Η επίσκεψη Σταϊνμάιερ και οι «νέες ιεραρχήσεις»

Μπορεί ο σοσιαλδημοκράτης υπουργός Εξωτερικών της Γερμανίας που επισκέπτεται αύριο και μεθαύριο την Αθήνα να μετριάζει τις ελληνικές προσδοκίες του ταξιδιού του όσον αφορά ενδεχόμενες ελαφρύνσεις του προγράμματος λιτότητας, ωστόσο, οι σοσιαλδημοκράτες εταίροι (SPD) της καγκελαρίου Μέρκελ είναι αποφασισμένοι να εξαντλήσουν τις θεσμικές και πολιτικές δυνατότητες που έχουν προκειμένου να συνδιαμορφώσουν την ευρωπαϊκή πολιτική του Βερολίνου.

Σε δηλώσεις του πριν από την αναχώρησή του ο Φρανκ-Βάλτερ Σταϊνμάιερ εξήρε
την μέχρι τούδε πορεία των μεταρρυθμίσεων και έκανε λόγο για έναν μακρύ δρόμο, ενώπιον του οποίου βρίσκεται η Ελλάδα. Ο επικεφαλής της γερμανικής διπλωματίας υπονόησε ότι το πρόγραμμα μεταρρυθμίσεων πρέπει να συνεχιστεί, αναφέρθηκε στην πρόοδο που έχει σημειωθεί, η οποία όμως -όπως διευκρίνισε- συνοδεύεται από κοινωνικές δυσκολίες. «Για την ετοιμότητά τους και το θάρρος που απαιτείται, οι Έλληνες αξίζουν κάθε σεβασμό» δήλωσε ο Σταϊνμάιερ για να προσθέσει σε άλλο σημείο: «Με την επίσκεψή μου στην Αθήνα θέλω να δείξω τη γερμανική αλληλεγγύη προς τον ελληνικό λαό. Θα σταθούμε στο πλάι των Ελλήνων».

«Θέλουμε να παίξουμε το ρόλο μας στην ευρωπαϊκή πολιτική»

Η εκδήλωση αλληλεγγύης προς τις χώρες της κρίσης σε συνάρτηση με την άρση των αρνητικών εντυπώσεων στην ευρωπαϊκή εικόνα της Γερμανίας είναι διακηρυγμένος στόχος των Σοσιαλδημοκρατών. Όμως, οι προτεραιότητες του SPD δεν εξαντλούνται στο επικοινωνιακό πεδίο. «Θέλουμε να παίξουμε το ρόλο μας στην ευρωπαϊκή πολιτική», τονίζει ο Φρανκ-Βάλτερ Σταϊνμάιερ. «Θέλουμε να βάλουμε τη σοσιαλδημοκρατική μας σφραγίδα. Η ευρωπαϊκή πολιτική της Γερμανίας δεν είναι δυνατόν να ασκείται μόνο από την καγκελαρία», επισημαίνει ο αντιπρόεδρος της ΚΟ των Σοσιαλδημοκρατών Άξελ Σέφερ.

Σημαίνουν όλα αυτά επιδίωξη ριζικής αλλαγής της μέχρι τώρα ευρωπαϊκής πολιτικής της Μέρκελ; Η απάντηση είναι αρνητική. Και αυτό για δύο λόγους: 1. Στην προγραμματική συμφωνία για την συγκρότηση του κυβερνητικού συνασπισμού δεν γίνεται λόγος για αλλαγή πορείας στην διαχείριση της «ευρωκρίσης» και 2. Το υπουργείο Εξωτερικών, στο οποίο προΐστανται οι Σοσιαλδημοκράτες «έχει ένα θεσμικό μειονέκτημα» έναντι του υπουργείου Οικονομικών, ελέω Συνθήκης της Λισαβόνας. Οι υπουργοί Εξωτερικών δεν εκπροσωπούνται ούτε στο Ecofin αλλά ούτε και στις συνόδους κορυφής της ΕΕ. «Υπό την έννοια αυτή είναι δύσκολο για έναν υπουργό Εξωτερικών να συμπράξει ισότιμα στη διαμόρφωση της ευρωπαϊκής πολιτικής της χώρας του», εξηγεί ο Γκούντραμ Βολφ, διευθυντής του ινστιτούτου Bruegel των Βρυξελλών.

