Ευρωπαϊκή ταυτότητα: Πώς αυτοπροσδιορίζονται οι Γερμανοί και οι Βρετανοί;

ότητας κερδίζει συνεχώς έδαφος τα τελευταία χρόνια, στη Βρετανία η εθνική ταυτότητα δεν επιδέχεται συμπληρώσεις.

Σχεδόν το 80% των Γερμανών αυτοχαρακτηρίζονται Ευρωπαίοι. Στη Βρετανία το σχετικό ποσοστό είναι κατά 30 ποσοστιαίες μονάδες μικρότερο. Η γερμανίδα πολιτική επιστήμων Αντγιε Βίνερ, που διδάσκει στο Queen`s University του Μπέλφαστ και είχε την ευθύνη ερευνητικού προγράμματος για την ευρωπαϊκή ταυτότητα, μίλησε με στελέχη της πολιτικής και της οικονομίας από χώρες της ΕΕ. Σύμφωνα με τα πορίσματα της έρευνας οι Βρετανοί στην πλειονότητά τους εξακολουθούν να θεωρούν εαυτούς Βρετανούς και όχι Ευρωπαίους.

Αντίθετα η εμπειρία που έκανε η γερμανίδα πολιτειολόγος στο Βερολίνο είναι διαφορετική: «Οι Γερμανοί πολιτικοί και επιχειρηματίες τοποθετούνται θετικότερα έναντι της Ευρώπης. Για αυτούς η ευρωπαϊκή ολοκλήρωση είναι μια θετική εξέλιξη. Αναγνωρίζουν ότι υπάρχει κοινή κοινότητα αξιών και υποστηρίζουν ότι θα πρέπει αυτή να αναπτυχθεί. Υποστηρίζουν σε γενικές γραμμές ότι είναι θετική η εμβάθυνση της ενοποιητικής διαδικασίας».

Στο ίδιο μήκος κύματος κινείται και η Ευρωπαϊκή Ένωση, η οποία «επενδύει» στον ευρωπαϊκό συμβολισμό. Από το 1950 έχει καθιερωθεί η ευρωπαϊκή σημαία, ενώ αργότερα υιοθετήθηκε και η 9η συμφωνία του Μπετόβεν, ως ευρωπαϊκός ύμνος. Και τα δύο αυτά σύμβολα αποτελούν συστατικό στοιχείο του Ευρωπαϊκού Συντάγματος και αποσκοπούν, όπως άλλωστε και το ευρώ, στην ενίσχυση της ευρωπαϊκής ταυτότητας. Οι Βρετανοί βέβαια δεν υιοθέτησαν το ευρώ και βλέπουν με ανάμικτα αισθήματα το Ευρωπαϊκό Σύνταγμα, καθώς στη χώρα τους δεν υπάρχει συγκροτημένος θεμελιώδης νόμος. Η γερμανίδα καθηγήτρια Αντγιε Βίνερ είπε σχετικά στο πρόγραμμά μας:

«Η μοναδική συνταγματική λειτουργία που θα ήταν διατεθειμένοι να αποδεχθούν οι Βρετανοί είναι αυτή της οριοθέτησης των αρμοδιοτήτων. Ένα κείμενο το οποίο θα καθιστά απλή, κατανοητή και διαφανή την ευρωπαϊκή υπόθεση».

Η έρευνα της κυρίας Βίνερ δεν επιβεβαιώνει ωστόσο απόλυτα τα γνωστά στερεότυπα που θέλουν τους Γερμανούς φανατικούς Ευρωπαίους και τους Βρετανούς «φανατικούς ευρωσκεπτικιστές». Είναι πολλοί πλέον οι Βρετανοί που έχουν κάνει την υπέρβαση. Τα μέλη των πολιτικών ελίτ των Βρυξελλών αισθάνονται Ευρωπαίοι, παρά το γεγονός ότι για ευνόητους λόγους αυτοχαρακτηρίζονται «κυρίως Βρετανοί». Άλλωστε όπως υπογραμμίζει η γερμανίδα πανεπιστημιακός δεν υπάρχει αντίφαση μεταξύ ευρωπαϊκής και εθνικής ταυτότητας:

«Μέχρι τώρα», υπογραμμίζει η κ. Βίνερ «οι πολιτικοί των Βρυξελλών και κάποιων χωρών μελών ήταν να δημιουργήσουν τον ευρωπαίο πολίτη με οποιοδήποτε τίμημα. Στόχος τους ήταν η δημιουργία του μονοδιάστατου ευρωπαίου πολίτη».

Η γραμμή αυτή, που δεν ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα, αλλάζει υπογραμμίζει η γερμανίδα πολιτειολόγος. Η πολιτισμική διαφορετικότητα τίθεται τώρα στο επίκεντρο της ευρωπαϊκής ταυτότητας και την καθορίζει σε μεγάλο βαθμό.