε κάθε περίπτωση όμως η προεκλογική εκστρατεία του ανέδειξε έναν καθαρό λαϊκισμό. Όχι μόνο επειδή οι υποψήφιοι του κόμματος στα κρατίδια ανταποκρίνονται στο προφίλ των ψηφοφόρων του κάθε κρατιδίου: από τον σκληροπυρηνικό Αντρέ Πόγγενμπουργκ στη Σαξονία- Άνχαλτ, ο οποίος εκπροσωπεί τις φωνές διαμαρτυρίας του ανατολικού κρατιδίου απέναντι στους πρόσφυγες, μέχρι τον καθηγητή Οικονομικών Γιοργκ Μόιτεν στο πλούσιο κρατίδιο της Βάδης-Βυρτεμβέργης.

Αλλά και το προεκλογικό πρόγραμμα του AfD ανταποκρινόταν στις ιδιαιτερότητες του κάθε κρατιδίου: ενώ στη Σαξονία- Άνχαλτ το κόμμα παρουσιάστηκε ως «λαϊκό-εθνικό», στα άλλα δύο δυτικά κρατίδια έχτισε το προφίλ μιας «κλασικής συντηρητικής δύναμης» σύμφωνα με μία μελέτη του Ινστιτούτου για τη Μελέτη της Δημοκρατίας του Γκέτιγκεν. Ενδεχομένως αυτές οι διαφοροποιήσεις να εξηγούνται από το γεγονός ότι το μέχρι σήμερα περιθωριακό κόμμα δεν έχει να επιδείξει ένα ενιαίο ομοσπονδιακό πολιτικό πρόγραμμα.

To AfD κατόρθωσε να αυξήσει τα μέλη του τους τελευταίους μήνες στις 20.000. Μετά τις εκλογές της Κυριακής θα μπορέσει να σχηματίσει κατά τα φαινόμενα τη δική του κοινοβουλευτική ομάδα στα μισά από τα 16 τοπικά κοινοβούλια της Γερμανίας.

Δημήτρης Ελευθεράκης (dpa, afp, dw)