Η κοινωνική περιθωριοποίηση των Εβραίων

«Arisierung» ονόμαζαν οι εθνικοσοσιαλιστές τη διαδικασία δήμευσης εβραϊκών περιουσιών και παράδοσής τους στην αποκαλούμενη άρια φυλή. Στην ουσία αυτό σήμαινε τον αποκλεισμό των Εβραίων από την οικονομική και κοινωνική ζωή. Στη Νυρεμβέργη και την Φιρτ στη Φραγκονία η διαδικασία αυτή παρουσιάζει μια ιδιαιτερότητα. Ενώ στην υπόλοιπη Γερμανία η δήμευση των εβραϊκών περιουσιών οργανώνονταν από κρατικές υπηρεσίες, στις δύο αυτές πόλεις της βόρειας Βαυαρίας βρίσκονταν στην ευθύνη του Εθνικοσοσιαλιστικού Κόμματος NSDAP. Επικεφαλής του κόμματος στην Φραγκονία ήταν ο γνωστός ναζί Γιούλιους Στράιχερ.

Η έκθεση φιλοξενεί στοιχεία και ντοκουμέντα για τα θύματα, αλλά και για εκείνους που κέρδισαν από την κατάσχεση εβραϊκής ιδιοκτησίας και περιουσιών. Περίπου 2.000 έγγραφα βρίσκονται σε ένα μακρύ διάδρομο μήκους 40 μέτρων ταξινομημένα δίπλα- δίπλα. Οι επισκέπτες έχουν την ευκαιρία να δουν την οργάνωση και προπαντός τη γραφειοκρατία, με την οποία οι ναζί οργάνωσαν και εκτέλεσαν την κοινωνική εξόντωση των Εβραίων. Και οι δύο πλευρές του διαδρόμου είναι γεμάτες από τα κείμενα νόμων και αντιεβραϊκών διατάξεων που αποτέλεσαν την προϋπόθεση εξαθλίωσης των γερμανών Εβραίων. Ένστολοι ναζί σημείωναν με ακρίβεια και κάθε λεπτομέρεια πως επινοήθηκε και εφαρμόστηκε η επιχείρηση δήμευσης των εβραϊκών περιουσιών.

Η κοινωνική περιθωριοποίηση…

Ο επισκέπτης μπορεί να διαβάσει πως οι ναζί κατάφεραν με την προπαγάνδα να επηρεάσουν και σε μεγάλο βαθμό να πείσουν τους γερμανούς πολίτες να μποϋκοτάρουν εβραϊκά προϊόντα και καταστήματα. Συνθήματα όπως «Γερμανοί! Αντισταθείτε! Μην αγοράζεται σε Εβραίους!» ή «Οι Εβραίοι είναι η συμφορά μας!» ή «Όποιος αγοράζει σε Εβραίο είναι προδότης!» χρησιμοποιήθηκαν στη Φραγκονία, αλλά και σε ολόκληρη τη Γερμανία

Ήδη τον Απρίλιο του 1933, περίπου δύο μήνες μετά την ανάληψη της εξουσίας από τους Εθνικοσοσιαλιστές του Αδόλφου Χίτλερ, οι ναζί ξεκίνησαν το μποϋκοτάζ εβραϊκών καταστημάτων, ιατρείων και δικηγορικών γραφείων. Σε αντίθεση με την υπόλοιπη Γερμανία, στη Νυρεμβέργη και την Φιρτ οι ναζί συνέχιζαν τις ενέργειες κατά των Εβραίων και κατά τη διάρκεια των ετήσιων κομματικών εκδηλώσεων των Εθνικοσοσιαλιστών, αλλά και την περίοδο πριν από τις γιορτές των Χριστουγέννων. Κερδισμένοι ήταν οι «άριοι έμποροι», οι οποίοι ευχαριστούσαν με επιστολές το κόμμα και τους πρωτοστάτες των αντιεβραϊκών ενεργειών για την αύξηση του τζίρου.

Διάσημες εβραϊκές επιχειρήσεις

Τα χαρτομάντιλα Τέμπο, τα ποδήλατα Χέρκουλες, τα παιχνίδια Σούκο και Τριξ παράγονταν από εβραϊκές επιχειρήσεις και ήταν ιδιαίτερα δημοφιλή. Οι ναζί όμως έθεσαν σε εφαρμογή σχέδιο κατάσχεσης και παράδοσης των επιχειρήσεων αυτών στα χέρια της «άριας φυλής». Στην πλευρά των κερδισμένων ήταν, για παράδειγμα, ο Γιόζεφ Νέκερμαν, ο οποίος μεταπολεμικά ίδρυσε μια από τις πλέον επιτυχημένες εταιρίες αγοράς ρουχισμού μέσω ταχυδρομείου. Είχε «αναλάβει» την επιχείρηση ρουχισμού Καρλ Γιοέλ, του παππού του διάσημου Αμερικανού μουσικού Μπίλι Τζόελ.

Ένας από τους μεγάλους κερδισμένους της δήμευσης εβραϊκών περιουσιών ήταν ο Γκούσταβ Σίκενταντς, ο οποίος ίδρυσε προπολεμικά την εταιρία Κβέλε (Quelle) και βρέθηκε να έχει από τη μια μέρα στην άλλη στην κατοχή του ένα εργοστάσιο παραγωγής χαρτιού και μια μονάδα παραγωγής μπύρας. Ευγνώμων στον επικεφαλής των ναζί της Φραγκονίας, ο Γκούσταβ Σίκενταντς χάρισε στο κόμμα 20.000 ράιχσμαρκ. Υπολογίζεται ότι το κέρδος των "άριων" επιχειρηματιών από τις κατασχέσεις και δημεύσεις ανέρχεται σε 35 εκ. ράιχσμαρκ, που έχουν σήμερα αξία περίπου 110 εκ. ευρώ.

Thomas Senne/Birgit Götz/Στέφανος Γεωργακόπουλος
Υπεύθυνος σύνταξης: Σπύρος Μοσκόβου