Ζίγκφριντ Λεντς (1926-2014)

«Κατάλαβα έγκαιρα ότι αν ήθελα να ζήσω από το γράψιμο θα έπρεπε να στρωθώ στη δουλειά», είχε πει σε μια συνέντευξή του ο Ζίγκφριντ Λεντς. Πίστευε ότι η μεγαλοφυΐα είναι μια υπερτιμημένη έννοια. Ο ίδιος ήταν διακηρυγμένος οπαδός της συμβατικής χρονολογικής αφήγησης. «Η ζωή προχωρά χρονολογικά, γιατί τα πράγματα να είναι διαφορετικά σε ένα μυθιστόρημα;»

Ο Λέντς γεννήθηκε στις 17 Μαρτίου 1926 στην τότε ανατολική Πρωσία. Στον B' Παγκόσμιο Πόλεμο αιχμαλωτίσθηκε από τους Βρετανούς και εργάστηκε ως διερμηνέας. Μετά τον πόλεμο άρχισε να σπουδάζει στο Αμβούργο, αλλά ύστερα από λίγο προτίμησε μια θέση μαθητείας στην εφημερίδα του συγκροτήματος Άξελ Σπρίνγκερ Die Welt. Την εποχή εκείνη παντρεύτηκε την πρώτη του γυναίκα Λιζελότε, ζωγράφο και σκιτσογράφο που πέθανε το 2006. Ο Λεντς αφιερώθηκε ολοκληρωτικά στο γράψιμο το 1951.

Ένας συγγραφέας ηθικών αξιώσεων

Το μεγάλο του αίτημα ήταν η θεματοποίηση και η υπέρβαση των ναζιστικών εγκλημάτων. Ο Λεντς ήταν ένας συγγραφέας με υψηλές ηθικές αξιώσεις. Θεωρούσε τη λογοτεχνία συλλογική μνήμη και τον εαυτό του χρονικογράφο της. Παγκόσμια επιτυχία γνώρισε το μυθιστόρημά του «Έκθεση ιδεών» που κυκλοφόρησε το 1968. Είναι η ιστορία ενός αστυνομικού την περίοδο του ναζισμού που από μια διεστραμμένη αντίληψη καθήκοντος επιτηρεί τον ίδιο το φίλο του, στον οποίο είχε απαγορευθεί να ζωγραφίζει.

Στο μυθιστόρημά του «Μουσείο Πατριδογνωσίας» (1978) περιγράφει μέσα από τα 15 απολογητικά πρωτόκολλα του κατασκευαστή χαλιών Ζίγμουντ Ρογκάλα τη ζωή στη Μαζουρία της ανατολικής Πρωσίας που ανήκει στη σημερινή Πολωνία. Τα μυθιστορήματα και τα διηγήματα του Λεντς έγιναν επανειλημμένα μπεστσέλερ. Η κριτική αντίθετα υπήρξε συχνά φειδωλή στον έπαινο των έργων του.

Συνιδρυτής της «Ομάδας 47»

Ο Λεντς θεωρείται μαζί με τον Χάινριχ Μπελ και τον Γκύντερ Γκρας ως ένας από τους σημαντικότερους εκπροσώπους της γερμανικής μεταπολεμικής λογοτεχνίας. Υπήρξε ιδρυτικό μέλος της περίφημης «Ομάδας 47», μιας παρέας λογοτεχνών και κριτικών που συγκεντρώνονταν κατά διαστήματα και προσπαθούσαν να διαγράψουν την πορεία της συγγραφικής τέχνης.

Τις δεκαετίες του '60 και του '70 ο Λεντς είχε στρατευθεί στην πολιτική ζωή υποστηρίζοντας τις προεκλογικές εκστρατείες των Σοσιαλδημοκρατών. Είχε ακολουθήσει μάλιστα τον καγκελάριο Βίλι Μπραντ το 1970 στην περίφημη επίσκεψή του στην Πολωνία για την υπογραφή της διαμφισβητούμενης τότε συμφωνίας φιλίας και καλής γειτονίας. Η Γερμανία παραιτήθηκε έτσι οριστικά από τις περιοχές της ανατολικής Πρωσίας που μετά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο είχαν υπαχθεί στην Πολωνία.

Κατηγορία για συμμετοχή στο NSDAP

Τον Ιούλιο του 2007 το κεντρικό ομοσπονδιακό αρχείο της Γερμανίας επιβεβαίωσε δημοσίευμα, βάσει του οποίου ο Ζίγκφριντ Λεντς και άλλοι γνωστοί συγγραφείς όπως ο Μάρτιν Βάλζερ είχαν γίνει σε μικρή ηλικία μέλη του εθνικοσοσιαλιστικού κόμματος NSDAP. Ο Λεντς υποστήριξε ότι, προφανώς χωρίς να έχει καν λάβει γνώση, είχε καταγραφεί ως μέλος του κόμματος κατά τη διάρκεια ομαδικών εγγραφών.

Ο Λεντς συνέχισε να γράφει και σε προχωρημένη ηλικία. Ένα από τα τελευταία έργα του ήταν το εξαιρετικό διήγημα «Η νύχτα στο ξενοδοχείο» (2013). Συνολικά το πολυβραβευμένο έργο του περιλαμβάνει πάνω από 45 μυθιστορήματα, νουβέλες και διηγήματα. Στα ελληνικά έχουν κυκλοφορήσει τα έργα του «Έκθεση ιδεών», «Το τρένο που δε χαιρετούσε», «Η γλυκιά Σουλάικεν», «Γραφείο απολεσθέντων αντικειμένων» και «Ενός λεπτού σιγή».

Barbara Garde / Σπύρος Μοσκόβου