Ενστάσεις για τον ανώνυμο τοκετό στη Γερμανία

Με την νομοθετική αυτή πρωτοβουλία, το γερμανικό υπουργείο Υγείας καλύπτει ένα τεράστιο νομοθετικό κενό και δίνει λύση σε ένα πρόβλημα που χρονίζει και οδηγεί κάθε χρόνο εκατοντάδες γυναίκες στην απόγνωση. Το νομοσχέδιο δίνει το δικαίωμα στις γυναίκες που για διάφορους λόγους, κοινωνικούς ή οικογενειακούς δεν μπορούν να κρατήσουν το παιδί τους, να το φέρουν στον κόσμο σε κάποιο νοσοκομείο, χωρίς να αποκαλυφθεί η ταυτότητά τους και χωρίς να υποστούν νομικές συνέπειες για την εγκατάλειψή τους.

Η λύση της «βρεφοδόχου»

Μέχρι τώρα υπήρχε μια νομοθετική γκρίζα ζώνη. Οι γυναίκες αναγκάζονταν ή να τοποθετήσουν τα βρέφη τους μετά την εγκυμοσύνη σε κάποια «βρεφοδόχο» ή να αναζητήσουν κάποιο μαιευτήριο που θα δεχόταν άτυπα έναν ανώνυμο τοκετό. Η αβεβαιότητα αυτή οδήγησε κάποιες γυναίκες σε απονενοημένες ενέργειες. Και όπως επισημαίνει η Μόνικα Κλάινε, διευθύντρια της Κοινωνικής Υπηρεσίας των Καθολικών Γυναικών: «Οι έγκυες αυτές δεν είναι σε θέση να αντιμετωπίσουν την κατάστασή τους. Δεν είναι σε θέση να βρουν λύση μέχρι τον τοκετό». Πολύ συχνά, εξηγεί Μόνικα Κλάινε, οι γυναίκες αυτές γεννούν τα παιδιά τους χωρίς ιατρική αρωγή, σε υπόγεια ή ακόμη και στην τουαλέτα του σπιτιού τους.

Για κάποιες απεγνωσμένες γυναίκες υπάρχει και η λύση της «βρεφοδόχου». Πρόκειται για ένα μεγάλο συρτάρι, συνήθως κοντά σε κάποια βοηθητική είσοδο των νοσοκομείων ή συναφών ιδρυμάτων, όπου οι γυναίκες παραδίδουν τα βρέφη, χωρίς να είναι υποχρεωμένες να αποκαλύψουν την ταυτότητά τους.

Στη Γερμανία υπάρχουν ακόμη περίπου 100 τέτοιες βρεφοδόχοι, οι οποίες θα συνεχίσουν να υπάρχουν και μετά την νομοθετική ρύθμιση του «ανώνυμου τοκετού». Τα περισσότερα από τα παιδιά που παραδίδονται στην βρεφοδόχο δεν μαθαίνουν ποτέ ποιοι είναι οι γονείς τους, μολονότι το Συνταγματικό Δικαστήριο έχει λάβει μια σαφή απόφαση που προβλέπει ότι κάθε άνθρωπος έχει το δικαίωμα να γνωρίζει την καταγωγή του.

Τα στοιχεία παραμένουν απόρρητα για 16 χρόνια

«Η βρεφοδόχος είναι η χειρότερη λύση που μπορεί να προσφέρει σε μια γυναίκα και στο παιδί της μια οργανωμένη κοινωνία», υποστηρίζει η Μόνικα Μπράντνα, εκπρόσωπος του Γερμανικού Ινστιτούτου Νεότητας. Η κα Μπράντνα διηύθυνε μια έρευνα γύρω από την ανώνυμη παράδοση βρεφών και το συμπέρασμα στο οποίο κατέληξε είναι συγκλονιστικό: Πολλοί φορείς που δέχθηκαν τα παιδιά δεν γνωρίζουν τίποτε για την τύχη τους. Το νομοσχέδιο του υπουργείου Υγείας έλαβε υπόψη του τα προβλήματα αυτά. Στο σχετικό κείμενο προβλέπεται ότι μια γυναίκα μπορεί να γεννήσει σε ένα νοσοκομείο και τα στοιχεία της να παραμείνουν απόρρητα για 16 χρόνια. Τότε το παιδί που θα γεννήσει θα έχει τη δυνατότητα, εφόσον το επιθυμεί, να πληροφορηθεί ποια είναι η μητέρα του.

Οι επικριτές του νόμου αντιμετωπίζουν αρνητικά το γεγονός ότι η μητέρα έχει το δικαίωμα να αρνηθεί να μάθει το παιδί της την ταυτότητά της. Η Γερμανική Ένωση Μαιευτήρων (DHW) εκφράζει τη δυσαρέσκειά της για ορισμένες πτυχές της νέας νομοθετικής ρύθμισης. Μεταξύ άλλων η DHW επικρίνει το γεγονός ότι οι γυναίκες που κάνουν χρήση του σχετικού νόμου οφείλουν να παραδώσουν τα παιδιά τους. Όπως επισημαίνει η Καταρίνα Γέσκε, εκπρόσωπος του DHW, «το να θέλει μία γυναίκα να διασφαλίσει την ανωνυμία της δεν σημαίνει ταυτόχρονα ότι δεν επιθυμεί ή δεν είναι σε θέση να μεγαλώσει το παιδί της» Η Κ. Γέσκε αναφέρει ως παράδειγμα τις γυναίκες που αναγκάστηκαν να καταφύγουν σε κέντρα φιλοξενίας, έχοντας πέσει θύματα οικιακής βίας.

Οι ενστάσεις δεν εξαντλούνται ωστόσο στο σημείο αυτό. Η εχεμύθεια που εγγυάται ο νόμος μπορεί να ανοίξει την πόρτα σε παράνομο «ιατρικό τουρισμό». Αυτό που αποκαλείται και «τουρισμός της εξαθλίωσης». Ήδη σήμερα πολλές Ανατολικοευρωπαίες, συνήθως άπορες, αξιοποιούν την ελεύθερη διακίνηση εντός της ΕΕ για να γεννήσουν τα παιδιά τους με καλή ιατροφαρμακευτική περίθαλψη σε κάποιο γερμανικό μαιευτήριο. Εκτιμάται ότι το φαινόμενο αυτό θα ενταθεί όταν θα τεθεί σε ισχύ ο νόμος.

Monika Dittrich / Carla Bleiker / Σταμάτης Ασημένιος

Υπεύθ. σύνταξης: Άρης Καλτιριμτζής