Η εργατική πρωτομαγιά στη Γερμανία κάποτε και σήμερα

Εργατική πρωτομαγιά σήμερα και για τους παλαιότερους σε ηλικία συνδικαλισμένους εργαζόμενους η μέρα αυτή είναι γεμάτη αναμνήσεις. Σήμερα βέβαια για τους περισσότερους είναι κατ΄ αρχήν αργία και όχι απεργία. Τα συνδικάτα βλέπουν τον αριθμό των μελών τους σε φθίνουσα πορεία, οι συνθήκες εργασίας αλλάζουν με τρόπο δραματικό και όσοι προσφέρουν εξαρτημένη εργασία βλέπουν με τρόπο να μειώνονται οι θέσεις εργασίας. Η αβεβαιότητα για το άρτο ημών τον επιούσιο είναι το χαρακτηριστικό γνώρισμα της εποχής μας.

Στη Γερμανία του 1950, όταν η πρωτομαγιά καθιερώθηκε για πρώτη φορά ως αργία τα συνδικάτα καλούσαν τους εργαζόμενους να διαδηλώσουν και να ακούσουν τον πρωτομαγιάτικο λόγο του τότε δημάρχου Κλάους Συτς:«Η πρωτομαγιά», λέει ο Κλαους Συτς, «είχε για το Βερολίνο πάντα μια ιδιαίτερη σημασία. Ήταν μια μέρα συγκέντρωσης των Βερολινέζων, όπου μαζί με τα συνδικάτα τους διαδήλωναν για την ελευθερία και την ειρήνη».

Πολύ παλαιότερα βέβαια τέλος του 19ου αιώνα εκατοντάδες χιλιάδες εργαζόμενοι διαδήλωναν για την καθιέρωση του οκταώρου εργασίας και για το δικαίωμα σύστασης συνδικάτων. Αργότερα επί εθνικοσοσιαλισμού οι ναζί καταχράστηκαν τη μέρα της εργασίας για να κάνουν προπαγανδιστικές παρελάσεις και να βγάζουν πύρινους λόγους, γι αυτό ακόμη και μέχρι σήμερα οι νεοναζί κατεβαίνουν την πρωτομαγιά σε διαδηλώσεις. Αλλά και στην Α. Γερμανία η μέρα ήταν αφιερωμένη στις εργασιακές διεκδικήσεις. Οι ανατολικογερμανοί απεργούσαν και η ηγεσία τους καλούσαν να είναι πιο παραγωγικοί. Κατά το σοβιετικό πρότυπο οι εκδηλώσεις δεν είχαν αυθορμητισμό, αλλά ήταν οργανωμένες από το κράτος και είχαν στοιχεία στρατιωτικής παρέλασης. Οι παρελάσεις μεταδίδονταν από το ραδιόφωνο. «Εδώ και ώρες», περιέγραφε ο εκφωνητής, «διαδηλώνουν τα εργαζόμενα νιάτα, αγόρια και κορίτσια της Ελεύθερης Γερμανικής Νεολαίας…. Μπροστά κρατούν την εικόνα του Ερνστ Τέλμαν, του μεγάλου γερμανού αρχηγού των εργατών»…

Με την επανένωση δεν γίνονται πια οι μεγάλες διαδηλώσεις στην πλατεία Αλεξάντερ του Αν. Βερολίνου. Η μέρα της εργασίας ανήκει ολοκληρωτικά στα συνδικάτα που παρά τα κύματα των απολύσεων σε τράπεζες, σε ασφαλιστικές εταιρίες ή αλλού, χάνουν διαρκώς τα μέλη τους. Ο Βολφγκανγκ Υλενμπεργκ, περιφερειακός πρόεδρος της Ένωσης Εργατικών Συνδικάτων ανησυχεί από αυτήν την εξέλιξη, αλλά δεν χάνει την ελπίδα του: «Όταν οι άνθρωποι καταλαβαίνουν ότι πρόκειται για την τσέπη τους, για την θέση εργασίας, έρχονται να γραφτούν μέλη μας. Τότε χρειάζονται την προστασία μας. Θέλουν να έχουν την αίσθηση ότι συμπροσδιορίζουν πού πάει το πράγμα. Διαπιστώνουμε βέβαια διαρροή μελών κυρίως στους συνταξιούχους, αλλά από την άλλη πλευρά αυξάνονται τα μέλη μας από εργαζόμενους νεαρότερης ηλικίας, γυναίκες, πλήρως απασχολούμενους, διότι ο κόσμος λέει, ναι βρίσκομαι σε μεγάλη ανάγκη, δεν τα βγάζω πέρα μόνος μου, το συνδικάτο βρίσκεται στο πλευρό μου».

Ο γερμανός συνδικαλιστής δεν λέει βέβαια, ότι η οργάνωσή του από τις αρχές του 1990 έχασε πέντε εκατομμύρια μέλη και σήμερα μόνο το 20% των εργαζομένων είναι οργανωμένοι. Δηλώνει ότι το μαχητικό φρόνημα δεν έχει καμφθεί και ότι τα συνδικάτα δεν έχουν χάσει τη σημασία τους. Θεωρεί ότι η μεγάλη προσέλευση εργαζομένων στις παραδοσιακές πρωτομαγιάτικες διαδηλώσεις δείχνει ότι οι άνθρωποι συνεχίζουν να εναποθέτουν τις ελπίδες τους στην ένωση εργατικών συνδικάτων. Παραδέχεται ωστόσο ότι το πάλαι ποτέ πάθος των ομιλητών έχει εξαφανιστεί, ότι οι ομιλίες γίνονται όλο και πιο σύντομες και ότι οι περισσότεροι έρχονται όχι τόσο για να φωνάξουν συνθήματα και να ακούσουν τους ομιλητές, αλλά για να πιουν ένα ποτήρι μπύρα δωρεάν και να απολαύσουν τη γιορταστική ατμόσφαιρα…