Αποκατάσταση της εικόνας και του ρόλου της Γερμανίας

Αυτό, ωστόσο, που επιδιώκουν με μεγάλες πιθανότητες να το επιτύχουν οι γερμανοί Σοσιαλδημοκράτες είναι η «μετατόπιση των ιεραρχήσεων» στην ευρωπαϊκή πολιτική, όπως παρατηρεί ο γερμανός αναλυτής Αντρέας Ρίνκε. Πέραν από την άρση των παρεξηγήσεων στο πεδίο της επικοινωνίας, που όπως πιστεύουν οδηγoούν σε «στρέβλωση της πρόσληψης του ρόλου της Γερμανίας», οι Σοσιαλδημοκράτες θέλουν να υπογραμμίσουν περισσότερο τον «παράγοντα ανάπτυξη», με έμφαση στη δημιουργία θέσεων εργασίας σε σχέση με την λιτότητα που όμως δεν αμφισβητούν. Θα επιδιώξουν επίσης την επιστροφή ενός μέρους της ευρωπαϊκής πολιτικής στο κοινοβούλιο, όπως υπογράμμισε ο Άξελ Σέφερ.

Υπάρχουν όμως και άλλες ενδείξεις για την πρόθεση των Σοσιαλδημοκρατών να εμπλακούν περισσότερο στα ευρωπαϊκά θέματα και κυρίως στο "decision making" της «ευρωκρίσης». Μία από αυτές είναι η μεταπήδηση του εκπροσώπου του υπουργείου Οικονομικών Μάρτιν Κοτχάους στο υπουργείο Εξωτερικών. Ο Κοτχάους θα αναλάβει επικεφαλής στο τμήμα ευρωπαϊκών υποθέσεων του υπουργείου Εξωτερικών. Ο Βόλφγκανγκ Σόιμπλε του ευχήθηκε «καλή επιτυχία» στα νέα του καθήκοντα, τα οποία ωστόσο θα σχετίζονται με τα παλαιότερα: την αντιμετώπιση της «ευρωκρίσης». Τώρα με σοσιαλδημοκράτη προϊστάμενο.

Η Αθήνα θα πρέπει να πείσει για την αξιοπιστία της

Σε αυτά τα συμφραζόμενα, η επίσκεψη του σοσιαλδημοκράτη υπουργού Σταϊνμάιερ στην Αθήνα αποκτά ιδιαίτερο πολιτικό ενδιαφέρον. Είναι βέβαιο ότι κατά τις συζητήσεις του με τον πρόεδρο Κάρολο Παπούλια, τον πρωθυπουργό Αντώνη Σαμαρά και τον ομόλογό του Ευάγγελο Βενιζέλο δεν θα εκφράσει απλώς τη στήριξη του Βερολίνου στις μεταρρυθμιστικές προσπάθειες της Ελλάδας, αλλά θα μπει στην ουσία του ελληνικού προβλήματος. Η αναζήτηση τρόπων ελάφρυνσης του ελληνικού χρέους θα τεθεί στο επίκεντρο των διαβουλεύσεων, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι θα δοθούν απαντήσεις. Πριν από τις ευρωεκλογές του Μαΐου θεωρείται απίθανο να υπάρξει κάποια θεαματική αλλαγή στο πεδίο της διαχείρισης του ελληνικού προβλήματος. Ωστόσο, κατά την επίσκεψη του γερμανού υπουργού θα καταγραφούν για άλλη μια φορά προτάσεις και σχέδια και η Αθήνα θα πρέπει να πείσει για την αξιοπιστία της προκειμένου να αποσπάσει κάτι περισσότερο από καλά λόγια, κι ας είναι αυτό παρακαταθήκη για τον ερχόμενο Ιούνιο.

Σταμάτης Ασημένιος, reuters, spiegel-online

Υπεύθ. Σύνταξης: Σπύρος Μοσκόβου