Η απελευθέρωση των πεζοναυτών: 1-0 υπέρ της Τεχεράνης

Το μεσημέρι αναμένεται να φτάσουν στο Λονδίνο οι 15 βρετανοί πεζοναύτες που κρατήθηκα για δύο εβδομάδες στον Ιράν με την κατηγορία ότι παραβίασαν τα ιρανικά χωρικά ύδατα. Την ανακοίνωση της απελευθέρωσής τους έκανε ο ίδιος ο πρόεδρος της χώρας Μαχμούτ Αχματζινεντατ σε συνέντευξη τύπου, στην οποία μάλιστα παρασημοφόρησε και τον αξιωματικό που συνέλαβε τους 15 πεζοναύτες. Έπρεπε μάλιστα να περάσει μια ολόκληρη ώρα για να πει ο πρόεδρος του Ιράν αυτό που περίμεναν ουσιαστικά όλοι: «Κηρύσσω εδώ με όλη την επισημότητα της Ισλαμικής Δημοκρατίας, ότι αν και έχουμε κάθε δικαίωμα να δικάσουμε τους 15 βρετανούς πεζοναύτες, αποφασίσαμε να τους συγχωρήσουμε και να τους απελευθερώσουμε εν όψει των εορτών του Πάσχα. Είναι ένα δώρο προς τη Μ. Βρετανία. Σε αντάλλαγμα καλώ τον Τόνυ Μπλερ να ενδιαφέρεται λιγότερο στην κατοχή άλλων χώρών, αλλά να νοιάζεται περισσότερο για την αλήθεια, τη δικαιοσύνη και για τον λαό του παρά για τον εαυτό του. Η αντίδραση στην είδηση της απελευθέρωσης ήταν άμεση από τη Νταουνιγκ Στριτ: «Είμαι χαρούμενος, που απελευθερώνονται οι 15 στρατιώτες», τόνισε ο πρωθυπουργός Τόνυ Μπλερ. «Μια βαθιά ανακούφιση για όλους, και κυρίως για τους συγγενείς τους, που αυτές τις 12 μέρες έζησαν σε καθεστώς μεγάλου στρες. Η στρατηγική μας άρμοζε στην περίσταση, ήταν σκληρή επί της ουσίας, αλλά ήρεμη».

Με τη λογική του ιρανού προέδρου οι 15 πεζοναύτες παραβίασαν τα ιρανικά χωρικά ύδατα και γι αυτό θα έπρεπε να λογοδοτήσουν στη δικαιοσύνη. Άρα, η απελευθέρωσή τους θα μπορούσε να εκληφθεί ως κίνηση καλής θέλησης και μάλιστα εν όψει των εορτών του Πάσχα και των γενεθλίων του προφήτη Μοχάμεντ. Συμβαίνει ακριβώς το αντίθετο. Η όλη υπόθεση αποτελεί μια ακόμη ένδειξη των τεταμένων σχέσεων μεταξύ της Δύσης και του Ιράν. Δεν μπορεί να είναι τυχαία η σύλληψη των 15, την ημέρα μάλιστα που το Συμβούλιο Ασφαλείας των Η.Ε. τους έστειλε να για να ελέξγουν επί τόπου, αν εφαρμόζονται οι αυστηρότερες κυρώσεις εναντίον του Ιράν. Και δεν μπορεί επίσης να είναι τυχαία η κινητικότητα που παρατηρείται τελευταία σε υποθέσεις ομηρίας πολλών ιρανών στο Ιράκ. Πάντως η ασάφεια που επικρατεί για το πού αρχίζουν και πού τελειώνουν τα σύνορα μεταξύ Ιράν και Ιράκ έχει αποτελέσει και στο παρελθόν σημείο τριβής, ακόμη και αιτία πολέμου. Γι αυτό οι φωτογραφίες από δορυφόρο που έσπευσαν να παρουσιάσουν οι Βρετανοί λίγο βοήθησαν, αν δεν δυσκόλεψαν την κατάσταση. Το ίδιο δύσκολη έκαναν την κατάσταση οι υπερβολικοί συναισθηματισμοί και οι εγωισμοί. Το Λονδίνο έσπευσε να παγώσει τις σχέσεις του με τη Τεχεράνη, και η Τεχεράνη απάντησε με απειλές για δίκες και με διαδηλώσεις έξω από την βρετανική πρεσβεία. Οι εικόνες των εξαγριωμένων ιρανών διαδηλωτών να ζητούν την κρεμάλα για τους 15 βρετανούς πεζοναύτες δεν προκάλεσαν αισθήματα συμπάθειας, αλλά ενίσχυσαν τις προκαταλήψεις της Δύσης για το Ιράν. Το ίδιο έγινε και με τα σκληρά λόγια που επέλεξε το Λονδίνο και που θύμισαν σε αρκετούς Ιρανούς την παρουσία της Μ. Βρετανίας στη χώρα τους, που δεν αποτελεί κι ένα από τα πιο ένδοξα κεφάλαια της αποικιοκρατικής ιστορίας της γηραιάς Αλβιόνας. Από την αρχή ήταν σαφές ότι και οι δύο πλευρές ενδιαφέρονταν για μια ειρηνική λύση της κρίσης, αφού κανείς δεν ήθελε ένοπλη σύρραξη. Ίσως το θέμα να μην έφτανε σε αυτές τις διαστάσεις, αν το Λονδίνο δήλωνε από την αρχή ότι οι πεζοναύτες δεν έκαναν ηθελημένα λάθος και να ζητούσε συγγνώμη αν παραβίασαν τα ιρανικά χωρικά ύδατα. Πώς θα αντιδρούσε η Τεχεράνη; Ή θα δεχόταν τη συγγνώμη και το θέμα θα τελείωνε εκεί, ή θα στύλωνε ακόμη περισσότερα τα πόδια διακινδυνεύοντας να χάσει και τα τελευταία ψήγματα συμπάθειας. Τελικά όμως με την απελευθέρωση ο ιρανός πρόεδρος έδωσε τέλος στη διπλωματική διελκυνστίδα των δύο εβδομάδων σημειώνοντας 1-0. Κι αυτό δεν αλλάζει, ακόμη κι αν τα βρετανικά ΜΜΕ παρουσίασαν την όλη ιστορία ως «σόου».