Η δύσκολη σχέση Μπλέρ και ΕΕ

Ο βρετανός πρωθυπουργός χαρακτηρίστηκε ο πιο διαφιλονικούμενος και ταυτόχρονα ο πιο επιτυχημένος πολιτικός της γενιάς του. Ο απολογισμός δεν μπορεί παρά να είναι αντιφατικός και αυτό ισχύει και για την ευρωπαϊκή του πολιτική. Πριν από δύο περίπου χρόνια ο Τόνι Μπλερ κάνοντας επίδειξη συνεπούς ευρωπαϊσμού είχε υποστηρίξει ενώπιον του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου ότι είναι ένας περιπαθής φιλοευρωπαίος.

Μια ματιά στο πλένουμ έφτανε προκειμένου να αντιληφθεί κανείς ότι η πλειονότητα των ευρωβουλευτών αντιμετώπιζε με σκεπτικισμό τους ισχυρισμούς του βρετανού πρωθυπουργού. Ακόμη και σήμερα στις Βρυξέλλες δεν υπάρχει κανείς που να χαρακτηρίζει τον κ. Μπλερ παθιασμένο φιλοευρωπαίο. Πολλοί διερωτώνται μάλιστα, μήπως είναι καλύτερα να εγκαταλείψει η Βρετανία την Ευρωπαϊκή Ένωση, αφού κανείς δεν έχει το δικαίωμα να τη διώξει. Οι Βρετανοί έχουν αποφασίσει να στηρίζουν τη διεύρυνση της ΕΕ και να αντιδρούν στην πολιτική της ενοποίηση. Το Λονδίνο θα προτιμούσε να δει την Ευρώπη να διευρύνεται μέχρι την κεντρική Ασία. Για την Τουρκία δεν το συζητάμε. Κανένας άλλος αρχηγός κράτους ή κυβέρνησης δεν υποστήριξε την ένταξη της Τουρκίας με τόσο πάθος όσο ο Τόνι Μπλερ.

«Θα πρέπει να διασφαλίσουμε την πρόοδο της ενταξιακής διαδικασίας της Τουρκίας. Και για την επίτευξη αυτού του στόχου θα πρέπει να κάνουν όλοι συμβιβασμούς. Θα ήταν μακροπρόθεσμα ένα τεράστιο λάθος εάν στέλναμε στην Τουρκία μηνύματα απόρριψης». Αυτή ήταν η τοποθέτηση του βρετανού πρωθυπουργού τον περασμένο Νοέμβριο όταν η πλειονότητα των Ευρωπαίων ήθελε να δώσει ένα μάθημα στην Άγκυρα για την στάση της στην υπόθεση της αναγνώρισης της Κυπριακής Δημοκρατίας.

Η διεύρυνση συνιστά στρατηγικό στόχο του Λονδίνου. Αντίθετα η εμβάθυνση της ενοποιητικής διαδικασίας έρχεται σε αντίθεση με τα βρετανικά συμφέροντα. Για τον λόγο αυτόν ο Τόνι Μπλερ απορρίπτει ένα περιεκτικό ευρωσύνταγμα. Μπορεί τότε να συνυπέγραψε το Σχέδιο Συνταγματικής Συνθήκης, σήμερα όμως τάσσεται υπέρ ενός κανονισμού λειτουργίας χωρίς αναφορές σε θεμελιώδη δικαιώματα και κοινοτισμούς. Ο Μπλερ απορρίπτει ακόμη και την πρόταση για τη θεσμοθέτηση του αξιώματος του ευρωπαίου υπουργού Εξωτερικών.

Η στάση του Τόνι Μπλερ και της κυβέρνησης του επικρίθηκε συχνά από τους οπαδούς του Ευρωσυντάγματος. Ένας από αυτούς, ο Μάρτιν Σουλτς, επικεφαλής της Σοσιαλιστικής Ομάδας της Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου είχε δηλώσει σχετικά: «Χωρίς τις μεταρρυθμίσεις που προβλέπονται στο ευρωσύνταγμα είναι αδύνατη οποιαδήποτε διεύρυνση της ΕΕ. Και αυτό το λέμε στις χώρες εκείνες που πιστεύουν ότι μπορούν να διευρύνουν την ένωση χωρίς προηγουμένως να έχει υιοθετηθεί κοινό σύνταγμα».

Αλγεινή εντύπωση έκανε κατά τη διάρκεια της βρετανικής προεδρίας, η επιμονή των Βρετανών να διατηρήσουν το κεκτημένο στο ζήτημα της επιστροφής των βρετανικών εισφορών από τα ευρωπαϊκά ταμεία.

Και μετά την αποχώρηση του Μπλερ, η Βρετανία θα παραμείνει ένας δύσκολος εταίρος της ΕΕ. Ο πιθανότερο διάδοχός του στην Ντάουνινγκ Στριτ, ο Γκόρντον Μπράουν θα επιδιώξει μια πιο φιλελεύθερη οικονομική πολιτική στην Ευρώπη. Όσο για την εναρμόνιση των φορολογικών συστημάτων, οι Βρετανοί δεν θέλουν να ακούσουν ούτε λέξη. Το ίδιο ισχύει και για την υιοθέτηση του ευρώ.

Δεν υπάρχει καμία αμφιβολία ότι οι σχέσεις Λονδίνου και ΕΕ θα είναι και μετά τον Τόνι Μπλερ δύσκολες.