Η Ελλάδα, ποιά Ελλάδα;

Η φετινή Art Cologne έχει δυο κύρια χαρακτηριστικά. Πρώτον τη συνεργασία της για πρώτη φορά με την Ένωση Αμερικανικών Γκαλερί NADA και δεύτερον την έλλειψη οποιασδήποτε τάσης. Παρουσιάζονται τα πάντα και πουλιούνται τα πάντα. Η οικονομική κρίση άγγιξε κυρίους, όπως συμβαίνει πάντα τους μικρομεσαίους, οι μεγάλες γκαλερί μόνο οφέλη συνεχίζουν να έχουν. Παράλληλα η παρουσία των Ελλήνων καλλιτεχνών όπως πάντα παραμένει εξαιρετικά περιορισμένη.

Ο Δημήτρης Τζαμουράνης από την γκαλερί Michael Haas του Βερολίνου εκθέτει ένα έργο μεγάλων διαστάσεων. Είναι λάδι σε μουσαμά και παρουσιάζονται τρεις γυναίκες με ένα φακό στο χέρι αναζητώντας μια έξοδο. Μια έξοδο πνευματική ίσως, υπογραμμίζει ο καλλιτέχνης. Μια έξοδος ίσως από την κρίση τον ρωτάμε και απαντάει γελώντας πως θα ήταν μια εκδοχή. Δεν την είχε σκεφθεί. Ο Δημήτρης Τζαμουράνης πιστεύει πως μέσα στα επόμενα χρόνια θα δημιουργηθούν πολύ ενδιαφέροντα έργα που θα αντλούν την έμπνευσή τους από αυτή την περιρρέουσα ατμόσφαιρα της κρίσης. Ο ίδιος και η γκαλερί του πάντως δεν έχουν αισθανθεί τις συνέπειες της οικονομικής κρίσης. Το τελευταίο διάστημα όμως το τηλέφωνο του στο ατελιέ χτυπάει συχνά και είναι Έλληνες καλλιτέχνες που έρχονται στο Βερολίνο αναζητώντας μια διέξοδο:

«Ήδη από πέρυσι έχω παρατηρήσει ότι πάρα πολλοί νέοι καλλιτέχνες και από την Αθήνα, τη Θεσσαλονίκη, από όλη την Ελλάδα γενικώς προσπαθούν να μεταναστεύσουν στο Βερολίνο. Το Βερολίνο έχει μια δύναμη ως πόλη καλλιτεχνών. Σε ανύποπτο χρόνο χτυπάει το τηλέφωνό μου ακούω μια φωνή ελληνική. ‘Ναι, είμαι νέος καλλιτέχνης, έχω έρθει από τη Θεσσαλονίκη, μπορούμε να βρεθούμε να πούμε πέντε πράγματα. Το βρίσκω πολύ συγκινητικό πώς βρίσκουν το τηλέφωνό μου, το βρίσκω πολύ όμορφο».
 

Η Ελλάδα της κρίσης δεν συγκινεί τις γκαλερί

Η Ελλάδα της κρίσης, οι νέοι Έλληνες που μεταναστεύουν. Τι κουβαλάνε μαζί τους; Τι τους απασχολεί; Πώς το αποτυπώνουν καλλιτεχνικά; Όλη αυτή η αρνητική δημοσιότητα αλλά πάντως δημοσιότητα εξάπτει ίσως το ενδιαφέρον των γερμανικών γκαλερί. Ο Γκέριτ Φρίζε, πρόεδρος της Ένωσης των Γερμανικών Γκαλερί απαντά:

«Έχετε δίκιο να θέτετε αυτή την ερώτηση και είναι ενδιαφέρον πως αντιλαμβάνεται κανείς τον πολιτισμό. Και ίσως να ήταν καθήκον μας να αντιδράσουμε με αυτόν τον τρόπο. Όταν μιλάει κανείς για την οικονομική κρίση ίσως να ήταν καθήκον μας να προστατεύσουμε τον ελληνικό πολιτισμό. Το βρίσκω ενδιαφέρον αυτό που είπατε και δεν μπορώ να προσποιηθώ πως έτσι έχουν τα πράγματα. Έχουμε καθήκον να φροντίσουμε τον ελληνικό πολιτισμό».

Ανάμεσα στις 200 γκαλερί που συμμετέχουν βρίσκεται και η γκαλερί Καλφαγιάν από την Ελλάδα με μια πολύ ενδιαφέρουσα εγκατάσταση του Λιβανέζου καλλιτέχνη Ραϊντ Γιασίν με τον τίτλο 'The Best of Sammy Clark'. Ένα δωμάτιο βαμμένο σε ένα βαθύ ροζ, στο κέντρο τέσσερα πικάπ παίζουν μονότονα ένα δίσκο ενός σπουδαίου τραγουδιστή του Sammy Clark. Στον τοίχο φωτογραφίες ενθύμια από τη δεκαετία του ’70. Ο καλλιτέχνης μπερδεύει προσωπικές ιστορίες με φανταστικές καταστάσεις.

Σταθερές παρουσίες στο χρόνο

Το χάος έχει φέρει μαζί της από την Ελλάδα η 33χρονη Δέσποινα Στόκου, που παρουσιάζει τα έργα της στην γκαλερί Krobath που έχει παραρτήματα στη Βιέννη και στο Βερολίνο. Η καλλιτέχνης ζει εδώ και δέκα χρόνια στη γερμανική πρωτεύουσα. Στους τοίχους του stand ανακατεύονται χρώματα, σχέδια, κείμενα. Σαν τίποτα να μην είναι σε τάξη και να μην έχει τελειώσει:

«Ίσως, ίσως να είναι ελληνικό να έρχεσαι σε αντιπαράθεση με τον ίδιο σου τον εαυτό συνέχεια. Και να αμφισβητείς αυτό που λες συνέχεια. Είναι και λίγο ειρωνεία, ο κυνισμός. Όλα αυτά είναι ιδιαίτερα ελληνικά στοιχεία».

Άλλα ελληνικά ονόματα και σταθερές παρουσίες εδώ και χρόνια ο Γιάννης Κουνέλλης στον Greve, ο Απόστολος Παλαβράκης στους Beck und Eggeling και ο νεότερος Μιχάλης Πυργελής στην περίφημη Monika Sprüth.
 

Μαρία Ρηγούτσου

Υπεύθυνος Σύνταξης: Στέφανος Γεωργακόπουλος